ΚΘΒΕ, Φρίντριχ Σίλλερ, Δον Κάρλος, σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς
Το γεγονός ότι ο Γιάννης Χουβαρδάς έχει αναλάβει ταυτόχρονα τη σκηνοθεσία, τη διασκευή και τη δραματουργική και σκηνική επεξεργασία της μετάφρασης, εποπτεύει δηλαδή περιμετρικά την παράσταση, είναι ίσως ένας από τους βασικούς λόγους, για τους οποίους ο Δον Κάρλος του Σίλερ απολήγει σε ένα τόσο ολοκληρωμένο, τόσο συνεκτικό και απόλυτα ελεγχόμενο αποτέλεσμα.
Πρόκειται για μια ιστορική τραγωδία, που περιστρέφεται γύρω από τους προσωπικούς και πολιτικούς αγώνες του διαδόχου του ισπανικού θρόνου Δον Κάρλος, αλλά και τη δύσκολη σχέση του με τον βασιλιά πατέρα του Φίλιππο Β΄. Πάνω σε αυτόν τον καμβά, ο σκηνοθέτης-διασκευαστής κόβει και ράβει όσο χρειάζεται για να εκσυγχρονιστεί και να σφίξει η πεντάπρακτη πλοκή – το έργο γράφτηκε στον αιώνα του Διαφωτισμού (18ος), μιλώντας για την ισπανική αυλή του 16ου αιώνα –, τονίζει τα συγκρουσιακά δίπολα και τα διαχρονικά ζητήματα που θέτει το έργο (αυταρχισμός της εξουσίας, ραδιουργίες και παιχνίδια της πολιτικής, διαπλοκή θρησκείας και πολιτικής, έρωτας και πολιτική, οικογενειακές σχέσεις, ατομικό-συλλογικό, παλαιό-νέο, καταστολή-ελευθερίες, ορθολογισμός-παρορμητικότητα), ενώ με την τελευταία του (βιντεο)νύξη ανοίγει ολοκάθαρα το έργο σε σημερινούς συνειρμούς.
Τι ακριβώς όμως βλέπουμε στη σκηνή; Μια πολυεστιακή παράσταση υβριδικού χαρακτήρα (ζωντανή δράση και κινηματογράφηση), η οποία απαιτεί από τον θεατή βλέμμα δραστήριο και πανοραμικό, που να στρέφει κυριολεκτικά προς όλες τις κατευθύνσεις συνθέτοντας νόημα συνδυαστικά, παρακολουθώντας δηλαδή ταυτόχρονα όσα συμβαίνουν στο προσκήνιο, στο πίσω μέρος της, στα πλαϊνά της, στις οθόνες που βρίσκονται στο πάνω μέρος της, αλλά και στο μπροστινό τμήμα της πλατείας. Aποσπασματοποιώντας, ανασυνθέτοντας και συγχρόνως πολλαπλασιάζοντας με τη χρήση της κάμερας δραματικούς χώρους και οπτικές γωνίες, ο Χουβαρδάς στήνει έναν γοητευτικό μηχανισμό θεατρικού «μοντάζ», που αποστάζει την ουσία της σιλερικής αφήγησης, ενώ συγχρόνως γεννά μια απολαυστική αίσθηση τεχνολογικά διαμεσολαβημένης θεατρικότητας.
Τόσο η μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα – πόσο φυσική και ενδιαφέρουσα ακούστηκε η σκηνή της συζήτησης βασιλιά και μαρκήσιου Πόζα! – όσο και η σημειολογικά εύχυμη, (μετα)μοντέρνας «ισπανικότητας» αισθητική της παράστασης χάρη στα κουστούμια της Ιωάννας Τσάμη, αλλά και στη σκηνογραφική δουλειά της Νίκης Ψυχογιού, στηρίζουν άκρως δημιουργικά το σκηνοθετικό όραμα.
Αν, βέβαια, το εγχείρημα κατορθώνει να συγκρατεί την προσοχή ακόμη και των μη-συστηματικών θεατών για τις σχεδόν 2,5 ώρες της διάρκειάς του, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην πολύ συγκροτημένη υποκριτική ομάδα, που συντονίστηκε με σιγουριά στο μήκος κύματος τής σκηνοθεσίας. Σε βασικούς ρόλους, αξιόλογοι ο Δημήτρης Τσιλινίκος (Δούκας Άλμπα), ο Γιώργος Κολοβός (Μαρκήσιος Πόζα), ο Κώστας Σαντάς (Μέγας Ιεροεξεταστής), η Λουκία Βασιλείου (Βασίλισσα Ελισάβετ), ενώ σε ό,τι αφορά το πρωταγωνιστικό δίδυμο, αν και ο Χάρης Φραγκούλης (Δον Κάρλος) υιοθετεί με άνεση την ανάλαφρη χάρη και τη μελαγχολική παραφορά του φλογερού νεαρού αγοριού, το έργο μοιάζει να το κρατάει στις πλάτες του ο Γιάννης Χαρίσης (Βασιλιάς Φίλιππος Β΄): παρών σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, φιλοτεχνεί μια εξαιρετική, ισορροπημένα στιβαρή ερμηνεία, ενσαρκώνοντας καίρια όλη την αλαζονεία, τη σκληρότητα, αλλά και τη μοναξιά του ηγεμόνα – μακάρι να τον βλέπουμε συχνότερα στη σκηνή.
Εν ολίγοις, μια καλή στιγμή για το ΚΘΒΕ και μια παράσταση που διεκδικεί με αξιώσεις την προσοχή και τον χρόνο μας.
Συντελεστές:
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας, Διασκευή – Δραματουργική & Σκηνική επεξεργασία μετάφρασης – Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς, Σκηνικά: Nίκη Ψυγογιού, Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη, Μουσική: Φώτης Σιώτας, Κίνηση – Χορογραφίες: Δημήτρης Σωτηρίου, Βίντεο Design: Παντελής Μάκκας, Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας, Α΄ Βοηθός Σκηνοθέτη: Σοφία Παπανικάνδρου, Β’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Βίκυ Κίτσιου, Γ’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Βοηθός Σκηνογράφου & Ενδυματολόγου: Δανάη Πανά, Οργάνωση Παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη, Φωτογραφίες: Mike Rafail (That Long Black Cloud)
Επί σκηνής (αλφαβητικά):
Ιορδάνης Αϊβάζογλου (Δούκας Μεντίνα-Σιντόνια), Λουκία Βασιλείου (Βασίλισσα Ελισάβετ), Ζωή Ευθυμίου – Θεοφανώ Τζαλαβρά (Πριγκίπισσα Έμπολι, σε διπλή διανομή), Στέλιος Καλαϊτζής (Κόμης Λέρμα), Γιώργος Κολοβός (Μαρκήσιος Πόζα), Θάνος Κοντογιώργης (Ντομίνγκο), Βασίλης Μπεσίρης (Δούκας Φέρια), Μπέττυ Νικολέση (Μαρκησία Μοντεκάρ), Κώστας Σαντάς (Μέγας Ιεροεξεταστής), Δημήτρης Τσιλινίκος (Δούκας Άλμπα), Χάρης Φραγκούλης (Δον Κάρλος, Διάδοχος του θρόνου), Ελίζα Χαραλαμπογιάννη (Λουίς Μερκάδο, ακόλουθος της Βασίλισσας), Γιάννης Χαρίσης (Φίλιππος Β΄)
Έκτακτη αντικατάσταση:
Νατάσσα Δαλιάκα, Δημήτρης Καρτόκης
Αυλή:
Λίλη Αδρασκέλα, Ζωή Ευθυµίου, Κωνσταντίνος Καπελλίδης, Αίγλη Κατσίκη, Δημήτρης Καυκάς, Αναστασία Κελέση, Νίκος Κουσούλης, Θεοφανώ Τζαλαβρά
Φιγκυράν:
Πασχάλης Τερζής
Φιγκυράν- Βίντεο – μοντάζ επί σκηνής:
Γιώργος Ζλατάνος
⸙⸙⸙
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα του δέκατου τρίτου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]