Ράνια Μπουμπουρή, Το άτακτο βιβλίο των καλών τρόπων, Εικονογράφηση: Χρύσα Σπυρίδωνος, Εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 2020.
Ονειρεύομαι μιαν επανάσταση από το μέρος του κακού και των πολέμων…
σαν αυτή που έκανε, από το μέρος του σκιόφωτος και των αποχρώσεων, ο Matisse.
(Οδυσσέας Ελύτης, Τα Ετεροθαλή, «Villa Natacha»)
Με άλλα λόγια, το κακό και ο πόλεμος να κάνουν επανάσταση και να αρνηθούν τους ρόλους τους. Να κάνουν επίθεση ανθρωπισμού, μπας και βρει στον κόσμο θέση η ομορφιά, η αγάπη, η ευγένεια.
Και αυτόν το ρόλο αναλαμβάνει να αναδείξει το βιβλίο της Ράνιας Μπουμπουρή και της Χρύσας Σπυρίδωνος.
Η Ράνια Μπουμπουρή σπούδασε στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάζεται εδώ και είκοσι χρόνια στον χώρο των εκδόσεων. Είναι υπεύθυνη ύλης στο diastixo.gr, έχει γράψει 26 βιβλία, τα τρία έχουν μεταφραστεί στα τουρκικά. Επίσης, έχει γράψει βιβλία που αποβλέπουν στη διασκεδαστική μάθηση, είτε είναι για τα μαθηματικά είτε για την ορθογραφία ή την αλφαβήτα, συνοδευμένα από CD με γνωστούς καλλιτέχνες.
Η Χρύσα Σπυρίδωνος σπούδασε στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών του Σπύρου Ορνεράκη. Ασχολείται, μεταξύ άλλων, με τη διαφήμιση, τη γραφιστική, το κόσμημα και εικονογραφεί ιστορίες για παιδιά.
Το βιβλίο Αφιερώνεται σε όλα τα παιδιά, με την ευχή να λάμπουν πάντοτε με τη λάμψη που χαρίζει η ευγένεια.
Ο πίνακας περιεχομένων μας ενημερώνει για τις πέντε ενότητες, κάθε μία περιλαμβάνει ένα πεζό κι ένα ποίημα, αλλά μάλλον και τα δύο σαν ποίημα είναι, το ένα μοντέρνο και το άλλο παραδοσιακό.
Εκείνο που συμβαίνει με την πρώτη ματιά είναι η γοητεία των χρωμάτων, των σχημάτων, των μορφών, το στήσιμο της σελίδας και γενικά η συνολική εντύπωση, καθώς και η ξεχωριστή του κάθε παραμυθιού.
Η Ράνια Μπουμπουρή, με τον αντιφατικό τίτλο του βιβλίου της, Το άτακτο βιβλίο των καλών τρόπων, μοιάζει σαν να σχολιάζει ένα παιδί και όχι ένα βιβλίο, λαμβάνοντας υπόψη όμως ότι το βιβλίο αυτό θα το κρατήσει στα χέρια του ένα μικρό παιδί και θα ταυτιστεί με το περιεχόμενο, πάρα πολύ σωστά επέλεξε τον τίτλο.
Όλα, σ’ αυτό, είναι νεραϊδένια και οι τρεις νεράιδες με τα συμβολικά ονόματα –η Ευχαριστώ, η Παρακαλώ και η Συγγνώμη– θα δημιουργήσουν ένα μικρό μπέρδεμα στο μυαλό του Μάγου που το όνομά του είναι Αγενής.
Βλέπετε πάντα είναι αναγκαίο κακό –ένας Αγενής– για να προβληθεί ο ευγενής.
Ο Αγενής ετοιμάζει ένα φίλτρο για να το προσφέρει στις νεράιδες. Στη χύτρα έχει βάλει τα εξής υλικά:
«Μια σπρωξιά ελέφαντα» (γερή, με άλλα λόγια), «δυο παλιοκουβέντες», «μια κλοτσιά ποδοσφαιριστή» (κι αυτή δυνατή), «τρεις χαλασμένες μέντες» (αηδία, δηλαδή), «μια αγκωνιά ουρακοτάγκου» (λες και έχει κορονωιό) «πέντε δυνατά “ρε” (όχι τις νότες, το άλλο»), δηλαδή εκείνη την προσφιλή σε κάθε στόμα κλητική προσφώνηση, όπως: ξέρεις ποιος είμαι εγώ, ρε (λέμε τώρα), «έξι φάλτσα ρε» από τα κανονικά της μουσικής κλίμακας, «δύο πιπεριές καυτερές», «τρεις κραυγές γκιόνη» (το καημένο το πουλάκι!), α! ξέχασα και «μια ψεματούρα παραφουσκωμένη» και να πώς φτιάχνεται το fake knew ή αλλιώς το φίλτρο που θα κάνει το κακό. Ούτε κοκαλάκι νυχτερίδας ούτε βατράχου γλώσσα, ούτε σκορπιού τσίμπημα, ούτε νύχι ακρίδας, αλλά φυσικά μέσα: χέρια, πόδια και κραυγές. Και έτοιμο το φίλτρο! Μα έχουν γνώση οι φύλακες και ο κακός μάγος θα την πάθει τρώγοντας μια τηγανίτα με μέλι που θα του προσφέρουν οι τρεις νεράιδες. Για να μην πολυλογούμε και χαλάσουμε την ατμόσφαιρα του παραμυθένιου χώρου και την έκπληξη του παραμυθιού, ο μάγος θα μεταμορφωθεί σε καλό κι ευγενικό άνθρωπο.
Η ευγένεια υποχρεώνει λένε οι Γάλλοι, κάνε το καλό και ρίχ’ το στο γιαλό, λένε οι Έλληνες και τα δύο σημαίνουν πως με την καλοσύνη κερδίζεις πάντα. Θυμάστε εκείνο το παλιό ποιηματάκι με τον Ήλιο και τον Βοριά; Ή τον άλλο τον μικρό βοριά του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη που είναι άτακτο παιδάκι; Έ! Έτσι. Με την αγάπη πετυχαίνεις τα πάντα. Με την ευγένεια ο Αγενής, γίνεται Άγης και Ευγενής, αρκεί να θυμόμαστε τις τρεις λέξεις: Ευχαριστώ, Παρακαλώ, Συγγνώμη.
Ιστορία δεύτερη: η ψιλο-κουτσή αρχοντοπούλα και ο αγριοφωνάρας, αλλά ταλαντούχος, παπουτσής. Θα γιατρέψουν και οι δύο την ατέλειά τους, ως διά μαγείας!!!, μόλις ερωτευθούν…
Ιστορία τρίτη: Ο Ρινόκιο, ο ψευτάκος ρινόκερος. Ένας άλλος Πικόκιο που λέει συνεχώς ψέματα αλλά μόλις βρεθούν μπροστά στον πραγματικό κίνδυνο, ένα φίδιιιι… πάνε περίπατο οι ψευτιές.
Ιστορία τέταρτη: Οι εφτά νάνοι και η Χιονάτη. Το γνωστό παραμύθι, οι εφτά νοικοκυραίοι νάνοι, η όμορφη πριγκίπισσα, η κακιά μητριά, που μεταμορφώνεται σε γριούλα και το φαρμακωμένο μήλο. Να το πάλι το κακό που παραφυλάει και θα την κάνει τη βρομοδουλειά του. Αλλά, να και ο από μηχανής θεός∙ ο όμορφος πρίγκιπας, που θα την φιλήσει και θα την ξε-μαγέψει και θα την ερωτευτεί (όπως ο Μπάρκουλης την Καρέζη, στο παραμύθι της δικής μας γενιάς). Και έτσι θα αρχίσουν τα μαθήματα συμπεριφοράς και πρώτων βοηθειών.
Ιστορία πέμπτη: Το χωριό που δε χωρούσε. Είναι ένα χωριό παράδεισος, με καλντερίμια, με ποτάμια και πετρόχτιστα γεφύρια και, κυρίως, με ευτυχισμένους ανθρώπους, μέχρι που καταφθάνει ο βασιλιάς και κτίζει εκεί το θερινό του ανάκτορο. Άρχισαν τα έργα, έπεσε χρήμα στο χωριό, αλλά για να γίνει το παλάτι σκέπασαν τα ποτάμια, έκλεισαν τα ρυάκια, γέμισε σκουπίδια ο τόπος … πάει ο παράδεισος. Και ήρθε ο χειμώνας και η βροχή και τα έκανε όλα όπως ήταν πριν… Το νερό παρέσυρε κάθε τι που εμπόδιζε τη ροή του. Γιατί η Φύση είναι πιο δυνατή από τους δυνατούς της γης. Δίδαγμα. Μην παραβιάζεις τους νόμους της μητέρας Φύσης. Θα σε εκδικηθεί.
Επομένως, κάθε ιστορία μας δίνει μια κλίμακα στης οποία το κάθε σκαλί το μικρό παιδί μαθαίνει, διδάσκεται, τι πρέπει να προσέχει για να γίνει Άνθρωπος.
Έτσι, από την πλευρά του καλού και του ωραίου, με όμορφα παραμύθια και τα αντίστοιχα ποιήματα που κρύβουν αλήθειες για μια όσο γίνεται καλή ζωή.
Να πούμε και τούτο. Η Ράνια Μπουμπουρή στο λόγο της διασώζει παλιές αγαπημένες λέξεις, έτσι όπως τις έλεγαν οι παλιότεροι προγιαγιάδες και προ προπαππούδες.
Χρώματα, σχήματα, λέξεις, ιδέες, για τα παιδάκια που όμως κλείνουν το μάτι και στα μεγάλα παιδάκια. Γιατί το μόνο πράγμα που λείπει από την πλούσια σε τεχνολογική ανάπτυξη ζωή μας, είναι η ΕΥΓΕΝΕΙΑ και η ΑΓΑΠΗ.
⸙⸙⸙
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα του τρίτου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]
