Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Ο κόσμος απροκάλυπτα, εκδ. Εντευκτήριο, Θεσσαλονίκη 2018.
Δεν είναι λίγες οι φορές που ο τίτλος μίας ποιητικής συλλογής είναι τόσο εύστοχος που μπορεί να θεωρηθεί η κεντρική ιδέα, ο προσδιορισμός του ύφους και του πλαισίου, η συμπύκνωση της ίδιας της ουσίας. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με την τελευταία ποιητική συλλογή της Αλεξάνδρας Μπακονίκα, εκδόσεις Εντευκτηρίου 2018.
Ο τίτλος λοιπόν αυτής της ποιητικής συλλογής είναι Ο κόσμος απροκάλυπτα και πραγματικά αυτές οι τρεις λέξεις προσδιορίζουν με εξαιρετική ευκρίνεια το περιεχόμενο των ποιημάτων.
Γιατί αυτή η συλλογή είναι ένας κόσμος. Τα ποιήματα συντελούν μία κοσμογραφία, μία προσεκτική αποτύπωση και καταγραφή της ανθρώπινης συμπεριφοράς, μία μελέτη της ανθρώπινης φύσης. Μπροστά στα μάτια του αναγνώστη αστράφτει η λεπίδα της ανατόμου.
Η ματιά της Αλεξάνδρας Μπακονίκα είναι γρήγορη, κοφτερή και κοφτή, ουσιαστική. Με την άκρη του ματιού παρατηρεί το απειροελάχιστο νεύμα, την πιο μικρή σύσπαση, την ελαφριά απόχρωση στον τόνο της φωνής. Μέσα στο γενικό χαοτικό σύνολο απομονώνει την λεπτομέρεια, αυτή την ελλειπτική κίνηση που κάνει την διαφορά. Μέσα στην γενική οχλαγωγία εντοπίζει με ένα μαγικό ραντάρ έναν ιδιαίτερο ήχο, αυτός έχει βαρύτητα γι αυτήν, σ’ αυτόν εστιάζεται.
Προερχόμενη από την κοίτη της Διαγωνίου, η Αλεξάνδρα Μπακονίκα συγκεντρώνει από την αρχή όλα τα προτερήματα αυτού του είδους της γραφής. Ο λόγος της είναι απόλυτα συμπυκνωμένος, κάθε λέξη έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία και είναι τόσο προσεκτικά επιλεγμένη έτσι ώστε αν αντικατασταθεί με κάποια άλλη τυχάρπαστη λέξη, μπορεί να διασαλευτεί η τάξη του ποιήματος. Ο αναγνώστης νιώθει ότι αν λείψει έστω και μία ψηφίδα από το προσεκτικά σχεδιασμένο ψηφιδωτό η εικόνα θα αλλοιωθεί. Τα ίδια τα ποιήματα της συλλογής είναι σύντομα και περιεκτικά. Σε όλη την συλλογή δεν υπάρχει στίχος που να περισσεύει. Η συλλογή είναι τόσο σφιχτοδεμένη που θα μπορούσε να αποτελεί ένα ενιαίο ποίημα, ένα κρυστάλλινο δάκρυ ή ένα μόνο μισό γλυκό μισό πικρό χαμόγελο.
Το δεύτερο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της συλλογής συμπεριλαμβάνεται πάλι στον τίτλο του. Απροκάλυπτα. Που σημαίνει χωρίς κάλυψη, χωρίς προφύλαξη, χωρίς μεταμφίεση, χωρίς ένα κομψό ταγιέρ σύμβαση που να κρύβει το ολόγυμνο σώμα από κάτω. Χωρίς μία προσπάθεια συγκάλυψης. Χωρίς φόβο. Με την πεποίθηση ότι αν κάποιος δεν είναι έτοιμος να εκτεθεί, δεν μπορεί να γράψει αληθινή ποίηση.
Οι υπόγειοι και ύπουλοι μηχανισμοί της εξουσίας, η αγάπη ιερουργία και ο τελετουργικός έρωτας, η εκμετάλλευση στον εργασιακό χώρο, το ερωτικό συναίσθημα που διαχέεται στο πλήθος, ο ναρκισσισμός, οι ανταγωνισμοί, η ζήλεια, οι ανταλλακτικές σχέσεις, η ωμή σκληρότητα των συμφεροντολογικών προσεγγίσεων, στιγμιότυπα που συμβαίνουν γύρω της, συμπεριφορές ανθρώπων που παρατηρεί που άλλοτε της προκαλούν περιέργεια, άλλοτε δίκαιη αγανάκτηση, άλλοτε μία σοφή θλίψη που εμπεριέχει την αποδοχή ότι αυτή είναι η κατάσταση των πραγμάτων, ότι στην ουσία τα ανθρώπινα όντα είναι ικανά για την μεγαλύτερη αυτοθυσία αλλά και για την έσχατη μικροπρέπεια, αυτά είναι τα θέματα της γραφής της.
Η Αλεξάνδρα υμνεί τον έρωτα και την χαρά, αλλά και την μοναξιά, την συντριβή, το πένθος. Στο λεπτό σύνορό τους πόσο κοντά είναι ο θάνατος και η ομορφιά γράφει.
Όλες οι αισθήσεις κινητοποιούνται, η αφή και η όσφρηση πρωτοστατούν, συχνές αναφλέξεις συμβαίνουν ανάμεσα στα ποιήματα. Σεκλέτι, νταλκάς, πυρφόρα αγγίγματα, το φυσικό σώμα γίνεται παρανάλωμα, ο έρωτας λυτρώνει.
Η ματιά της Αλεξάνδρας Μπακονίκα είναι καθαρή, δίκαιη, αμερόληπτη. Δεν φοβάται να μιλήσει για τον κόσμο όπως τον συλλαμβάνει με τις ευαίσθητες κεραίες της. Δεν φοβάται να κάνει προσωπικές εξομολογήσεις και εκμυστηρεύσεις. Υπάρχει μία εξαιρετική διαύγεια στα ποιήματα, όπως όταν ο Βαρδάρης διαλύει τα σύννεφα στην ατμόσφαιρα και από μέσα ξεπροβάλλει ολοκάθαρη η πόλη της, η γενέτειρά της. Η Αλεξάνδρα Μπακονίκα δεν αγαπάει την ομίχλη, τις σκιές, τους συσκοτισμούς, την παραπλάνηση. Απογυμνώνει όπως λέει η ίδια την γραφή της γιατί έτσι γίνεται ένα λείο βότσαλο που αστράφτει αληθινό, χωρίς μελοδραματισμούς, ψιμύθια, περιττά λογύδρια και φλυαρίες.
Η Αλεξάνδρα Μπακονίκα μπαίνει στην καρδιά του τρομερού. Στην καρδιά του σκότους. Στο σώμα που σπαρταρά στα σεντόνια. Στις τερατουργίες που με διάφορα προσχήματα διαπράττονται καθημερινά. Καιροφυλακτεί, κατασκοπεύει, αντιλαμβάνεται. Ακούει, διαπερνά, αισθάνεται. Πλέον με την σοφία και την πείρα που έχει αποκτήσει μπορεί να διακρίνει τα κρυφά σκοινιά πίσω από τις μαριονέτες. Ανατέμνει και μελετά το μέγεθος της κακίας. Υμνεί τον έρωτα. Διακρίνει κάτω από την επιφάνεια.
Η Αλεξάνδρα Μπακονίκα γνωρίζει όλα τα σχετικά γύρω από την βία, την σκληρότητα, τον κυνισμό. Μπορεί να τα αντιμετωπίζει με όπλο της την διαύγεια της αγνής και καθαρής ματιάς της. Παρόλα αυτά δεν διστάζει να δηλώσει απερίφραστα. Το πιο αρχετυπικό σχήμα είναι η αγκαλιά.
Και μ’ αυτό τα λέει όλα
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ.]
Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.
