Η ταινία του Krzysztof Kieślowski Η διπλή ζωή της Βερόνικα (La Double Vie de Véronique, γαλλο-πολωνικής συμπαραγωγής, 1991) υπήρξε η πρώτη ταινία του γνωστού Πολωνού σκηνοθέτη μετά τον «Δεκάλογο» (1988) και θα μπορούσε να πει κανείς ότι υπήρξε το γοητευτικό πρελούδιο της περίφημης τριλογίας (Bleu, Βlanc, Rouge). Κεντρικό θέμα της ταινίας είναι η θέση σχετικά με την αθανασία της ψυχής, όπως αυτή καταγράφεται μέσα από την παράλληλη διαδρομή δύο γυναικών, μιας Πολωνής, της Weronika και μιας Γαλλίδας, της Véronique. Οι δύο αυτές γυναίκες είναι εντελώς διαφορετικές και συγχρόνως όμοιες, αν όχι ταυτόσημες· μέσα από την παράλληλη πορεία τους διαμορφώνεται σταδιακά και ασυναίσθητα μια «μεταφυσική» γέφυρα επικοινωνίας, μια σχέση που ισορροπεί ανάμεσα στον πραγματικό και σε έναν ιδεατό κόσμο. Ίσως και τους δύο αυτούς κόσμους να αντιπροσωπεύουν και οι δύο κεντρικοί γυναικείοι χαρακτήρες, τους οποίους υποδύεται η απλά και αινιγματικά όμορφη Irène Jacob: η Πολωνή Weronika αντιπροσωπεύει την πνευματική πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως αυτή εκδηλώνεται μέσω της αφιέρωσής της στο τραγούδι. Η πνευματική εκείνη εικόνα αντανακλάται καθαρά στην «δίδυμη» Γαλλίδα Véronique, με την οποία η Weronika διασταυρώνεται στην Κρακοβία, την στιγμή που η Véronique απαθανατίζει εν αγνοία της την «δίδυμη» (μήπως αρχετυπική ή ιδεατή;) εκδοχή του εαυτού της. Η κορύφωση της ανύψωσης της ανθρώπινης ύπαρξης –και της ανθρώπινης ψυχής– έρχεται τη στιγμή που η Weronika καταρρέει στο κονσέρτο, όπου ερμηνεύει το τραγούδι της· η ψυχή της –αυτό τουλάχιστον αφήνεται να εννοηθεί από την σχετική σκηνή– αιωρείται για λίγο πάνω από την σκηνή και μέσω της μουσικής και του τραγουδιού, μέσω της τέχνης, της ευγενέστερης εκδήλωσης του ανθρώπινου πνεύματος υπερνικά τον θάνατο και συνάμα στέλνει ένα άδηλο, αλλά αιωρούμενο –όπως και η ψυχή της– «μήνυμα» στην Véronique, η οποία στην πατρίδα της καταπιάνεται επίσης με την μουσική. Η Véronique, από την άλλη πλευρά, επιχειρεί να «αποκρυπτογραφήσει» μηνύματα, σημάδια και αινιγματικές καταστάσεις σε μια διαδικασία εσωτερικής αναζήτησης, μιας αναζήτησης μέσω της οποίας προσπαθεί να καλύψει το υπαρξιακό της κενό και η οποία δικαιολογείται από την επίμονη διαίσθηση ότι κάπου, έξω από τον χώρο της, τόσο κοντά (σε πνευματικό επίπεδο), αλλά και τόσο μακριά της (σε επίπεδο φυσικής παρουσίας) υπάρχει μια «δίδυμη» ψυχή. Η αλληλουχία των αινιγματικών συμβάντων που την οδηγούν στον παίκτη κουκλοθεάτρου και συγγραφέα παιδικών βιβλίων (Philippe Volter), με τον οποίο συνάπτει σχέση, την οδηγούν παράλληλα στην ανακάλυψη του ίδιου της του εαυτού, αλλά και του «ειδώλου» της, της Weronika, η οποία είχε ήδη αντικρύσει την Véronique τη στιγμή της τυχαίας φωτογραφικής της λήψης στην Κρακοβία.
Πρόκειται για μια ταινία, εξαιρετικά προσεγμένη, με χρώμα και φωτισμό που ενίοτε παραπέμπουν σε αναγεννησιακά πρότυπα, με θαυμάσια και ονειρική μουσική επένδυση από τον Zbigniew Preisner, που υπερβαίνει την κλασική προσέγγιση του «alter ego», χωρίς να επιχειρεί να οδηγήσει τον θεατή προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση· αντιθέτως, ο τελευταίος παραμένει ελεύθερος να ερμηνεύσει τα μηνύματα τα οποία στέλνει ο δημιουργός μέσω κυρίως της «διπλής» υπόστασης που ως άλλος Ιανός χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ψυχή και τα οποία κινούνται στην σφαίρα της ηθικής (και όχι ηθικοπλαστικής) τάξης.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
