Ντον ΝτεΛίλλο, Zero K, μτφρ. Λαμπρινή Κουζέλη, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2019.
«…Μη βιαστείς να βγάλεις συμπεράσματα για όσα θα δεις και θ’ ακούσεις. Είναι ένα μέρος που έχει σχεδιαστεί από σοβαρούς ανθρώπους. Σεβάσου την ιδέα. Σεβάσου τον ίδιο το χώρο…», προτρέπει και συμβουλεύει ένας πρωταγωνιστής του βιβλίου ετούτου τον γιο του. Το μυθιστόρημα Zero K, του ΝτεΛίλλο, είναι ένα έργο πλημμυρισμένο από σκέψεις, απόψεις και διαλογισμούς των ολίγων πρωταγωνιστών του σχετικά με τις πολιτισμικές ανησυχίες που αφορούν τον θάνατο. «Τι νόημα έχει η ζωή αν δεν πεθαίνουμε στο τέλος της», εκστομίζει κάποιος στη «Σύγκλιση», στη μονάδα ανακουφιστικής φροντίδας για ετοιμοθάνατους! Σε μια σκηνή, που είναι αξιοσημείωτη για τον σύγχρονο στοχασμό πάνω σε ένα γνωστό και αιώνιο θέμα, ένας δηλώνει πως όσοι βρίσκονται εκεί «… κατασκευάζουν το μέλλον. Μια νέα ιδέα του μέλλοντος. Διαφορετικού από τα άλλα», ενώ σε μια άλλη, μέσα σε ένα γυμνό δωμάτιο, βαθιά μέσα σε μια απομονωμένη κρυονική εγκατάσταση στο νότιο Καζακστάν, ένας άλλος υπενθυμίζει στους παρευρισκόμενους το ερώτημα αν και κατά πόσο μπορούν να ζήσουν έξω από τον χρόνο και την ιστορία, εκείνη την ιστορία η οποία μερικές φορές δεν είναι τίποτα άλλο, παρά «μεμονωμένες ζωές σε στιγμιαία επαφή».
Η συγκεκριμένη εγκατάσταση, προσφέρει στους προστάτες της, την υπηρεσία της κατάψυξης του σώματός τους. Δεν λείπουν όμως τα καίρια ερωτήματα: «…Πώς θα είναι όταν επιστρέψεις; Το ίδιο σώμα, ναι, ή ένα βελτιωμένο σώμα, αλλά τι γίνεται με το νου; Η συνείδηση παραμένει αναλλοίωτη; Είσαι το ίδιο πρόσωπο; Πεθαίνεις ως άτομο με συγκεκριμένο όνομα και με όλη την ιστορία, τις αναμνήσεις και το μυστήριο που εμπεριέχει αυτό το άτομο κι’ αυτό το όνομα. Όλα αυτά θα είναι ανέπαφα όταν ξυπνήσεις; Είναι απλώς ένας μακρύς ύπνος;». Αλλά για την Άρτις, την υποψήφια για κρυογονική διαδικασία, «…το μόνο πράγμα που δεν είναι εφήμερο είναι τα έργα τέχνης»! Το σώμα όλων, εκεί, θα ανακατασκευαστεί με τη βοήθεια και τη χρήση της νανοτεχνολογίας και θα έρθει ξανά με άλλη μορφή, σε κάποιο απροσδιόριστο μέλλον. Καθώς ένας ομιλητής ασχολείται με τα όνειρα και τις ελπίδες του λιγοστού του κοινού, ένας άλλος ομιλητής, μια γυναίκα συγκεκριμένα παρεμβαίνει: «Οι ελπίδες και τα όνειρα για το μέλλον, συχνά αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στην πολυπλοκότητα, στην πραγματικότητα της ζωής που υπάρχει σε τούτο τον πλανήτη. Το καταλαβαίνουμε. Πεινασμένοι, άστεγοι, πολιορκούμενοι, φατρίες, θρησκείες, σέχτες, έθνη που πολεμούν. Διαλυμένες οικονομίες. Άγρια ξεσπάσματα του καιρού. Μπορούμε να αποκρούσουμε τις απειλές κυβερνοεπιθέσεων; Θα τα καταφέρουμε να παραμείνουμε πραγματικά αυτάρκεις εδώ»;
Τα ερωτήματα και οι διάλογοι είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα του έργου του ΝτεΛίλλο. «…βρισκόμαστε εδώ, σ’ αυτήν τοποθεσία, για να σχεδιάσουμε τις αντιδράσεις μας σε οποιαδήποτε μελλοντική καταστροφή χτυπήσει τον πλανήτη. Προσομοιώνουμε το τέλος για να το μελετήσουμε, πιθανόν για να επιβιώσουμε απ’ αυτό; Μήπως ρυθμίζουμε το μέλλον, μεταφέροντάς το στο άμεσο χρονικό μας πλαίσιο; Κάποια στιγμή στο μέλλον, ο θάνατος θα πάψει πια να είναι αποδεκτός, παρ’ ότι η ζωή στον πλανήτη γίνεται όλο και πιο επισφαλής»! Οι χαρακτήρες των βιβλίων του Αμερικανού συγγραφέα δίνουν συνήθως στοχαστικές, σκεπτικιστικές, ρητορικές ερωτήσεις στον εαυτό τους, άλλες φορές ο ένας στον άλλον και τελικά ο αναγνώστης μένει με μια αίσθηση σκοτεινή, περίεργη και ανατριχιαστική. Η τετριμμένη καθημερινότητα των λίγων πρωταγωνιστών του βιβλίου, εν προκειμένω παραβιάζεται από σοβαρά και δραματικά φιλοσοφικά ερωτηματικά, τα οποία τους απειλούν με τρόπο ίσως βάναυσο, κι’ ενώ στην ουσία ο βασικός πρωταγωνιστής δείχνει να αποστασιοποιείται από το πρόβλημα της καθημερινής επιβίωσης με τις γνωστές οικονομικές παραμέτρους, έρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα μπροστά το επαναλαμβανόμενο ενδιαφέρον του συγγραφέα για τη δυναμική μεταξύ της υψηλής τεχνολογίας και της ιστορικής μνήμης. Γράφοντας για τις επιπτώσεις των επιθέσεων στους δίδυμους πύργους, λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, ο ΝτεΛίλλο περιέγραψε τη σύγχρονη ζωή στα τέλη του εικοστού αιώνα να εμπεριέχει ένα είδος αμνησίας, αφού όπως έλεγε η άνοδος του δείκτη του χρηματιστηρίου και η ταχύτητα του διαδικτύου τους καλούσε όλους να ζήσουν μόνιμα στο μέλλον, στην ουτοπική λάμψη του κυβερνοχώρου, γιατί δεν υπάρχει μνήμη εκεί, ενώ εδώ οι αγορές είναι ανεξέλεγκτες και το επενδυτικό δυναμικό δεν έχει όριο. Υποστήριζε ότι εκείνες οι τρομοκρατικές επιθέσεις, το 2001, αντιπροσωπεύουν μια επιστροφή στην ιστορία, ότι οι τρομοκράτες της 11ης Σεπτεμβρίου θέλουν να επαναφέρουν το παρελθόν! Οι επιθυμίες για οικονομικές αγοραπωλησίες και συναλλαγές στο Zero K περιστρέφονται γύρω από ένα καπιταλιστικό ουτοπικό όνειρο, ενώ η όλη ιστορία παραπέμπει σε ένα ανάχωμα κατά των εισβολών στην παγκόσμια αγορά από εξωτερικές διαταραχές και απρόβλεπτες καταστάσεις.
Η κρυονική εγκατάσταση η οποία αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα του βιβλίου, στο μυθιστόρημα ονομάζεται «Σύγκλιση», καθώς οι πιο συναρπαστικές στιγμές του κειμένου απεικονίζουν τις αναπόφευκτες συγκλίσεις μεταξύ των ακραίων ορίων της νεωτερικότητας. Η ενισχυμένη πίστη του ανθρώπου στην τεχνολογία αναμένεται να κατακτήσει ακόμη και τον θάνατο, αλλά αντιμετωπίζει ορισμένες μεγάλες σύγχρονες εξαιρέσεις στους νόμους της, όπως τις ακατανόητες, σχεδόν καθημερινές εισβολές αταβιστικής βίας, τουτέστιν την επαναφορά κάποιων κληρονομικών χαρακτηριστικών των προγόνων μετά από ορισμένες γενιές στους απογόνους τους, και την επικείμενη οικολογική καταστροφή του πλανήτη μας. Τότε που «…θα γεννηθεί μια θρησκεία του θανάτου ως αντίδραση στην παράταση της ζωής… Επαναστάτες του θανάτου θα αρχίσουν να σκοτώνουν ανθρώπους στην τύχη. Άντρες και γυναίκες θα περιφέρονται στην ύπαιθρο με πρωτόγονα όπλα και θα σκοτώνουν όσους βρίσκουν στο διάβα τους».
Ο αφηγητής του βιβλίου, ο Τζέφρι, παρακολουθεί τα παραπάνω πίσω από μια σχισμή παραθύρου και σχετικά αποστασιοποιημένα. Βρίσκεται στην εγκατάσταση εκείνη για να συνοδεύει τον πατέρα του, τον Ρος Λόκχαρτ, του οποίου η δεύτερη σύζυγος, η χαρισματική αρχαιολόγος Άρτις Μαρτινό, αποφάσισε να υποβληθεί σε κρυονική κατάψυξη μετά τη διάγνωση της εκφυλιστικής, και ανίατης επί του παρόντος, νόσου της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Η ταραγμένη σχέση μεταξύ γιου και πατέρα, που δρομολογήθηκε από τον Τζέφρι και τη μητέρα του, Μάντλιν, σε νεαρή ηλικία, είναι η κεντρική αφήγηση γύρω από την οποία περιστρέφεται ολόκληρο το ξεδίπλωμα του μυθιστορήματος. Ταυτόχρονα, όμως, αυτή η εστίαση στις βασικές ανθρώπινες σχέσεις μας παρέχει και μια κρίσιμη αντίθεση με τις πιο μεγάλες θεματικές, κυρίως φιλοσοφικές, εξερευνήσεις του μυθιστορήματος. Ο Ρος είναι ένας δισεκατομμυριούχος που εργάζεται στον χώρο της οικονομίας και επικρίνει την αδιαφορία του γιου του, Τζέφρι, για τη ζωή αυτή, ο οποίος φαίνεται να αδιαφορεί για την κενότητα και την άνευ ουσιώδους αξίας απασχόληση σε αυτόν. Μέσα στο Zero K, ο ΝτεΛίλλο καταγράφει τις γνωστές προαιώνιες οικογενειακές σχέσεις και συγκρούσεις πατέρα και γιού, αλλά και τις ανθρώπινες απόψεις και προβληματισμούς περί του φαινομένου του θανάτου. Αυτές οι ανησυχίες αποτελούν το πρώτο μισό του ‘Zero K’, το οποίο είναι συμμετρικά διαρθρωμένο σε δύο, κατ’ ουσίαν, μεγάλα τμήματα. Το πρώτο φέρει τον υπότιτλο «Στον καιρό του Τσελιάμπινσκ» και το δεύτερο «Στον καιρό της Κοστιαντίνιβκα» (Κονστανίνοβκα, είναι μια πόλη στην Ουκρανία). Το όνομα του πρώτου προέρχεται από μια ρωσική πόλη όπου το 2013 προσγειώθηκε ένας μετεωρίτης και στην οποία βρίσκεται εγκαταστημένη η «Σύγκλιση», που οδηγεί στην κρυογονική κατάψυξη την αρχαιολόγο Άρτις. Το δεύτερο μισό του μυθιστορήματος περιστρέφεται γύρω από μια ανερχόμενη σχέση μεταξύ του Τσέφρι, της Έμμα, και του υιοθετημένου Ουκρανού γιου της, του Στακ. Μέσα σε όλα αυτά, ο συγγραφέας αναμεταδίδει τις σκέψεις της Άρτις καθώς αυτή περνάει στο στάδιο της κατάψυξης. Ο εαυτός ως αντικείμενο και υποκείμενο καταγράφεται στις εναλλασσόμενες προτάσεις του πρώτου και τρίτου προσώπου. Ο ηθελημένος αποκλεισμός, η αυτοδιάθεση, το σώμα που έχει παγώσει ενώ το μυαλό αφήνεται ως έχει, μόνο και μόνο για να συνομιλήσει με τον εαυτό του, θεωρείται ως το τελικό σημείο της ιδέας της απομόνωσης στη «Σύγκλιση». Η κατάστασή της, που ζει μέσα στα ζοφερά όρια του εαυτού της, υποδηλώνει ότι η κρυογονική διαδικασία είναι μια επώδυνη επέκταση της μοναξιάς του θανάτου. Καθ’ όλη την έκπτυξη του κειμένου, ο Τζέφρι ανακαλεί τις αναμνήσεις από την παιδική ηλικία, συμπεριλαμβανομένων των αναμνήσεων της μητέρας του, όπως τον εαυτό του σε μια καρέκλα με ένα βιβλίο ή περιοδικό, και τη μητέρα του να βλέπει τηλεόραση χωρίς τον ήχο, οι συνηθισμένες στιγμές της ζωής οι οποίες έρχονται σε αντιπαραβολή με τον κόσμο της τεχνολογίας. Γοητεύεται από τις «άχρηστες» επιδιώξεις της φιλοσοφίας, της λογοτεχνίας, τη μακρόχρονη και σοβαρή ευρωπαϊκή μυθιστοριογραφία που γράφτηκε στη δεκαετία του 1930, τα μαθηματικά και το μυστήριο των ίδιων των λέξεων. «…Ήθελα να είμαι άνθρωπος του βιβλίου», λέει σε ένα σημείο και συνεχίζει, «…Ήθελα να βυθιστώ στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Καθόμουνα στο μικρό μας διαμέρισμα, σε μια άχρωμη γειτονιά του Κουίνς, ένα διαμέρισμα με κήπο και βυθιζόμουνα στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία». Η απουσία του πατέρα του και η μυστηριώδης σχέση των γονιών του ασκούν επάνω του ακόμα μεγάλης έντασης επίδραση. Έτσι, όταν ο πατέρας ρωτάει σε δεδομένη στιγμή το γιο του, «εγώ που ήμουνα όταν συνέβη αυτό», εκείνος αυθόρμητα απαντά «…ήσουνα εξώφυλλο στο Newsweek»!
Το βιβλίο του ΝτεΛίλλο εξισορροπεί άψογα ανάμεσα στις διαφορετικές κλίμακες και θεματικές ενότητες του αντικειμένου του, που είναι τα γνωστά θέματα της καταστροφής του πλανήτη, του παγκόσμιου καπιταλισμού, της τεχνολογίας, των πρωτόγονων πολεμικών αναμετρήσεων, των οικογενειακών σχέσεων και βέβαια της ατομικής ταυτότητας. Επικεντρώνεται όμως με έμφαση στις αφηρημένες σχέσεις μεταξύ του ατόμου και του σύμπαντος, το οποίο έχει αποτελέσει και μια σημαντική ανησυχία των πρόσφατων μυθιστορημάτων του. Ο συγγραφέας είναι γνωστός στους υποψιασμένους αναγνώστες του για τις προφητείες του. Στα μυθιστορήματά του, που εκτείνονται σε διάστημα κάπου μισού αιώνα, έχει τοποθετηθεί επανειλημμένως σε βίαια και εν εξελίξει σοβαρά κοινωνικά προβλήματα των μεταπολεμικών Ηνωμένων Πολιτειών και μάλιστα με ιδιαίτερη εμμονή. Η τρομοκρατία, η γήρανση και απαξίωση της παραδοσιακής τέχνης, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η καταναλωτική κουλτούρα και ο ρόλος του συγγραφέα σε αυτήν την σύγχρονη κουλτούρα, ήταν συνεχόμενα θέματα των βιβλίων του από την αρχή ήδη της καριέρας του και από το πρώτο του μυθιστόρημα, το Americana (1971). Εκεί μέσα περιγράφει θέματα που θα έρθουν μπροστά, αργότερα, στα επόμενα βιβλία του, όπως για παράδειγμα, τους φόβους και τα διλήμματα της σύγχρονης αμερικανικής ζωής. Η φήμη του βασίζεται κυρίως στη σειρά των μυθιστορημάτων που ξεκινούν με τον Λευκό Θόρυβο (White Noise (1985) και φτάνουν μέχρι το ιστορικό έπος του Ψυχρού Πολέμου, τον Υπόγειο Κόσμο (Underworld, 1998), για να αναφέρουμε μερικά από τα σπουδαία βιβλία του. Τα τελευταία μυθιστορήματα του ΝτεΛίλλο, όπως Οι χρόνοι του σώματος (The Body Artist, 2001), Κοσμόπολις (Cosmopolis, 2003), Άνθρωπος σε πτώση (Falling Man, 2007) και Σημείο Ωμέγα (Point Omega, 2010), καταλήγουν σε μια ξεχωριστή συγγραφική περίοδο, μια αλλαγή στο στυλ που οριοθετείται σαφώς από τη μετατόπιση της πυκνότητας της πεζογραφίας και της εστιακής εμβέλειας. Ενώ αυτά τα τελευταία του βιβλία είναι απόσταξη εμμονών μακράς διάρκειας και σταδιοδρομίας, η εστίαση του συγγραφέα μετατοπίζεται, σε δραματικό βαθμό, σε μέγεθος και θεματικά πεδία. Ξεφεύγει πλέον από τις συνωμοτικές αφηγήσεις του Ψυχρού Πολέμου, για να εστιασθεί και στη ζωή και το θάνατο σε επίπεδο του ατόμου και του πλανήτη με την επικείμενη οικολογική καταστροφή του. Οι οικονομικές παράμετροι της Δύσης, αντιπαρατίθενται σε τακτικά χρονικά διαστήματα με ανθρώπους, τόπους και δυνάμεις που αντιτίθενται στον νεωτερισμό. Οι διαδηλωτές κατά της παγκοσμιοποίησης στο Κοσμόπολις και οι λεπτομέρειες και συνέπειες της τρομοκρατικής επίθεσης στην προσωπική ζωή των ηρώων του, στο ‘Άνθρωπος σε πτώση’, είναι μόνο δύο παραδείγματα όπου συγκλίνουν αυτά τα αντίθετα εκ πρώτης όψεως θέματα. Τα όψιμα έργα του είναι πιο προφητικά στην ικανότητά τους να καταγράψουν τις τρέχουσες παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, στις οποίες η αταλάντευτη λατρεία του χρήματος και ο άγριος αταβισμός της πολιτικής θεωρούνται ως όψεις του ίδιου παγκόσμιου συστήματος, έχοντας εμφανώς αποστασιοποιηθεί από τις κυρίαρχες αφηγήσεις της συνωμοσίας, του μύθου και του έθνους που χαρακτήριζαν τα μυθιστορήματα του εικοστού αιώνα. Τώρα, αντ’ αυτού, σημαντικές αναφορές του παγκόσμιου συστήματος βρίσκονται να εμφιλοχωρούν σε απροσδόκητα σημεία των κειμένων του και στιγμές στις οποίες αυτό διασταυρώνεται με το προσωπικό στοιχείο. Το ενδιαφέρον του ΝτεΛίλλο για την απεικόνιση της έντονης παροδικότητας και προσωρινότητας του παρόντος, βρίσκει όλο και περισσότερο έκφραση σε αρκετές και αρκούντως ζωντανές περιγραφικές σκηνές μέσα στα τελευταία του μυθιστορήματα. «…Υπολογίζουμε ότι από την ιδέα της παράτασης της ζωής θα προκύψουν βελτιωμένες μέθοδοι για την κατάψυξη του ανθρώπινου σώματος. Μέθοδοι για τον ανασχεδιασμό της διαδικασίας γήρανσης, την αντιστροφή της βιοχημείας των εξελικτικών νόσων…».
Η «Σύγκλιση» βρίσκεται σε απομακρυσμένη έρημο κοντά στα σύνορα Καζακστάν και Κιργιστάν, σε έναν χώρο άτοπο, άχρονο και ανώνυμο. «…Η οδηγός εξήγησε την έννοια του όρου ‘Zero K’. Είχε απομνημονεύσει όσα αφηγήθηκε, ακόμα και τις παύσεις στο λόγο της, για μια θερμοκρασία που την έλεγαν απόλυτο μηδέν, που αντιστοιχεί σε μείον διακόσιους εβδομήντα τρεις κόμμα δεκαπέντε βαθμούς Κελσίου. Ανέφερε κάποιον φυσικό ονόματι Κέλβιν, ήταν το Κ του όρου. Το πιο ενδιαφέρον πράγμα απ’ όσα μας είπε η οδηγός ήταν ότι η απαιτούμενη θερμοκρασία στις αποθήκες κρυοσυντήρησης δεν φτάνει στην πραγματικότητα το Zero K. Ο όρος λοιπόν ήταν σκέτος θεατρινισμός…».
Ο χώρος έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι αντιπροσωπευτικός στην μυστηριώδη εγκατάσταση. Δείχνει τα επεκτεινόμενα σε συνεχή βάση όρια της τέχνης στον αιώνα μας, όπου ο δημόσιος χώρος μετατρέπεται σε χώρους αυξημένης αισθητικής και πολιτιστικής κατανάλωσης. Η «Σύγκλιση» στο Zero K είναι μια κερδοσκοπική επιστημονική εγκατάσταση η οποία εμφανίζεται ως χώρος τέχνης στην απομακρυσμένη έρημο της Κεντρικής Ασίας ο οποίος δεν παύει ούτε στιγμή να μας υπενθυμίζει πόσο πολύ αναπτύχθηκε ο χώρος των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Στο Zero K, οι πανταχού παρόντες τοίχοι της «Σύγκλισης» παίζουν συνεχώς πλάνα πλανητικής καταστροφής, μια ασφαλή απεικόνιση του γενικότερου τρόμου του εξωτερικού κόσμου, με εκατοντάδες και χιλιάδες ανθρώπους να τρέχουν αλαφιασμένοι και απεγνωσμένοι δεξιά και αριστερά. Ο Τζέφρι σκέφτεται ότι οι εικόνες είναι απλώς οπτικές φαντασιώσεις, πυρκαγιές, ψηφιακά τρυκ, ψηφιακοί κώδικες, όλα αυτά που παράγονται από έναν υπολογιστή, χωρίς κάποιο από αυτά να είναι πραγματικότητα. Η πανταχού παρουσία των οθονών και του βίντεο στον νέο αιώνα που ανέτειλε, χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη αλληλοδιείσδυση μεταξύ των εικόνων και του πραγματικού κόσμου. Μια συγκλονιστική επανάληψη αυτής της αλληλοδιείσδυσης μεταξύ πραγματικής ζωής και εικόνας εμφανίζεται προς το τέλος του βιβλίου, όταν ο Τζέφρι παρακολουθώντας ένα βίντεο βλέπει ξαφνικά τον Στακ, τον γιό της Έμμα. Οι πραγματικές επιπτώσεις της γνωστής επίγειας βίας, επιστρέφουν στον εξωγήινο χώρο της εγκατάστασης. Δεν υπάρχει ζωή έξω από την ιστορία! Στο τέλος του βιβλίου, ο αφηγητής δεν χρειάζεται πλέον να δει το τοπίο, δεν είχε ανάγκη το φως εξ’ ουρανού. «…Έφταναν οι αλαλαγμοί του αγοριού»!
Για πάνω από πενήντα χρόνια, που ο συγγραφέας μας δημοσιεύει μυθιστορήματα, οι προσεκτικοί αναγνώστες συνήθως εξετάζουν κάθε νέο του βιβλίο σε σχέση με κάποιο από τα καλύτερα του βιβλία, μια υπόθεση που κερδίζεται και προορίζεται για συγγραφείς λογοτεχνίας υψηλής ποιότητας. Στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου εύκολο να παρακολουθήσουμε τι κάνει ο Ντον ΝτεΛίλλο κάθε φορά, αφού προχωράει ένα βήμα παραπέρα από τη φαντασία μας. Ο συγγραφέας Ντον ΝτεΛίλλο (1936- ) έγραψε το μυθιστόρημα ετούτο και το δημοσίευσε το 2016, ευρισκόμενος δηλαδή σε προχωρημένη βιολογική ηλικία. Έτσι ίσως να μην είναι τυχαίο που το περιεχόμενο του συγκεκριμένου βιβλίου αφορά τον θάνατο, ο οποίος βέβαια παραμένει ένα μεγάλο θέμα ολόκληρης της ανθρωπότητας. Ο θάνατος, όπως γνωρίζουμε καλά, ως πνευματική συνδιαλλαγή αποτελεί μακρόχρονη εμμονή του ΝτεΛίλλο. Στο Zero K, ο αφηγητής Τζέφρι Λόκχαρτ, σχεδόν σε όλες τις σελίδες, προσφέρει στους αναγνώστες μια μάλλον νεανική προοπτική για το θάνατο, την κρυογονική διαδικασία και το μέλλον, καθώς ταξιδεύει για να παρακολουθήσει το πέρασμα της μητρυιάς του σε μια άλλη διάσταση και την διατήρησή της σε χαμηλές θερμοκρασίες, κατόπιν εντολής του πατέρα του. Το κεντρικό οικογενειακό δράμα του μυθιστορήματος, περιστρέφεται γύρω από το γεγονός ότι ο πατέρας του Τσέφρι, ο δισεκατομμυριούχος Ρος Λόκχαρτ έχει χρηματοδοτήσει την εν λόγω επιστημονική έρευνα, και τελικά αναλαμβάνει και τη δική του αυτοκτονία με τα δικά του χρήματα. Στην αρχή του μυθιστορήματος Zero K, ο Τζέφρι ταξιδεύει σε ένα υπόγειο ερευνητικό σταθμό που βρίσκεται υποθετικά κάπου βαθιά στην πρώην Σοβιετική Ένωση, προκειμένου να μάθει για τη «Σύγκλιση», ένα είδος περίεργης μαζικής αυτοκτονίας που μοιάζει με λατρεία, θρησκεία ή και αίρεση, και που λαμβάνει χώρα με τη γνωστή μέθοδο της κρυογονικής. Αργότερα, ο Τζέφρι επιστρέφει με ασφάλεια, αν και κουρασμένος, στη Νέα Υόρκη και ζει προσωρινά με μια φίλη που ονομάζεται Έμμα και τον υιοθετημένο γιο της, Στακ. Οι επίσημες ανησυχίες του ΝτεΛίλλο εδώ φαίνεται να προσφέρουν μια μεταφυσική απάντηση, με την καθημερινότητα ως επίλογο, η οποία προφανώς και αποτελεί μια πνευματική απάντηση στον πανάρχαιο ανθρώπινο πανικό και στο φόβο του επικείμενου θανάτου.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
