Χρυσούλα Σπυρέλη, Οι Στίχοι της Ανήλιαγης, Γαβριηλίδης, Αθήνα 2019.
Διαβάζοντας προσεκτικά τα 35 ποιήματα της νέας ποιητικής συλλογής της Χρυσούλας Σπυρέλη, καταλαβαίνει κανείς από την αρχή πως πρόκειται για μια αισθαντική και γνήσια ποιήτρια, που αξίζει την προσοχή όλων μας.
Με λέξεις που προσεκτικά διάλεξε και αρμολόγησε για να σχηματισθεί το “όλον” των ποιημάτων, καταγράφει μέσα σ’ αυτά όλα εκείνα που ένιωσε βαθιά και αποτυπώνει στους στίχους της τη δική της αλήθεια. Σε όλες τις συνθέσεις υπάρχει το βίωμα, το συναίσθημα, η συναισθησία, ο γυρισμός, το παρελθόν και η μνήμη του, που είναι πανταχού παρούσα και μας θυμίζει τα λόγια του Μπόρχες: «Το παρελθόν δεν καταστρέφεται. Τα πράγματα αργά ή γρήγορα επανέρχονται». Και η Σπυρέλη θυμάται –θυμάται πολύ– γεγονότα συντελεσμένα, ατομικά ή συλλογικά, που αποτυπώθηκαν στην ψυχή της και έγιναν ποιητική δημιουργία:
Αργοκίνητα ποιήματα πλησιάζουν/ στίχοι σφάχτες με τυραννούν/
τοπίο έρημο και οι φίλοι προδότες…. («Φυσάει ο άνεμος»)
Και αλλού: Έρχεσαι τότε, αμίλητο ποίημα, λυχναράκι αναμμένο/ και θαμποφέγγεις στην άδεια μας καμάρα./ Με φτερούγες σπασμένες με βρίσκεις/ λαβωμένο γεννήθηκα -προσπαθώ να σε φτάσω. («Αμίλητο ποίημα»)
Ο ενδιάθετος λόγος έρχεται στο φως, γίνεται εξομολογητικός, χωρίς ψιμύθια και επικαλύψεις, γεννά μέσα της συναισθήματα, σκέψεις, μορφοποιείται, γίνεται ποιητικό γεγονός και εικόνα, που εισβάλλει δυναμικά στη λεκτική διατύπωση. (Σε όλα τα ποιήματα της συλλογής υπάρχει μια πυκνή διαδοχή εικόνων πραγματικών ή συνειρμικών, που δυναμώνουν το λόγο και δίνουν στο ποίημα εκφραστική πληρότητα). Έτσι, με τις εικόνες, τα διακείμενα, τους συμβολισμούς, τις αλληγορίες, την υπαινικτική διάθεση η Σπυρέλη αναπτύσσει τα ποιήματά της, αποτυπώνοντας σ’ αυτά συγκινησιακά φορτία, και τη θλίψη πως για τους απόντες, τους πεφιλημένους, που τώρα βρίσκονται στην άλλη όχθη της Αχερουσίας:
Μικρή φλογίτσα τρέμοντας σβηστά τα λόγια λέει:
Αν ήταν όνειρο κι αυτό της Μάνας ταραγμένο
ο Άνεμος θα τίναζε του ύπνου τα σεντόνια
Τον πόνο θα έκανε αετό μ’ ένα φτερό σπασμένο
και τ’ άλλο πήλινο, δειλό στης Δύσης την αντάρα…
Σπαρταριστό φτερούγισμα ώσπου να σ’ ανταμώσει.
(«Σαρανταήμερο»)
♣
Άλλοτε, πάλι, κινείται ανάμεσα στο όνειρο και τον εφιάλτη:
Μέρα τη μέρα σέρνονται από τ’ ανήλιο μέρος
να στριμωχτούν εντός μου άγνωστοι
γνώριμοι πολλοί – κι η αναπνοή μου ξένη
Πότε
περνάνε βιαστικά την ώρα που ησυχάζω
στρίβουν της πόρτας το κλειδί με κάνουν να λαγγεύω
Πότε
βάζουν φωτιά στις φρένες μου και τρέχω αλαφιασμένη.
(«Σηκώνει η γης το πάπλωμα»)
Με τον τρόπο αυτό αγγίζει η ποιήτρια τα θέματά της, με μία πίκρα παγιωμένη, οριστική, με τόνους ελεγειακούς «ακροβατώντας στα τυφλά – μια στο σκοτάδι/ μια στο φως- παιχνίδια του ανέμου». Όμως, μέσα σ’ αυτή την απουσία του φωτός, ανάμεσα στις σκιές, κάποτε, «Το Φως μονάχο του έρχεται απ’ τον Απάνω Κόσμο. Άφθονο κι αβασίλευτο» για να φωτίσει λίγο την ψυχή της, να βρει μια φωτεινή διέξοδο.
Μέσα απ’ αυτά η αίσθηση που αποκομίζει ο αναγνώστης από τη νέα ποιητική κατάθεση της Σπυρέλη είναι ότι με το πέρασμα του χρόνου υποδηλώνεται εύστοχα η υπαρξιακή αγωνία της Αγρινιώτισσας ποιήτριας, που περνά πλέον στη φάση της ωριμότητας, των απολογισμών και των εξομολογήσεων και με μία ιδιαίτερα συγκινησιακή φόρτιση μιλά για τα αιώνια προβλήματα του ανθρώπου και τις αγωνίες του: το θάνατο, τη φθορά, την ουτοπία της απόλυτης ευτυχίας, την περιπέτεια της ύπαρξης, το αναπότρεπτο της τύχης.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία: John Bulmer. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
