frear

Αλφόνσο Κουαρόν: Roma – του Μιχάλη Μακρόπουλου

Η Κλέο, η μια από τις δύο υπηρέτριες της οικογένειας στην ταινία Roma του Αλφόνσο Κουαρόν, είναι έγκυος, ο φίλος της ο Φερμίν την έχει παρατήσει, και πηγαίνει με τη γιαγιά της οικογένειας, τη μητέρα της αφεντικίνας της, για ν’ αγοράσουν κρεβατάκι για το μωρό που θα γεννηθεί. Στο δρόμο επικρατεί αναβρασμός, οι φοιτητές έχουν διαδήλωση και παντού υπάρχει αστυνομία, μα μέσα στο κατάστημα επίπλων βασιλεύουν ο πολιτισμός και η τάξη, ώσπου στο δρόμο έξω αρχίζουν να πυροβολούν τους φοιτητές, κάποιοι καταφεύγουν κυνηγημένοι στο κατάστημα και τους σκοτώνουν κι εκεί ακόμα· ανάμεσα στους διώκτες των φοιτητών είναι κι ο Φερμίν, σπάνε τα νερά της Κλεό, πάει με τρομερούς πόνους στο νοσοκομείο μέσ’ από τους μποτιλιαρισμένους  δρόμους, και το μωρό γεννιέται νεκρό. Σε τούτη την πλήρη μικρή ταινία μέσα στη μεγαλύτερη ταινία, η προσωπική τραγωδία πλέκεται αξεδιάλυτα με την τραγωδία ενός έθνους· η Κλέο φέρνει στον κόσμο ένα νεκρό μωρό και το αγκαλιάζει για πρώτη και στερνή φορά προτού το σαβανώσουν, τη σημαδιακή μέρα, για το Μεξικό, της Σφαγής του Corpus Christi, στις 10 Ιουνίου 1971, όπου 120 διαδηλωτές σωριάστηκαν νεκροί.

Αυτή η σκηνή, που κόβει την ανάσα και φέρνει δάκρυα στα μάτια, είναι μονάχα μία από τις μεγάλες σκηνές σε τούτη την ταινία, που νιώθω πως έχει ήδη γραφτεί στις λαμπρότερες σελίδες της ιστορίας του σινεμά. Στο «νεορεαλιστικό» του φιλμ ο Κουαρόν χρησιμοποιεί κάθε εργαλείο και τρόπο της κινηματογραφικής αφήγησης. Στη σκηνή της πρώτης εμφάνισής του ο πατέρας της οικογένειας, ένας γιατρός, δεν εμφανίζεται στην αρχή ο ίδιος αλλά μονάχα το αμάξι του που μπαίνει με μανούβρες στην αυλή, το χέρι του με το τσιγάρο στο λεβιέ των ταχυτήτων, η ρόδα που πατά ένα ξεχασμένο παιχνίδι – το αμάξι είναι φιλμαρισμένο από χαμηλά, με τα φανάρια του να ’ναι απειλητικά μάτια· μια σκηνή θρίλερ βγαλμένη θαρρείς από την Κριστίν, που προοιωνίζεται την εγκατάλειψη της οικογένειας απ’ τον πατέρα, ένα καθρέφτισμα ή μια επανάληψη της εγκατάλειψης της Κλέο από τον Φερμίν, σ’ αυτή την ταινία όπου οι γυναίκες αγαπούν και παλεύουν, ενώ οι άντρες δείχνουν το πιο αποκρουστικό, ανάλγητο πρόσωπό τους.

Και σαν σκηνή θρίλερ είναι γυρισμένη αυτή στα κύματα, όταν τα δυο παιδιά κινδυνεύουν να πνιγούν και τα σώζει η Κλέο. Μες στο σινεμά, όταν η Κλέο λέει στον Φερμίν πως είναι έγκυος κι αυτός την παρατά, χάρη στον αχνό φωτισμό όλη η εικόνα πίσω από τα δύο πρόσωπα είναι σαν ζωγραφιστή, σαν matte painting: τα κεφάλια των θεατών, οι μεγάλες κολόνες της αίθουσας· και οι σκηνές της ταινίας που προβάλλεται είναι αντιστικτικές και συνάμα πικρά ειρωνικές (η Ασύλληπτη απόδραση με τον Λουί ντε Φινές, τον Μπουρβίλ και τον Τέρι Τόμας· μονάχα που η απόδραση του Φερμίν δεν έχει τίποτε ασύλληπτο). Το Μέξικο Σίτι εκείνης της εποχής ζωντανεύει χάρη σε τράβελινγκ που κυριολεκτικά τραβούν το βλέμμα σου μες στα πλήθη, την κίνηση, τις βιτρίνες, τους πωλητές, καθώς η κάμερα ακολουθεί την Κλέο, και άλλη μια μικρή ταινία μες στην ταινία είναι η σκηνή στη χασιέντα, η πρωτοχρονιάτικη γιορτή που η ατμόσφαιρά της είναι παγανιστική, από τη μια με τα ταριχευμένα θηράματα γύρω από τους ανθρώπους που γλεντούν, κι από την άλλη με το τέλος της, όταν πιάνει φωτιά στο δάσος κι όλοι οι γλεντοκόποι, ενήλικες και παιδιά, βρίσκονται εκεί, με κουβάδες με νερό στα χέρια.

Με την εικόνα του νερού αρχίζει η ταινία: σαπουνόνερα ρίχνονται στην αυλή από κάποιο αόρατο χέρι, προτού γνωρίσουμε για πρώτη φορά την Κλέο, και στα νερά καθρεφτίζεται ένα αεροπλάνο που πετά από πάνω. Σε τούτη τη σκηνή που μ’ έναν αόριστο τρόπο κλείνει μέσα της όλο το αριστούργημα του Κουαρόν, πλέκονται μαγικά το ταπεινό και το υψηλό, το γήινο και το ουράνιο.

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη