Είναι συναρπαστική η τέχνη που αναμετράται με την εποχή της. Είναι συναρπαστική η πολιτική τέχνη όταν είναι αληθινά πολιτική. Είναι αληθινή η τέχνη εφόσον είναι πολιτική και γίνεται όχι το αφήγημα της εποχής της αλλά ολάκερη η εποχή της, και ο δημιουργός –πάντα γεμάτος θυμό, πώς αλλιώς;– ο μηχανικός των ανθρώπινων ψυχών (Μ. Γκόρκι), που διαρκώς αποσυναρμολογεί και κατασκευάζει το δικό του σύμπαν, ποθώντας την Ευτοπία. Κινηματογραφική, θεατρική και μυθιστορηματική γραφή συναντιούνται, για να μιλήσουν για όλα αυτά τα συνταρακτικά που συμβαίνουν όχι έξω αλλά μέσα μας, σ’ αυτή την ενδοχώρα των απροσδόκητων εκρήξεων και εκπλήξεων, όταν οι άνθρωποι δοκιμάζονται και παγιδεύονται σε οριακές καταστάσεις και συγχρόνως μέμφονται τον εαυτό τους για την ανημποριά τους. Δυο Βρετανοί και ένας Έλληνας: Κεν Λόουτς (και ο σεναριογράφος Πολ Λάβερτι), Άντερς Λουστγκάρτεν, Κωνσταντίνος Τζαμιώτης. Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ, Λαμπεντούζα και Το πέρασμα. Τρία έργα που υπόγεια νήματα τα συνδέουν, καθώς με καλειδοσκοπικό τρόπο εστιάζουν στο μερικό για να μιλήσουν για το καθολικό και το πανανθρώπινο. Λιτός, απέριττος, ακριβής, ζωντανός, ευθύβολος λόγος και στα τρία έργα. Όχι, “homo homini lupus”, αλλά ο ένας για τον άλλον είναι ο όρος για την συν-ύπαρξη· όχι για την ανθρωποφάγο επιβίωση. Γιατί όπως λέει και ο Τζαμιώτης στην προμετωπίδα του βιβλίου του «Χθες ήμασταν εμείς, σήμερα κλήρωσε σε σας, ποιος ξέρει αύριο ποιον θα διαλέξει;» Χαρακτήρες κάθε άλλο παρά «αριστεροί» με τη συνηθισμένη έννοια που όλοι ξέρουμε. Δεν καταγγέλλουν, δεν εξαγγέλλουν, δεν οραματίζονται· δεν είναι διαπρύσιοι επαναστάτες ούτε φορείς «κοσμοσωτήριων» ιδεολογιών. Δεν πιστεύουν σε «πατερούληδες» ούτε καν στο «Θεό· άνθρωποι για τις «βρομοδουλειές» του συστήματος. Ψαράδες που «ψαρεύουν» πτώματα ή μια μιγάδα που μαζεύει δόσεις καταναλωτικών δανείων για λογαριασμό μιας εισπρακτικής εταιρείας, ένας απολυμένος 59χρονος μαραγκός που γράφει με σπρέι στους τοίχους ή ο ιδεολόγος γιατρός του Τζαμιώτη, σίγουρα όλους αυτούς δεν μπορείς να τους πεις «ήρωες», «περήφανους προλετάριους» με ταξική συνείδηση. Το ρημαγμένο «εκεί» συναντά το καταραμένο «εδώ» της γραφειοκρατικής Ευρώπης που μετρά τις δικές της πληγές, τα ανεπούλωτα τραύματα της νεοφιλελεύθερης επέλασης των επιχειρήσεων και των οραμάτων του ιδιωτικού κέρδους. Οι «άλλοι» και εμείς. Ο ένας, καθρέφτης του άλλου· και η κραυγή τους, η δική μας σιωπή.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Ζωγραφική: Richard Estes.]
