Βιβλία άπειρα, ωραία, η λαιμαργία μου δεν λέγεται. Τα θέλω όλα ‒δεν προλαβαίνω‒ διαβάζω και επιλέγω με πόνο για ό,τι παραλείπω. Ζητάω συγγνώμη από τα βιβλία που δεν πρόλαβα. Από τα πάρα πολλά, χωρίς δεύτερη σκέψη, το μυαλό μου σταματά στα παρά κάτω:
1. Ρόντρικ Μπήτον, Ο Πόλεμος του Μπάιρον, μετ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη. Βιβλίο συγκλονιστικό που ξεπερνά τις διακόσιες άλλες βιογραφίες και αποφεύγει τις ωραιοποιήσεις. Γιατί ο Μπάιρον ήρθε στην Ελλάδα χωρίς να είναι υποχρεωμένος ούτε σίγουρος για κείνους που υπερασπιζόταν. Γιατί στην Ελλάδα επινόησε τον εαυτό του, ως Τσάιλντ Χάρολντ και ως «Νέο Προμηθέα του νέου Ανθρώπου», γιατί η Ελλάδα ήταν ο τόπος που θα γινόταν η τελική του μεταμόρφωση σε δημόσιο άνδρα και πολιτικό ηγέτη. Γιατί με το παράδειγμά του, το κύρος του και τη θυσία του διεθνοποίησε τον Ελληνικό Αγώνα.
2. Όσκαρ Ουάιλντ, Σαλώμη, τρίγλωσση έκδοση, από τις εκδ. Gutenberg, γιατί ο εκ των μεταφραστών Θανάσης Τριαρίδης, ελεύθερος από τις συμβατικές υποχρεώσεις του είδους, ψυχολογικά, γλωσσικά, ηθικά, «ντύθηκε» Όσκαρ Ουάιλντ και σήκωσε το σταυρό του πάθους της Σαλώμης. Για το εξαιρετικό «Επίμετρο» που αναπτύσσεται σε στροφικά σύνολα, γραμμένα με ποιητική αφαίρεση, για τις τέσσερις λέξεις σε μία: «Γιαναφιληθώδιάολε».
3. Ευάγγελος Β. Αλεξίου, Η Ρητορική του 4ου Αι. π. Χ., από τις εκδ. Gutenberg. Γιατί ο συγγραφέας με πάθος για την έρευνα, ζωντανεύει την αρχαιότητα, δείχνει τη δύναμη της ρητορικής στην πρόκληση παθών στην ψυχή των ακροατών, γιατί αναδεικνύει την διαχρονική της αξία και τη σύνδεσή της με το παρόν, για τη ρητορική ταυτόσημη με τη δημοκρατία ‒εν διά δυοίν– και καθρέφτη της καθημερινής ηθικής, για τον «διαλεκτικό ανθρωπισμό», που αναδεικνύει την επικαιρότητα των κλασικών μας γραμμάτων.
4. Γκαίτε, Φάουστ, μετάφραση: Σπύρος Α. Ευαγγελάτος, από την Κάπα Εκδοτική. Γιατί η συνταρακτική εξομολόγηση του ήρωα, «Θέλω να βυθιστώ στον ίλιγγο/ στις απολαύσεις/ που χαρίζει η οδύνη,/ στο μίσος που αγαπά,/ στη πυρκαγιά / που δροσιά δίνει», είναι δείγμα της υπαρξιακής φλόγας που καίει τον άνθρωπο, να αναζητήσει τον εαυτό του, πέρα από τις κοινωνικές συμβάσεις, το καλό και το κακό, το χρόνο και τον τόπο.
5. Έγκον Φριντέλ, Πολιτιστική Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, Μύθος και πραγματικότητα της προχριστιανικής ψυχής, μετφ. Δημοσθένη Κούρτοβικ, από τις εκδ. Τόπος. Γιατί το ταξίδι στη σκέψη του συγγραφέα περιλαμβάνει το ελληνικό παράλογο, την ανάγκη των ξένων να προσπαθούν όχι μόνο να μας κατανοήσουν αλλά να μας μιμηθούμε και αυτό είναι μια από τις «αδιόρθωτες παλαβομάρες που κάνουν υποφερτή την ανθρώπινη ύπαρξη».
6. Adam Nicolson, Γιατί ο Όμηρος έχει σημασία, μετ. Χρήστος Καψάλης, εκδ. Ψυχογιός. Γιατί μας ανοίγει τα μάτια στο έπος, τον συνδέει με τις εμπειρίες της ζωής, μας ταξιδεύει στα αρχαιολογικά τοπία και στα ποιήματα, γιατί ο Όμηρος «δεν αναφερόταν στο τότε και στο εκεί αλλά στο εδώ και στο τώρα», γιατί ο Όμηρος είναι «ένα είδος αγίας γραφής» και ο Οδυσσέας είναι μοντέλο ανθρώπου: της προσωποποίησης, της πλοήγησης, της διαλλακτικότητας, της εφευρετικότητας, της αφήγησης της εξαπάτησης, της επιβίωσης.
Και νιώθω βαθιά χαρά που τα διάβασα και ένιωσα άνθρωπος πέρα από τα βέβηλα φθοροποιά καθημερινά.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ.]
