Μες στις γιορτές επιλέγουν πάντα να πεθάνουν οι ποιητές. Μήπως θέλουν να διαμαρτυρηθούν που δεν τους προσέχουμε αρκετά; Ή μήπως θέλουν απλώς να βλέπουν την αλλαγή των αισθημάτων μας απ’ την εορταστική χαρά στην πένθιμη λύπη; Κάθε χρονιά πάντως έχει και τον νεκρό συγγραφέα της. Ο φετινός είναι ο πολύ σπουδαίος Ευρωπαίος ποιητής, ο Σλοβένος Τομάζ Σαλαμούν (Tomaž Šalamun, 4.7.1941-27.12.2014).
Μοντερνιστής και εικονοκλάστης, θεωρούνταν μια από τις γέφυρες μεταξύ της αμερικανικής και της ευρωπαϊκής ποίησης. Μαζί με τον άλλο σπουδαίο μοντερνιστή ποιητή της Σλοβενίας, Βένο Τάουφερ, είχαν αντιταχθεί στο τιτοϊκό καθεστώς. Υπήρξε εκδότης του περιοδικού Perspektive που το 1964 υποχρεώθηκε να κλείσει όταν ο Σαλαμούν δημοσίευσε το ποίημα «Duma ’64», ενώ ο ίδιος φυλακίστηκε για λίγες μέρες, γεγονός που τον κατέστησε ένα είδος λαϊκού ήρωα. Το 1970 κλήθηκε να εκθέσει έργα του στο ΜΟΜΑ κι από τότε άρχισε να περνά μεγάλες περιόδους στις ΗΠΑ, όπου και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 21 γλώσσες. Ήταν μέλος του ελληνικού Κύκλου Ποιητών.
Μεταφράζουμε πρόχειρα παρακάτω ένα ποίημα από την εμβληματική ποιητική του συλλογή Μπαλάντα για τον Μέτκα Κράσοβετς (1981). Το Φρέαρ είχε επικοινωνήσει εδώ και καιρό μαζί του, όμως η υγεία του ήταν ήδη βεβαρυμένη και δεν ήταν πια σε θέση να δώσει τη συνέντευξη που του ζητούσαμε.
Έβαλα
ένα πεθαμένο
ανωφελές πάνω στο βελούδο για να σκέφτομαι πιο εύκολα
το εφήμερο του κόσμου.
Από μια λιπαρή και μαύρη πεδιάδα ακούω την κραυγή
μιας σάλπιγγας.
Ένας τρούλος καπνίζει.
