23 Νοεμβρίου
[υπόμνημα, ενθύμιο, μνημόσυνο]
Διεθνή Ημέρα Τέλους της Ατιμωρησίας για διώξεις εναντίον καλλιτεχνών, δημοσιογράφων και συγγραφέων έχουν ανακηρύξει την 23η Νοεμβρίου φορείς υπεράσπισης της ελευθερίας της έκφρασης. Ο μεγαλύτερος ποτέ αριθμός εργαζομένων σε ΜΜΕ (32 άτομα μεταξύ 57 νεκρών) σφαγιάστηκε εκείνη την ημέρα το 2009 στις Φιλιππίνες, γεγονός που καταδίκασε με ψήφισμά της η Γερουσία της χώρας δύο χρόνια αργότερα.
Δώσε μου την ελευθερία να γνωρίζω, να αρθρώνω και να επιχειρηματολογώ ελεύθερα σύμφωνα με τη συνείδησή μου πάνω από όλες τις ελευθερίες, γράφει ο Τζον Μίλτον στη μπροσούρα του «Αρεοπαγιτικά», που κυκλοφόρησε στις 23 Νοεμβρίου 1644, εν μέσω εμφυλίου πολέμου στην Αγγλία.
… σχεδόν ίδιο με το να σκοτώσεις έναν άνθρωπο είναι να σκοτώσεις ένα καλό βιβλίο … Γιατί τα βιβλία δεν είναι εντελώς νεκρά πράγματα, αλλά όντως περιέχουν μια δυναμική ζωής μέσα τους που είναι τόσο ενεργή όσο εκείνη η ψυχή της οποίας απόγονοι είναι. Μάλλον διατηρούν όπως σε φιαλίδιο το καθαρότερο αποτέλεσμα και εκχύλισμα εκείνης της ζωντανής διάνοιας που τα γέννησε …
Ένα καλό βιβλίο αποτελεί το πολύτιμο αίμα ζωής ενός ανώτερου πνεύματος, αποσταγμένου και αποθησαυρισμένου με σκοπό να ζει πέρα από τη ζωή, παραπέμπει στον Μίλτον επιγραφή πάνω από την είσοδο του Κεντρικού Αναγνωστηρίου της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης.
Δεν είναι ίσως περίεργο που Διεθνή Ημέρα των Λέξεων ζητεί να ανακηρυχθεί η 23η Νοεμβρίου το Ίδρυμα Σεράνο, που προβάλλει τον λόγο ως μέσο συμφιλίωσης και εχθρό της βίας και είχε την πρωτοβουλία ίδρυσης εκείνη την ημέρα Μουσείου των Λέξεων στην κωμόπολη Κουέρο της επαρχίας Τολέδο στην Ισπανία.
Η 23η Νοεμβρίου, ημέρα του οσίου Αμφιλοχίου στο εορτολόγιο, του αγιοποιηθέντος Αλεξάντερ Νέβσκι στο ρωσικό ημερολόγιο και δεύτερη ημέρα εορτασμού του Αγίου Γεωργίου (Giorgoba) στη Γεωργία, αποτελεί επίσης “Εορτή της Ομιλίας” (Qawl) και πρώτη ημέρα του 14ου μήνα του ημερολογίου των Μπαχάι, που απαρτίζεται από 19 μήνες 19 ημερών και επιπλέον 4 ή 5 ημέρες για δίσεκτα έτη.
Στις 23 Νοεμβρίου μπήκε ο Σουλτάνος Σαλαντίν στη Δαμασκό (1174), λειτούργησε το πρώτο τζουκμπόξ σε μαγαζί στον Άγιο Φραγκίσκο (1889), μίλησε στο Στρασβούργο ο Ντε Γκωλ για μια «Ευρώπη από τον Ατλαντικό ώς τα Ουράλια» (1959), συμμετείχε για πρώτη φορά στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (1971), εξελέγη η πρώτη γυναίκα επικεφαλής αφρικανικής χώρας στη Λιβερία (2005), πραγματοποιήθηκε η τελευταία εκτέλεση θανατικής καταδίκης στη Σουηδία (1910), δημοσιεύθηκε σε εφημερίδα ότι η Ανδρομέδα αποτελεί άλλο γαλαξία ενώ ο “δικός μας” είναι ένας μεταξύ πολλών (1924), άνθρωπος (Γάλλος που καλλιέργησε υδρόβια φιλοσοφία Homo Delphinus) καταδύθηκε για πρώτη φορά σε βάθος 100 μέτρων χωρίς αναπνευστική συσκευή (1976), γεννήθηκε (1859) ο Βασίλης το Παιδί [Billy the Kid] που λέγεται ότι μικρότερος διάβαζε πολλά λαϊκά αστυνομικά, παρουσιάστηκε το πρώτο έξυπνο τηλέφωνο σε έκθεση ηλεκτρονικών στο Λας Βέγκας (1992), πέθανε (1769) ο παραδουνάβιος Πρίγκηπας Κωνσταντίνος Μαυροκορδάτος και ο δισκοβόλος Νικόλαος Γεωργαντάς (1958), πάνω από 2500 άτομα σκοτώθηκαν σε σεισμούς στη νότια Ιταλία (1980) και πέθανε (1457) ο Βασιλιάς της Ουγγαρίας και της Βοημίας Λαδίσλαος ο Μεταθανάτιος, που είχε γεννηθεί τέσσερις μήνες μετά τον θάνατο του πατέρα του.
Στις 23 Νοεμβρίου το Μοντρεάλ ήταν η πρώτη πόλη στον Καναδά που απέκτησε φανοστάτες στους δρόμους, που έκαιγαν λίπος φάλαινας (1815), ενώ έξι χρόνια νωρίτερα την ίδια ημέρα στο Χάλιφαξ της Νέας Σκωτίας είχαν αφήσει κρεμασμένο σε αγχόνη, στην είσοδο του λιμανιού, το πτώμα ατόμου που καταδικάστηκε στην πρώτη δίκη για πειρατεία στον Καναδά, γιατί είχε καταλάβει σκάφος που ήταν ιδιοκτησία του προηγουμένως.
Στις 23 Νοεμβρίου 2002, μετά από συγκρούσεις νεαρών Μουσουλμάνων διαδηλωτών με δυνάμεις ασφαλείας, με περισσότερους από εκατό νεκρούς και πεντακόσιους τραυματίες, οι διοργανωτές των καλλιστείων Δεσποινίς Κόσμος [Miss World] ανακοίνωσαν ότι η τελετή θα μεταφερθεί από τη Νιγηρία στο Λονδίνο. Να μην έρθουν είχε ζητήσει και γυναίκα καταδικασμένη από ισλαμικό δικαστήριο να πεθάνει με λιθοβολισμό γιατί είχε γεννήσει εκτός γάμου μετά από βιασμό της. Στα καλλιστεία στο Λονδίνο στις 7 Δεκεμβρίου τον τίτλο κέρδισε η Δεσποινίς Τουρκία. Η ποινή του θανάτου ακυρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2003.
Στις 23 Νοεμβρίου 1903 ο Ενρίκο Καρούζο έκανε το αμερικανικό ντεμπούτο του στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης τραγουδώντας Ριγκολέτο.
Ορισμένοι συνδέουν την ημέρα με την πρώτη πιστοποιημένη παγκόσμια εμφάνιση υποκριτή. Ο Θέσπις (534 π.Χ.) από τον δήμο Ικαρίας, που θα είχε σπίτι στον Διόνυσο δηλαδή, αν ζούσε ακόμη, διαχωρίστηκε από τον χορό. Κέρδισε τον πρώτο διαγωνισμό σε αυτό το νέο στυλ που ονομάστηκε τραγωδία. Φέρεται επίσης να επιδόθηκε στις πρώτες θεατρικές περιοδείες. Έργα που του αποδίδονται όμως αποτελούν πλαστογραφίες, σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο και ο πλαστογράφος πρέπει να είναι ο Ηρακλείδης ο Ποντικός.
Παραμένοντας στον χώρο του θεάματος και της συγγραφής, στις 23 Νοεμβρίου γεννήθηκε ο ηθοποιός Μπόρις Καρλόφ (1887), γεννήθηκε ο Πάουλ Τσελάν (1920) και πέθανε ο Αντρέ Μαλρώ (1976), γεννήθηκε (1888) ο Χάρπο Μαρξ, που ποτέ δεν μιλούσε με τους αδελφούς του στις ταινίες, γεννήθηκε η Βερόνικα Αβλαβ (1972), που άρχισε να γυρίζει πορνογραφικές ταινίες σε ηλικία 37 ετών, γεννήθηκε (1968) ο Ιρανός λεξικογράφος Χαμίντ Χασανί και πέθαναν ο συγγραφέας Ρόαλντ Νταλ (1990), ο ηθοποιός Κλάους Κίνσκι (1991) και ο σκηνοθέτης Λουί Μαλ (1995).
Στις 23 Νοεμβρίου 1963 ο Λίντον Τζόνσον ανέλαβε καθήκοντα Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο πρώην Αντιπρόεδρος είχε ορκιστεί εντός του προεδρικού αεροσκάφους την προηγούμενη ημέρα, δύο ώρες μετά τη δολοφονία του Προέδρου Κένεντι. Παρούσες στην ορκωμοσία ήταν η σύζυγός του και η σύζυγος του νεκρού, αίμα του οποίου υπήρχε ακόμη στο καλσόν της.
Πριν πέντε χρόνια, στις 23 Νοεμβρίου, πέθανε ο πατέρας μου.
[Πρώτη δημοσίευση.]
