Μετάφραση: Ούρσουλα Φωσκόλου
Υπάρχει μια καχυποψία γύρω από τον όρο «πολιτική θεολογία». Και δικαιολογημένα. Τουλάχιστον, είναι αλήθεια πως πρόκειται για έναν όρο διφορούμενο, που αφήνει περιθώρια για παρεξηγήσεις και κατ’ επέκταση για βιαστικούς αφορισμούς.
Η ιδέα της «πολιτικής θεολογίας» μας έρχεται από πολύ παλιά: προκύπτει στο πλαίσιο του στωικισμού και ορίζει, απέναντι στη μυθολογική και τη φυσική θεολογία, μια «θεολογία αστική» ή θεολογία της πόλης ή μεσοαστική, που ταυτίζεται σε τελευταία ανάλυση με τη λατρεία στο Κράτος και εξυπηρετεί τη νομιμοποίηση και την (ιερή) κύρωση της επικρατούσας πολιτικής. Αυτή είναι η «παλαιά πολιτική θεολογία». Στη σύγχρονη εκδοχή της, η σύλληψη αυτή αναζητείται, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, από τον Carl Schmitt σε μια «πολιτική θεολογία» πάνω στις βάσεις της γαλλικής αντιδιαφωτιστικής παραδοσιοκρατίας, σαν μια νέα εκδοχή της νομιμοποίησης της ισχύος, της αυταρχικής πολιτικής, διαμέσου της θεοποίησής της.
Απέναντι σε αυτή την «παλαιά» πολιτική θεολογία, ο καθολικός θεολόγος Johann Baptist Metz έθεσε στη δημόσια συζήτηση, το δεύτερο μισό της δεκαετίας του εβδομήντα, μια καινούργια έννοια της «πολιτικής θεολογίας», η οποία βρίσκεται ακριβώς στους αντίποδες της προηγούμενης. Σε καμία περίπτωση δεν αφορούσε κάποιο καινούργιο κομμάτι του θεολογικού γίγνεσθαι, ούτε καν τη θεοποίηση της πολιτικής, πόσω μάλλον της υπάρχουσας πολιτικής. Επρόκειτο, καλύτερα, για μια διεκδίκηση του δημόσιου και, υπό αυτήν την έννοια, πολιτικού χαρακτήρα του θεολογικού διαλόγου, του διαλόγου για τον Θεό, απέναντι, από τη μία, στον σύγχρονο κόσμο που ήθελε ν’ αποτινάξει από πάνω του τη θρησκεία, περιορίζοντάς την στο ιδιωτικό πεδίο, κάνοντάς την αόρατη (Thomas Luckmann) και κατά συνέπεια απροστάτευτη και –από την άλλη– απέναντι σε μια θεολογία που, παραιτημένη, δεν ήξερε πώς ν’ αντιδράσει απέναντι στην επίθεση που δεχόταν από τη νεωτερικότητα, παρά με το να περιοριστεί η ίδια στο ιδιωτικό, εσωστρεφές πεδίο της υπαρξιακής, υπερβατικής και περσοναλιστικής ερμηνείας των βιβλικών υποσχέσεων και του λόγου του Θεού.[…]
[Η συνέχεια στο Φρέαρ, τχ. 7, που κυκλοφορεί. To έργο είναι του David Hockney.]
