Ένα σπουδαίο βιβλίο, το μυθιστόρημα του Κώστα Χατζηαντωνίου Αγκριτζέντο, το οποίο τιμήθηκε το 2011 με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (European Union Prize for Literature), μεταφράστηκε μόλις στα κροατικά σε μετάφραση Gala Podgornik! Κυκλοφορεί ήδη η αλβανική μετάφραση, είναι έτοιμη η σερβική και ετοιμάζεται επίσης η έκδοσή του στα πολωνικά.
Το Φρέαρ γιορτάζει την επιτυχία του συνεργάτη του και θυμάται κάποιες από τις κριτικές που γράφτηκαν για το βιβλίο:
Το Αγκριτζέντο εν τέλει είναι μια σπουδή ιθαγένειας- όχι της ιταλικής μα της ελληνικής. Η Μεγάλη Ελλάδα ως ιστορική πραγματικότητα και περισσότερο ως απραγματοποίητο ενδεχόμενο προβάλλεται ως ανεκπλήρωτη ή χαμένη εκδοχή του ελληνισμού. […] Και κάτι άλλο: σε καιρούς που η πεζογραφία έχει εκφυλιστεί σε άνευρα μαζικώς παραγόμενα παραλογοτεχνικά φληναφήματα, το Αγκριτζέντο ανήκει στις λιγοστές εξαιρέσεις που επαναφέρουν τη λογοτεχνία ‒ ως επιδίωξη και πραγμάτωση‒ στο επίκεντρο του μυθιστορήματος. Είναι φανερή εδώ η μέριμνα για τον λόγο, για την αιχμηρή, καλοδουλεμένη φράση, για τη στιλβωμένη έκφραση. Καλή δουλειά.
Γιώργος Βαρθαλίτης, Αυγή, 1.12.2009
Ο συγγραφέας είναι έμπειρος. Οσα αφορούν την ικανή και αναγκαία κειμενική οικονομία του είναι ήδη γνωστά. Γι’ αυτό και η οριστική μορφή του παρόντος μυθιστορήματος παρακολουθεί, αφομοιώνει, προεκτείνει εν τέλει, σε καλώς συγκερασμένη εκδοχή, όσα το πρωτογενές σχέδιο διάρθρωσε, χωρίς αντιπαραγωγικές παλινδρομήσεις, υφολογικές αναταράξεις ή άλλες διηγητικές αβαρίες. Συγκρατώ επίσης ότι η πλοκή διακρίνεται για την αβίαστη εξέλιξή της. Κατά τα άλλα η συγγραφική πείρα επινοεί συν τοις άλλοις μνήμες και βιώματα, ενώ φυλετικές – εθνικές πεποιθήσεις και πιστεύω συνάπτονται ευεργετικά στον κύριο μυθιστορηματικό ιστό. Το ιστορικό παρελθόν, εφιαλτικό και μη, και η σύγχρονη ιλαροτραγωδία του ανθρώπου συναποτελούν τους δύο κύριους πόλους των σημάνσεων του Αγκριτζέντο, που ανακαλεί βεβαίως τον πατρώο – μητρώο Ακράγαντα κατά τρόπο ευθύ και εμπεριστατωμένο.
Γιώργος Βέης, Η Καθημερινή, 2.3.2010
Το βιβλίο του Χατζηαντωνίου, πέρ’ από το εξαιρετικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει και ως ταξιδιωτικό κείμενο για τη Σικελία, έχει οπωσδήποτε μια φιλολογική και φιλοσοφική χροιά που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε. Μπορεί, έτσι, να φανεί δύσκολο ή απρόσιτο στον αναγνώστη που δεν γνωρίζει αρκετά για την εποχή του Εμπεδοκλή ή για τη σημερινή πολιτική κατάσταση στην Ιταλία και ειδικότερα, για την τοπική παράδοση της Σικελίας και του Ακράγαντα. Μπορεί, όμως, και να λειτουργήσει ως έναυσμα ακριβώς για να μάθουμε την τοπική ιστορία και τη διασύνδεσή της με την ελληνική. Ενώ τα νοήματα που αναδύονται από την ιστορία, παλαιά και σύγχρονη, παραμένουν πάντα επίκαιρα.
Βασιλική Χρίστη, www.diavasame.gr Μάιος 2012
Ας μην θεωρηθεί, ωστόσο, ότι η φιλοσοφία ρίχνει σε οποιαδήποτε στιγμή την βαριά σκιά της στο μυθιστόρημα, καθώς αυτό το τελευταίο δείχνει να μπορεί να τα περιλάβει όλα: άρα, και τον μυστικισμό της φιλοσοφικής σκέψης και, ταυτόχρονα, την σύγχρονη λογοτεχνία και κινηματογραφία, την μουσική, την σύγχρονη πολιτική και κοινωνική κατάσταση στην Σικελία και, ευρύτερα, στην Ιταλία (…).
Όλα τα παραπάνω, μαζί με την, με κάθε ευκαιρία, παθιασμένη καταβύθιση του συγγραφέα στο φαινόμενο της ζωής γενικά και στις ανθρώπινες σχέσεις ειδικότερα (με ψυχολογικές παρατηρήσεις, επιπλέον, οι οποίες είναι ιδιαίτερα εύστοχες) ολοκληρώνουν ένα λογοτεχνικό κείμενο στου οποίου την ανάγνωση συνδυάζεται η αληθινή απόλαυση με την πνευματική καλλιέργεια.
Σταυρούλα Τσούπρου, Αυγή, 29.8.2010
