frear

Εγκώμιο ενός συγγραφέα – του Τζόρτζιο Αγκάμπεν

Μετάφραση: Αναστάσιος Θεοφιλογιαννάκος

Στις 30 Μαΐου 1939, ένας άνδρας κηδεύτηκε στο νεκροταφείο Thiais στο Παρίσι. Η κηδεία του είχε ευλογηθεί από καθολικό ιερέα, μολονότι δεν είχε βαπτιστεί ποτέ. Ήταν Εβραίος, αλλά οι Εβραίοι φίλοι του σταμάτησαν να απαγγέλλουν Καντίς. Πιθανότατα πέθανε από τρομώδες παραλήρημα (delirium tremens), αλλά οι γιατροί διέγνωσαν συγκοπή. Ήταν πολίτης της αυστριακής δημοκρατίας, αλλά δήλωνε υπήκοος των Αψβούργων.

Αυτός ο άνθρωπος –ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του 20ου αιώνα– ονομαζόταν Γιόζεφ Ροτ. Ήταν μόλις σαράντα πέντε χρονών, αλλά νόμιζε ότι ο θάνατος θα αργούσε οπωσδήποτε πάρα πολύ. Δεν είχε –έτσι έλεγε– κανέναν πίσω του, ούτε λαό ούτε κράτος. Μόνο τη γλώσσα στην οποία έγραφε – αλλά ακόμα και αυτό δεν είναι σίγουρο, αν κάποιος μπορούσε να νιώσει στα γερμανικά του τη φωνή της γίντις και την πνοή της ρωσικής. Ωστόσο, ίσως κανείς σαν αυτόν δεν είχε δει με τόση διαύγεια τη διάλυση του κόσμου γύρω του ή δεν είχε περιγράψει με τόση πρωτόγνωρη παραστατικότητα και χαρούμενη προσήλωση στην ακρίβεια τους δρόμους, τα καφενεία, τα ξενοδοχεία των πόλεων, όπου του έλαχε να ζήσει. Ίσως κανείς δεν υπήρξε τόσο ευτυχισμένος μέσα σε όλα αυτά που έχανε, που είχε ήδη χάσει αμετάκλητα.

Γι’ αυτό κανένας συγγραφέας του εικοστού αιώνα δεν είναι τόσο κοντά μας όσο αυτός. Και εμείς δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι είμαστε πολίτες του κράτους στο οποίο μας έτυχε να ζούμε. Έχουμε βαφτιστεί, αλλά δεν ανήκουμε στην Εκκλησία. Όπως κι αυτός, δεν έχουμε πια τίποτα πίσω μας, ούτε λαό ούτε –πολύ περισσότερο– έθνος. Αλλά αυτό δεν μας στερεί την ικανότητα να είμαστε ευτυχισμένοι και να προσπαθούμε να γράφουμε και να μιλάμε χαρούμενα σε μια γλώσσα, την οποία αρνιόμαστε να ευτελίσουμε και να ταυτίσουμε με την ανούσια φλυαρία που τα ΜΜΕ και τα σχολεία δεν κουράζονται να αναπαράγουν. Χωρίς να πιστεύουμε σε καμία από τις αξίες και τους νόμους που μας επιβάλλονται, έχουμε, όπως εκείνος, διατηρήσει παρθενική και άθικτη την πίστη μας στο χορτάρι, στον έναστρο ουρανό, στη σιωπή και στην ομορφιά των προσώπων.

20 Απριλίου 2023.

⸙⸙⸙

[Αναρτήθηκε στις 20 Απριλίου 2023 στην ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου Quodlibet. Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα του ένατου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη