Ο Ρίτσαρντ Έλστερ είναι ένας περίφημος διανοούμενος που έχει παράσχει στην κυβέρνηση ηθικά επιχειρήματα και ιδεολογική θωράκιση για την επέμβαση στο Ιράκ. Τον βλέπουμε να περιέρχεται σε μία αδιευκρίνιστη κατάσταση μελαγχολίας, πιθανώς λόγω της εμπλοκής του στην ηθική πλευρά αυτού του εγχειρήματος, και παρακολουθούμε την αμήχανη προσπάθειά του να συμφιλιωθεί με τη συνείδησή του, που μάλλον τον τύπτει, καθώς έχει αποσυρθεί σ’ένα κατάλυμα στην έρημο για να στοχασθεί και να ηρεμήσει. Στο πλευρό του βρίσκεται ένας νέος σκηνοθέτης, ο Τζιμ Φίνλεϋ, που φιλοδοξεί να γυρίσει ένα αντισυμβατικό ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστή τον Έλστερ, που όμως σθεναρά αρνείται να πάρει μέρος.
Η επίμονη άρνηση του Έλστερ να λύσει τη σιωπή του και να μιλήσει μπροστά στην κάμερα για τα έργα και τις ημέρες του ως εμπειρογνώμονα του Πενταγώνου δεν πτοεί τον Τζιμ, που εξακολουθεί να εμμένει στο αίτημά του και συγχρόνως να συντροφεύει το γηραιό διανοούμενο κατά τη διαμονή του στην έρημο.
Ο Ρίτσαρντ αρνείται ν’αποδεχθεί μία ετυμηγορία καταδικαστική για τον εαυτό του. Πιστεύει στην ηθική του συγκρότηση, θέλει να πιστεύει πως στάθηκε έντιμος και ακέραιος. Ωστόσο, η άρνησή του να μιλήσει μπροστά στην κάμερα του Φίνλεϋ είναι μάλλον ύποπτη, κρύβει έναν κάποιο φόβο ότι ενδεχομένως τα λόγια του θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν ένα είδος ενοχής, θα μπορούσαν να εκληφθούν και ως απολογία.
Καθηλωμένοι σ’ ένα άχρονο παρόν που κάθε μέρα επανα-λαμβάνει τον εαυτό του απαρέγκλιτα, οι δύο άντρες θ’ αναμετρηθούν με το ανελέητο τοπίο της ερήμου και θα κληθούν να διαχειρισθούν αναμνήσεις και τραύματα. Το μελλον τους, άδηλο και επίφοβο, μοιάζει να αργεί πολύ να συμβεί αφήνοντάς τους εκκρεμείς και μετέωρους μπροστά στο φάσμα δυσοίωνων πιθανοτήτων.
Η έλευση της Τζέσι, κόρης του Έλστερ, θα έρθει να ταράξει το χρόνο που λιμνάζει, τον επιβραδυμένο χρόνο της ερήμου με τους γρανιτένιους όγκους, τους αμμόλιθους και τον καύσωνα. Ο πατέρας την περιβάλλει με αναδρομική φροντίδα, ο σκηνοθέτης θέλει να τη γνωρίσει. Το κορίτσι αποδέχεται παθητικά τη φροντίδα και το ενδιαφέρον. Η παρουσία της προς στιγμήν επιταχύνει το ρυθμό της ημέρας, ρίχνει ένα άλλο φως πάνω στα πράγματα, δημιουργεί μία κινητικότητα και μια εγρήγορση που δεν υπήρχε πριν. Ωστόσο, η ατμόσφαιρα παραμένει δυσοίωνα ηλεκτρισμένη.
Όλη αυτή η βουβή υπερένταση, που δονεί την ατμόσφαιρα, προοιωνίζει κάτι άσχημο και κακό. Κουβέντες μισοτελειωμένες, αμφίσημα λόγια και υπαινιγμοί υφαίνουν ένα αίνιγμα που δεν θα διαλευκανθεί ποτέ. Η έρημος πλέκει έναν ιστό γύρω από κάθε πρόσωπο ξεχωριστά, γίνεται δίνη και καταπίνει κάθε ίχνος, σημάδι, παρουσία. Η αδιευκρίνιστη μελαγχολία του Έλστερ θα μετατραπεί τώρα σε πένθος και η ζωή του θα σκιαστεί αμετάκλητα από την ενοχή, που μέχρι πρότινος προσπαθούσε να ξορκίζει. Η Τζέσι εξαφανίζεται κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες και όλα υπονοούν ότι δεν πρόκειται να επιστρέψει ποτέ. Ο Έλστερ συντρίβεται υπό το βάρος της απώλειας.
Οι στυλιζαρισμένοι διάλογοι που θυμίζουν Μπέκετ με το ελλειπτικό και αφαιρετικό τους ύφος αλλά και η ατμόσφαιρα μιας εκκρεμότητα που παρατείνεται μέσα σ’έναν χρόνο αφύσικα διεσταλμένο, συνθέτουν τη γνώριμη αύρα των έργων του Ντελίλο. Η επιβραδυμένη κίνηση των προσώπων μέσα σ’έναν κενό χρόνο, απογυμνωμένο από νοήματα και σημασίες, η αιώρησή τους μεταξύ μελαγχολίας και πένθους εξαιτίας ολισθημάτων του πρότερου βίου τους, η αίσθηση μιας επικείμενης απειλής που αργά ή γρήγορα θα εκδηλωθεί δρομολογώντας δυσάρεστες εξελίξεις, όλα αυτά υφαίνουν ένα πυκνό και σκοτεινό δίχτυ που παγιδεύει και αιχμαλωτίζει οδηγώντας σ’ένα μοιραίο τέλος. Αναγκαιότητες και σκοπιμότητες που υπερβαίνουν τη βούληση των ατόμων προδιαγράφουν πορείες χωρίς επιστροφή με καταστροφικά αποτελέσματα για όλους τους εμπλεκόμενους, θύτες και θύματα.
Ο Ντελίλο συνδέει το μιλιταρισμό και τη βία με συγκεκριμένες οικονομικές και πολιτικές πρακτικές που προκαλούν γενικότερα φαινόμενα απορρύθμισης και εκτροχιασμού.
Στο Σημείο Ωμέγα ήταν, κατά τη διδασκαλία του πατρός Τεγιάρ ντε Σαρντέν, το σημείο της απόλυτης ανάπτυξης, όταν η ανθρώπινη συνείδηση κατακτούσε την πλήρη επίγνωση και εξαντλούσε τις δυνατότητές της. Για τον Ρίτσαρντ Έλστερ, στο Σημείο Ωμέγα η συνείδηση, εξαντλημένη πια, θέλει να αναδιπλωθεί στον εαυτό της, να εκμηδενισθεί επιστρέφοντας στην ανυπαρξία, στην απόλυτη εξουδετέρωση και εξουθένωση. Ίσως όμως στο κρίσιμο και οριακό αυτό σημείο να έχει περιέλθει πια και το άλλοτε κραταιό imperium που, μετά από την ευημερία και την ακμή κι έχοντας φτάσει στο απόγειο της δύναμής του, αρχίζει να μπαίνει τώρα σε μία πορεία πτώσης και εκφυλισμού, που μοιάζει να είναι αναπότρεπτη.
[Πρώτη δημοσίευση. Το βιβλίο: Ντον Ντελίλο, Σημείο Ωμέγα, μτφρ.: Ελένη Γιαννακάκη, εκδ. Εστία, Αθήνα 2012. Η φωτογραφία που συνοδεύει την ανάρτηση είναι του τραγουδοποιού Σταύρου Σιόλα και δημοσιεύεται με την άδειά του.]
