Μέρος Α΄: Η Ελληνόγλωσση παραγωγή
Η παρακάτω καταγραφή δεν έχει καμία αξίωση ισορροπημένης και αντικειμενικής κάλυψης του συνόλου της βιβλιογραφικής παραγωγής του 2019. Αποτελεί ενδεικτική καταγραφή βιβλίων γραμμένων ή μεταφρασμένων στα ελληνικά, των οποίων η ανάγνωση διέγειρε τις νοητικές λειτουργίες ή τις αισθήσεις του γράφοντος. Συμπεριέλαβα βιβλία του 2019, κάνοντας μια εξαίρεση για όσα βιβλία κυκλοφόρησαν τους τελευταίους μήνες του 2018 και δεν πρόλαβα να τα καλύψω σε προηγούμενες επιλογές μου.
Οι τίτλοι είναι σε αλφαβητική σειρά με βάση το επώνυμο του συγγραφέα (όπως αυτό αναγράφεται, με ελληνικούς ή λατινικούς χαρακτήρες, στην συγκεκριμένη έκδοση):
I. Walter Benjamin, Κείμενα 1934-1940, Επιλογή, Συλλογική μετάφραση, Επιμέλεια: Γιώργος Σαγκριώτης, Άγρα, Αθήνα 2019.
Η παρούσα συλλογή έργων τη τελευταίας περιόδου του Μπένγιαμιν αποτελεί μεταφραστικό και εκδοτικό άθλο, παρά τα κάποια ολισθήματα που ενδεχομένως να υπάρχουν στο κείμενο. Πρόκειται για την πληρέστερη παρουσίαση της σκέψης του Μπένγιαμιν στα Ελληνικά. Κοντά σε πασίγνωστα κείμενα όπως «Το έργο τέχνης στην εποχή της τεχνικής αναπαραγωγιμότητάς του» βρίσκουμε λιγότερο γνωστά κείμενα όπως η ανάλυση του δοκιμίου «Η οπισθοδρόμηση της Ποίησης του Γερμανού διαφωτιστή φον Γιόχμαν». Πολλές από τις παρατηρήσεις του είναι εξοργιστικές, όπως όταν, λόγου χάρη, μηδενίζει το έργο των Ναζαρηνών. Κυρίως για όσους αναζητούν την αντιπαράθεση με το έργο του Μπένγιαμιν ο τόμος αυτός είναι αναγκαίο εργαλείο.
II. Ingmar Bergman, Μετά την Πρόβα, Μετάφραση: Χρήστος Μαρσέλλος, Περισπωμένη, Αθήνα 2018.
Το έργο του Μπέργκμαν Μετά την πρόβα ανέβηκε το 2018 στο θέατρο Κυκλάδων με ιδιαίτερη επιτυχία. Αρχικά προοριζόταν για την τηλεόραση. Το έργο εξερευνά την συρρίκνωση τη αμαρτίας σε λογισμό. Η προετοιμασία για την παράσταση του Ονειροδράματος του Στρίντμπεργκ θέτει σε κίνηση ανύποπτες ψυχικές διεργασίες. Το άτομο ως ηθοποιός, η προσποίηση και η αυθεντικότητα μπαίνουν κάτω από το μικροσκόπιο του Μπέργκμαν. Η εξαίρετη μετάφραση και το άρτιο επίμετρο του Χρήστου Μαρσέλλου εντείνουν την αγάπη μας για το έργο του μεγάλου σκηνοθέτη ως λογοτέχνη, συγγραφέα σεναρίων για την τηλεόραση και –φυσικά–- για τον κινηματογράφο.
III. Friedrich Nietsche, Για την Φιλολογία, Αφορισμοί και Θέσεις, Μετάφραση-Επίμετρο: Βασίλειος Βερτουδάκης, Περισπωμένη, Αθήνα 2019 [Δίγλωσση Έκδοση].
Οι αφορισμοί και τα αποσπάσματα του Φρειδερίκου Νίτσε για την φιλολογία , τη μόνη επιστήμη που σπούδασε σε πανεπιστημιακό επίπεδο, αποτελούν εναύσματα για ένα πλάγιο στοχασμό για την επιστήμη της φιλολογίας και όχι μόνο. Ίσως το καλύτερο απόσπασμα να είναι εκείνο που περιγράφει την φιλολογία ως αδριάντα που προσπαθούν να σηκώσουν οι φιλόλογοι και κάθε φορά θάβονται κάτω από αυτόν. Στις καλύτερες στιγμές του βιβλίου ανήκει η αφελής συστατική επιστολή του Ριτσλ. Ο Ριτσλ επρόκειτο να ‘πέσει έξω’ σχεδόν στα πάντα σχετικά με τον μαθητή του Φρειδερίκο Νίτσε. Το Επίμετρο του Βασιλείου Βερτουδάκη είναι λιτό και κατατοπιστικό, ενώ η λιθογραφία του Karl Bauer στο εξώφυλλο τα Έκδοσης αναδύει μια πνευματική ένταση.
IV. Ernst Cassirer- Martin Heidegger, Η διαμάχη στο Νταβός, Μετάφραση-Επίμετρο: Χρήστος Μαρσέλλος, Έρμα, Αθήνα 2019.
Οι δύο διαλέξεις που έδωσαν ο Χάιντεγκερ και ο Κασσίρερ σχετικά με τον Καντ στο Νταβός αποτελούν τα σημεία εκκίνησης αυτής της συλλογής φιλοσοφικών τεκμηρίων. Τα βασικά θέματα που απασχόλησαν τους δύο φιλοσόφους μορφή, χρόνος, απειρότητα μεταξύ άλλων διαυγάζονται από μια διαφορετική πλευρά. Για μια ακόμη φορά το Επίμετρο και η μετάφραση του Χρήστου Μαρσέλλου αναδεικνύουν τα κείμενα και την φιλοσοφική τους συνάφεια.
V. Ευριπίδης Γαραντούδης, Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει, Περισπωμένη, Αθήνα 2019.
Ο Ευριπίδης Γαραντούδης έχει έναν όλως ιδιόρρυθμο τρόπο να μας θυμίζει πόσο ιδιόρρυθμη ήταν η ελληνικότητα του Γιώργου Σεφέρη. Ενός ποιητή του οποίου τα λόγια σε πολλές περιστάσεις αποτέμνονται βίαια από την αρχική τους συνάφεια για να υπηρετήσουν ρητορικές σκοπιμότητες αλλότριες. Είναι γνωστές οι κακοήθεις αντιδράσεις στην ποιητική φήμη και αξία του Σεφέρη. Όταν όμως τις βλέπει κανείς δεμένες αναμεταξύ τους σε ένα τόσο καλά δουλεμένο ψηφιδωτό, η σιωπή διαδέχεται την έκπληξη. Η συνεξέταση της σεφερικής οπτικής με αυτές των Αναγνωστάκη, Βαγενά και άλλων προσδίδει μια ευρύτητα στο κείμενο. Ελπίζουμε ότι ο Ευριπίδης Γαραντούδης θα γράψει νέα, εκτενή δοκίμια πάνω στα θέματα που πραγματεύεται με αρκετή συντομία στο παρόν βιβλίο. Εκτός αν το έχει πράξει ήδη!
VI. John Gould, Αρχαία ελληνική τραγωδία και τελετουργία. Δέκα μελετήματα, Μετάφραση: Βάιος Λιαπής, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2019.
Το έργο του Τζων Γκουλντ είναι αποτέλεσμα ενός ιδιάζοντος συγκερασμού φιλολογίας και ανθρωπολογίας. Ο Γκουλντ δεν διστάζει να επισημάνει ανθρωπολογικές αναλογίες της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας με τα δρώμενα σε φυλές άλλων πολιτισμών χωρίς να πισωγυρίζει σε απλοϊκές ανθρωπολογικές αναλογίες που ήταν συνήθεις τον 19ο αι. Ταυτόχρονα, όμως, τα ίδια τα συμπεράσματά του επισημαίνουν την ιδιαιτερότητα της ελληνικής περίπτωσης. Παρά τις επιμέρους ενστάσεις που μπορεί να έχουμε όταν ο Γκουλντ προσπαθεί να αποδείξει την καθολικότητα της αρχαίας ελληνικής εμπειρίας, το έργο του επιφυλάσσει δεκάδες ευχάριστες εκπλήξεις και αποτελεί ωφέλιμο ανάγνωσμα για τον ειδικό και απαραίτητο ανάγνωσμα για τον μη-ειδικό: κατασπαράσσει την τυχόν (ψευδ-)αίσθηση οικειότητας με την αρχαία τραγωδία.
VII. Αντώνης Ζέρβας, Στάση Λυσσιατρείου, Περισπωμένη, Αθήνα 2018.
Το ποίημα του Αντώνη Ζέρβα αξίζει ιδιαίτερη προσοχή ακριβώς επειδή αποτελεί τον καρπό ουσιαστικού στοχασμού επάνω στην ελληνική παράδοση, διαψεύδοντας και υποσκάπτοντας κάθε αναγνωστική φιλαρέσκεια και ανατρέποντας κάθε προσδοκία αφελούς λυρισμού. Ταυτόχρονα αναμετράται με την Ελληνική παράδοση προτείνοντας μια αιρετική αντι-παράδοση. Ο εμπλουτισμός του αισθητηρίου του αναγνώστη δεν εξαρτάται από την αποδοχή ή την απόρριψη της πρότασης αυτής. Η προσωπική του ιστορία διαπλέκεται αξεδιάλυτα με την συλλογική. Ο Ζέρβας έχει αφομοιώσει δημιουργικά τον σύγχρονο στοχασμό και την λογοτεχνική παράδοση της Ευρώπης, αλλά ταυτόχρονα ξέρει πού κρύβονται οι παγίδες.
VIII. Ετιέν Ζιλσόν, Το Πνεύμα της Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας, Μετάφραση: Χρήστος Μαρσέλλος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2019.
Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης συνεχίζουν τις ρηξικέλευθες επιλογές τους με ένα ακόμη έργο του κορυφαίου Γάλλου ιστορικού της Φιλοσοφίας Ετιέν Ζιλσόν. Το παρόν έργο δεν είναι αυστηρά εγκυκλοπαιδικό και σε αυτό έγκειται η πρωτοτυπία του. Αποτελεί μάλλον την αποτύπωση της πολυετούς περιήγησης του Ζιλσόν στις περιοχές της μεσαιωνικής φιλοσοφίας. Το βιβλίο δεν αφορά μόνο τους ‘ειδικούς’ στο Μεσαίωνα ή η μεσαιωνική φιλοσοφία αλλά και κάθε μελετητή της θεολογίας ή της ιστορίας του πολιτισμού. Η διερεύνηση του Ζιλσόν διαθέτει σπάνια διαύγεια και πληρότητα. Ο Χρήστος Μαρσέλλος προσφέρει μια άρτια μετάφραση, προφανώς καρπός μιας ιδιαίτερα πολύμοχθης προσπάθειας.
IX. Laszlo Krasznahorkai, Η Σέιομπο πέρασε από εκεί κάτω, Μετάφραση: Μανουέλα Μπέρκι, Πόλις, Αθήνα 2019.
Ο ιδιαζόντως και ακραιφνώς μακροπερίοδος λόγος του Κρασνάχορκαϊ είναι το κουκούλι στο οποίο εγκλείεται και βαθμιαία αποκαλύπτεται η πρόσκληση του συγγραφέα να θαυμάσουμε την δύναμη της τέχνης. Στην πρόζα του Κρασνάχορκαϊ ακόμη και το πιο κοινότυπο περιστατικό σχετικά με την πρώιμη ευχέρεια του Ραφαήλ αποκτά μια σχεδόν μεταφυσική σημασία. Η μετάφραση κατευθείαν από τα ουγγρικά φαίνεται να συμβάλει στην υψηλή ποιότητα του κειμένου.
X. Χρίστος Κυθρεώτης, Εκεί που ζούμε, Πατάκης, Αθήνα 2019.
Οφείλω να ομολογήσω ότι τον Κυθρεώτη δεν τον είχα υπόψη μου. Ευχάριστη έκπληξη, λοιπόν, ο λόγος του. Το μυθιστόρημα του ΧΚ είναι σαν ένα γιγάντιο αφηγηματικό μονοπλάνο το οποίο πρέπει να προσληφθεί απνευστί. Η καθημερινότητα στο έργο του Κυθρεώτη αναδύεται σχεδόν σαν μια αυτόνομη οντότητα, ένα πεδίο μέσα στο οποίο στροβιλίζονται οι επί μέρους ιστορίες των μυθιστορηματικών προσώπων. Μέσα σε αυτόν τον στροβιλισμό η αναζήτηση για σταθερά σημεία και νόημα γίνεται οιονεί εφιαλτική. Σημαντικό γραφτό.
XI. Klaus Mann, Μεφίστο, Μετάφραση: Σοφία Αυγερινού, Εκδόσεις Έρμα, Αθήνα 2019
Σε αντίθεση με τον πατέρα του, Thomas Mann, o Klaus είχε κακοπέσει μεταφραστικά στα ελληνικά. Η νέα έκδοση του μυθιστορήματος έρχεται να αποκαταστήσει τη μεταφραστική αυτή αδικία. Ο λόγος του Κλάους Μαν συχνά μοιάζει σαν ένα περίστροφο που εκπυρσοκροτεί αυτόματα και προς κάθε κατεύθυνση. Οι θεματικές του θανάτου και της μουσικής που έχει παραλάβει από τον πατέρα του αποκτούν μια δαιμονιώδη διάσταση. Η μετάφραση της Σοφίας Αυγερινού είναι διαυγής και καλαίσθητη.
XII. Valerio Magrelli, Ο Οικογενειακός Σαμάνος, Μετάφραση: Μαρία Φραγκούλη, Περισπωμένη, Αθήνα 2019.
Κάθε βιβλίο από τις εκδόσεις Περισπωμένη αποτελεί ένα αισθητικό γεγονός. Αυτό ισχύει επί τρία για την εξαιρετική έκδοση του προκλητικού κειμένου του Valerio Magrelli με τα εξίσου προκλητικά, υπερβαλλόντως σκαμπρόζικα σχέδια του Fellini σε εξαίσια τετραχρωμία. Ο Valerio Magrelli αυτοβιογραφείται αφηγούμενος τις επαφές του με τον Federico Fellini με ένα ύφος σχεδόν πυροτεχνικό. Στις σελίδες του παρελαύνουν ηθοποιοί και ποιητές με μια προκλητική φυσικότητα. Οι Εκδόσεις Περισπωμένη μετέφεραν στα Ελληνικά ένα ιταλικό διαμάντι. Η ρέουσα, ζωντανή γλώσσα της μεταφράστριας Μαρίας Φραγκούλη δικαιώνει την εκδοτική επιλογή.
XIII. Ζιλ Ντελέζ, Διαφορά και Επανάληψη, Μετάφραση: Κωνσταντίνος Β. Μπουντάς, Εκκρεμές, Αθήνα 2019.
Θα ήταν ανούσια προσπάθεια να πούμε το παραμικρό για την φιλοσοφική σκέψη του Ντελέζ σε ένα τόσο σύντομο κείμενο. Ας πούμε μόνο ότι το παρόν βιβλίο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ηπειρωτικής φιλοσοφίας. Ο Κωνσταντίνος Μπουντάς προσφέρει μεταφραστικές υπηρεσίες ανυπολόγιστης αξίας.
XIV. Γιάννης Παλαβός, Το παιδί, Νεφέλη, Αθήνα 2019.
Ο Γιάννης Παλαβός αναδύεται ως μια πεζογραφική φωνή με ιδιαίτερη σημασία. Ο αναγνώστης που θα διαβάσει την παρούσα συλλογή διηγημάτων δίχως να επιστρέψει σε αυτή ώστε να διαπεράσει την φαινομενική της απλότητα, θα χάσει κάποιους μικρούς θησαυρούς. Από τα διηγήματα που εμπεριέχονται σε αυτό το βιβλίο ξεχωρίζω την «Πένσα», μια μαστορική αναστροφή του ποιμενικού-φυσιολατρικού διηγήματος και το «Ελάφι», στο οποίο το ρίγος μπροστά σε οριακές καταστάσεις και συνθήκες όπως η τρωτότητα του σώματος και ο θάνατος αποτυπώνεται με ένα εξίσου υπόρρητα παράδοξο ύφος.
XV. Reviel Netz, Η Διαμόρφωσή της Παραγωγικής Μεθόδου στα αρχαία Ελληνικά Μαθηματικά, Μετάφραση: Βαρβάρα Σπυροπούλου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2019.
Ο Reviel Netz είναι ταυτόχρονα Καθηγητής Κλασικών Σπουδών και Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Φιλοπόνως ανέλαβε μια κριτική έκδοση του Παλιμψήστου του Αρχιμήδη. Το παρόν βιβλίο του αποτελεί μια από τις σημαντικότερες συμβολές στην ιστορία των Επιστημών τα τελευταία τριάντα χρόνια. Η ειδική του έμφαση στην σημασία του διαγράμματος και της μαθηματικής γλώσσας στην διαμόρφωση της παραγωγικής διαδικασίας των αρχαίων μαθηματικών φέρνει στο προσκήνιο ένα εντελώς διαφορετικό είδος σκέψης. Η ικανότητα του Νετζ να αποσπά πλούτο πληροφοριών από φαινομενικά όχι και τόσο ενδιαφέροντα αποσπάσματα προκαλεί ειλικρινή θαυμασμό.
XVI. Ηλίας Παπαγιαννόπουλος, Ο Φρόυντ στην Ακρόπολη, Μια ατοπογραφία, Περισπωμένη, Αθήνα 2019.
Ο πρώτος τόμος της σειράς ‘Μολυσματικές Αρχαιολογίες’ αποτελεί μια από τις ωραιότερες εκδοτικές εκπλήξεις της χρονιάς. Το βιβλίο ξεκινά ως ένα υποδειγματικό δοκίμιο ιστορίας των ιδεών και σταδιακά εξελίσσεται σε κάτι πολύ ευρύτερο. Οι σύντομες παρατηρήσεις του για τον Καρλ Σμιτ συγκαταλέγονται στις ευτυχέστερες στιγμές του βιβλίου. Η σημασία του δοκιμίου του Ηλία Παπαγιαννόπουλου έγκειται, μεταξύ άλλων, στο ότι μας υποχρεώνει να ξαναστοχαστούμε τους μηχανισμούς άμυνας που είχε περιγράψει ο Φρόυντ ανάγοντάς τους, ενίοτε, από το ατομικό στο πολιτιστικό επίπεδο.
XVII. Νικήτας Σινιόσογλου, Μαύρες Διαθήκες, Κίχλη, Αθήνα 2018.
Καρλ Σμιτ και Μάρτιν Χάιντεγκερ: αυτός είναι ο διπλός στόχος που επιλέγει ο Νικήτας Σινιόσογλου για την πολεμική του. Δεν είμαι ο μόνος που διαφωνεί με την οπτική του. Ωστόσο, δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι το παρόν δοκιμιακό έργο του ΝΣ έχει διττή αξία: αποτελεί ένα έργο στοχασμού και ταυτόχρονα αφήγηση μιας γνήσιας προσωπικής πνευματικής περιπέτειας που καταλήγει σε ένα ξεκαθάρισμα των προσωπικών του λογαριασμών με τον Μάρτιν Χάιντεγκερ. Είτε διαφωνεί κανείς –όπως εγώ– είτε συμφωνεί με τα πορίσματα και τις κατευθύνσεις του Σινιόσογλου, το δοκίμιο αυτό πρέπει να διαβαστεί ως μία εξαίρετη άσκηση ύφους.
XVIII. Peter Frankopan, Η πρώτη Σταυροφορία. Το κάλεσμα της Ανατολής, Μετάφραση: Γιάννης Βογιατζής, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2019.
O Peter Frankopan είναι ένας από τους καλύτερους και σημαντικότερους ιστορικούς του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Όπως πολλοί Βρετανοί ιστορικοί κατέχει το χάρισμα της αφήγησης ή, ίσως, το χάρισμα κατέχει εκείνον. Κυρίως όμως αυτό το βιβλίο καταφέρνει να παρουσιάσει μια πιο ισορροπημένη εξιστόρηση των Σταυροφοριών και να φέρει στο επίκεντρο της αφήγησης έναν από τους πιο επιδέξιους Βυζαντινούς διπλωμάτες: τον Αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄. Ταυτόχρονα, ο Frankopan δεν διστάζει να ομολογήσει την δυσκολία αποτίμησης των συχνά αντιφατικών ιστορικών πηγών. Η μελέτη τού ανά χείρας τόμου αποτελεί άσκηση ιστορικής αυτοσυνειδησίας και ειλικρίνειας.
XIX. Νίκος Χρυσός, Καινούργια μέρα, Καστανιώτης, Αθήνα 2018.
«Μόνη εξιλέωση η συλλογή αφηγήσεων». Τέτοια φράση δεν υπάρχει στο μυθιστόρημα του Χρυσού. Όμως το έργο κάτι τέτοιο μοιάζει να προτείνει. Πρόκειται για ορόσημο στο σύγχρονο Ελληνικό μυθιστόρημα. Η αφήγηση είναι συχνά σκληρή και ο κόσμος που απεικονίζει αδυσώπητος. Ένας κόσμος σήψης και πτώσης. Παρά την ουρανομήκη έκτασή του –και όλους τους συνακόλουθους κινδύνους που μια αφήγηση τέτοιας έκτασης ενέχει– το έργο διέπεται από ένα εσωτερικό ρυθμό με τον οποίο ο έμπειρος αναγνώστης μπορεί να συντονιστεί.
XX. [XIX+I = XX] W.B. Yeats, Μια Γυναίκα Νέα και Γραία, Περισπωμένη, Μετάφραση Αντώνης Ζέρβας, Αθήνα 2019.
Γιατί 19 συν 1 λοιπόν; Το τελευταίο αυτό βιβλιαρίδιο κυκλοφορεί στην σειρά των ‘Φυλλαδίων’ των Εκδόσεων Περισπωμένη. Είναι όμως από λογοτεχνική και αισθητική άποψη πολυτιμότερο από πολλά βιβλία. Ο Ζέρβας με εκπληκτική μαεστρία αφήνει να αναφανεί μέσα από μια άρτια μετάφραση η εκλεκτική του συγγένεια με τον W.B. Yeats. Η επιλογή των ποιημάτων καίρια στην δημιουργία μιας ενότητας τη διάθεσης. Ευτυχής σύμπτωση και εκλεκτικές συγγένειες.
XXI. [XIX+II = XXI] Άγης Πετάλας, Και εις την Ψυχήν Ελπίδα, Εστία, Αθήνα 2018.
Το μυθιστορηματικό ντεμπούτο του Άγη Πετάλα δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για συγγραφέα ιδιαίτερων αξιώσεων. Ο Άγης Πετάλας μας ήταν γνωστός από τα σύντομα και λεπτοφυώς ειρωνικά διηγήματα της συλλογής Η Δύναμη του κ. Δ*. Η μετάβασή του στη μυθιστορηματική μορφή, ένα βήμα υψηλού κινδύνου, υπήρξε επιτυχής. Το μυθιστόρημα αναπλάθει σε εξαιρετική λεπτομέρεια ολόκληρο τον αθηναϊκό κόσμο του τέλους της β΄ δεκαετίας του 20ού αι., όμως η ανάπλαση δεν γίνεται χάριν εαυτής. Το βαθύτερο ενδιαφέρον του συγγραφέα δεν είναι απλά και μόνον η ιστορία αλλά οι δυνητικότητές της ιστορίας. Μέσα από τη ματιά ενός πολιτικοποιημένου νέου αναδύεται η γένεση της σύγχρονης Ελλάδας με όλες τις εσωτερικές διχοστασίες και ανισομετρίες. Τα λεκτικά και διηγητικά πυροτεχνήματα του Άγη Πετάλα δεν καταλήγουν ποτέ σε έναν συγγραφικό ναρκισσισμό, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του εγχειρήματός του.
XXII. [XIX+III = XXII] Δημήτρης Αναστασίου, A=-A, Εικονιστόρημα, Καλειδοσκόπιο, Αθήνα 2018.
Το ‘εικονιστόρημα’ του Δημήτρη Αναστασίου είναι ένα από τα τολμηρότερα εκδοτικά εγχειρήματα των τελευταίων δύο ετών. Ένας εξαιρετικός νέος ζωγράφος προχώρησε σε μια σύνθεση εικόνων και αφηγηματικού λόγου στην οποία, όμως, η εικόνα οδηγεί τον λόγο χωρίς να υπακούει, κατά τα φαινόμενα, σε κάποια προϋπάρχουσα υπόθεση. Ο Αναστασίου με τις εικόνες και τα οιονεί μυθοποιητικά κείμενα που τις συνοδεύουν συνθέτει ένα κόσμο ονειρικής εξιλέωσης και καταδίκης. Στον κόσμο αυτόν συμπλέκεται το Εγώ της εικονιστορικής αφήγησης (που είναι ταυτόχρονα το αφηγηματικό Εγώ του ζωγράφου και αντιπροσωπευτικό του κάθε ανθρώπου, ένα είδος everyman) με πολλές μορφές της ευρωπαϊκής πολιτιστικής παράδοσης όπως ο Ούγκο φον Χόφμανσταλ και οι Αρνολφίνι από το ομώνυμο πορτραίτο του βαν Άυκ. Σε αυτόν τον κόσμο ιδιάζουσες ψυχολογικές καταστάσεις και αρχετυπικά σύμβολα αναδύονται με εσωτερικό ρυθμό και φυσικότητα. Κάποτε, το αρχέτυπο συμπλέκεται με τον εφιάλτη. Οι Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο έδειξαν την ιδιαίτερη μέριμνά τους για το εικονιστόρημα αυτό: η ευκρίνεια της εκτύπωσης, το χαρτί, το εξώφυλλο το συνολικό στήσιμο του έργου συμβάλλουν στην αισθητική απόλαυση.
Αδημονούμε για την έκδοση του έργου αυτού από τον εκδοτικό οίκο Jonathan Cape (Όμιλος Penguin).
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφίες: Fred Herzog. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
