Κωνσταντίνου Κοκολογιάννη, Συμμορία, εκδόσεις Κενό, 2019.
H συγγραφέας Elizabeth Bowen είχε αναφέρει ότι «τίποτε δεν μπορεί να συμβεί στο πουθενά». Ο τόπος αποτελεί σημαντικό στοιχείο και για το νεοεκδομένο μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Κοκολογιάννη Συμμορία, εκδ. Κενό, 2019.
O Kωνσταντίνος Κοκολογιάννης, πλανόδιος στην πολιτικοκοινωνική πιάτσα, περιγράφοντας τα γνωρίσματα μιας συγκεκριμένης περιοχής της πραγματικότητας, μας παίρνει από το χέρι και επιχειρεί τη νοητική επεξεργασία της πραγματικότητας ή καλύτερα την «αναλογική» σχέση που μοιάζει ανεξέλεγκτη μεταξύ πολιτικής ηγεσίας και του ελληνικού λαού .
Παίρνουμε λοιπόν στα χέρια μας το βιβλίο Συμμορία. Για τι είδος λογοτεχνία μιλάμε; Ίσως για αστυνομική λογοτεχνία;
«Το αστυνομικό μυθιστόρημα αποτελεί αδιαμφισβήτητα την κατ’ εξοχήν λογοτεχνία του αστικού (αστεακού) χώρου. Πίσω από την ιστορία, τους χαρακτήρες και την πλοκή πάλλεται η εποποιΐα του άστεως», γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου.
Συνήθως όμως, σκοπός του αστυνομικού μυθιστορήματος είναι η ανακάλυψη των υπαίτιων αλλά και τα κίνητρα που τους οδήγησαν στη διάπραξη του εγκλήματος. Μα ο συγγραφέας της Συμμορίας δεν εγκλωβίζεται σε τάξεις και νομενκλατούρες. Παρουσιάζει μια κοινωνία διεφθαρμένη, απορροφημένη καθώς είναι από την απερίσκεπτη αστικοποίηση, την παθολογική γραφειοκρατία, την αδιαφάνεια, τις μικρές και μεγάλες διαφθορές. Ο Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης αναφέρεται σε αστικό περιβάλλον, επίσης μέσα από την μυθοπλασία εξερευνάται η πλευρά της ανθρώπινης κοινωνίας που έχει να κάνει με το έγκλημα και τη διάπραξή του.
Ο Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης δεν πλάθει την ιστορία και τους χαρακτήρες γύρω από την ποινή, ούτε την αστυνομία και τους δικαστές! Εδώ ο σκοπός δεν είναι η λύση αστυνομικού προβλήματος και γρίφου. Εδώ παρακολουθούμε ένα “ανθρώπινο” είδος αφηγήματος, ανθρώπων που συνέχεια και περισσότερο βυθίζονται σε κινούμενη άμμο. Με λίγα λόγια, περιγράφεται η καθίζηση μιας κοινωνίας.
Ο Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης αφιερώνει το μυθιστόρημά του στον Ντάριο Φο, Ιταλό θεατρικό σκηνοθέτη και συνθέτη ο οποίος χρησιμοποιούσε τεχνικές της commedia dell’arte. Στα έργα του ο Φο είχε ασκήσει κριτική στην πολιτική της Καθολικής εκκλησίας για τις αμβλώσεις, τις πολιτικές δολοφονίες, το οργανωμένο έγκλημα, την πολιτική διαφθορά και το Μεσανατολικό.
Γιατί ο Ντάριο Φο; Διότι ο Ιταλός σκηνοθέτης σε όλη του τη ζωή δεν έγραψε τίποτα με μόνο σκοπό τη διασκέδαση, πάντα επιδίωκε να συμπεριλάβει στα κείμενά του τις ρωγμές εκείνες που θα ήταν σε θέση να ταρακουνήσουν τις βεβαιότητες, να αμφισβητήσουν παγιωμένες απόψεις, να προκαλέσουν θυμό, να ανοίξουν λιγάκι το μυαλό του κόσμου.
Με το βιβλίο Συμμορία ο συγγραφέας προσπαθεί να ανακαλύψει στοιχεία που θα του επιτρέψουν ν΄απεικονίσει τον κόσμο στον όποιο ζούμε. Το βιβλίο διαρθρώνεται γίνεται εκτενής αναφορά στην κοινωνική κατάπτωση .
Σημειώνει σαν επικεφαλίδα:
«η φύση αλλάζει, οι άνθρωποι αλλάζουν. Αλλιώς ξεκινά η “ιστορία” αλλιώς μεταλλάσσεται. Η παρακμή η ίδια, ίσως και χειρότερη, πιο επικίνδυνη».
Ανοίγει δε το βιβλίο γράφοντας:
«Αρχηγός της Συμμορίας ήταν ο Τάκης, ο επονομαζόμενος και Μπάμπουρας. Πήρε παμψηφεί την αρχηγία, όταν τους είπε υπερήφανος ότι κατάφερε με μια ροχάλα να πετύχει έναν μπάμπουρα στο άλσος. Είχαν ενθουσιαστεί με τις ικανότητές του, που άρχισαν να τον χειροκροτούν κι αυτός φούσκωνε σαν μπαλόψαρο. Τα μάγουλά του ενωμένα με τα προγούλια κοκκίνιζαν λίγο από ντροπή, λίγο από έπαρση, πολύ από το κρασί που είχε πιει.»
Ο Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης ό,τι μας παρουσιάζει μάς είναι γνωστό, τα πρόσωπα είναι σαν να τα ξέρουμε, τα γεγονότα όπου εμπλέκονται είναι αληθοφανή, επίσης γνωστά. Μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον, λοιπόν, αρχίζει την πλοήγησή του σε νερά κοινωνικής δικτύωσης.
Οι χαρακτήρες του Κωνσταντίνου Κοκολογιάννη έρχονται από την επαρχία όπου η ζωή είναι στα αδιέξοδα του σύγχρονου κόσμου. Μεταφέρονται μαζικά σε αστικό περιβάλλον και περπατούν πλέον σαν υπνοβάτες. Χάνουν τα έθιμα και μαζί τους τους κανόνες, διότι τα έθιμα περιέχουν κανόνες δικαίου που αποκτούν τη δεσμευτικότητά τους. Η ζωή τους πλέον ξεχειλίζει από αντιφάσεις με απώλεια της σημασίας όχι ως μέσο μετάδοσης πληροφοριών αλλά ως χώρο παραγωγής νοημάτων. Εισχωρούν στο αστικό πεδίο με ψυχή και σώμα προς την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων, πράξεις σχετικές με αγοραπωλησία, με «αλισβερίσι».
Επειδή οι περισσότεροι συγγραφείς γράφουν αυτό που μπορεί να γραφτεί, λίγοι πλέον γράφουν αυτό που δεν λέγεται, όπως και η Αννα Αχμάτοβα. Και ο Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης προσπαθεί να επινοήσει κάτι που δεν γράφεται και βρίσκει στη σάτιρα του Ντάριο Φο τη λύση.
Να η χαρακτηρολόγηση των χαρακτήρων σύμφωνα με τον χρόνο:
«-Ο Τάκης ο Μπάμπουρας, παιδί της γενιάς Χ. (…)
-Η μάνα του Τάκη, καθηγήτρια μέσης εκπαίδευσης, παιδί του Πολυτεχνείου. Φοιτήτρια του Παιδαγωγικού της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών στα γεγονότα του ́73, στρατευμένη στην ΚΝΕ, κάπου μέσα, κάπου έξω από το Πολυτεχνείο (οι γνώμες διίστανται), τότε που μπήκε το τανκ. (…)
– Ο πατέρας του Τάκη, δημοτικός υπάλληλος, παιδί του ́68. Η μόνη επαφή που είχε με τα γεγονότα του Παρισιού ήταν μέσω του αθλητισμού. (…)»
Για να γράψει το βιβλίο γίνεται, όπως λέει και ο ίδιος ο συγγραφέας, παλιάτσος, και μας περιγράφει γεγονότα κωμικοτραγικά:
«Μετά την επιστροφή του Τάκη από την Ιταλία και παρ’ όλο τον φόρτο εργασίας που είχε ένας διδάκτωρ του πανεπιστημίου, έβρισκε χρόνο να βρεθεί με τον Μπάμπη και τον Γιάννη, για να θυμηθούν τα παλιά, αλλά και για να σχεδιάσουν τα επόμενα βήματα του Συ.Ρι.Ζα. Στα σχέδιά τους ήταν η μετάλλαξη της συμμορίας σε φόρουμ πολιτικής σκέψης, μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, μακριά από σκοτούρες για τον Γιάννη και τις πολιτικές του βλέψεις στο κόμμα.»
Όπως ο Σέμπαλντ και ο Καρέρ, προχωρεί προς ανακάλυψη ψυχολογικών μεταπτώσεων. Δεν πρόκειται για ομαδική θεραπεία αυτοανάλυσης, μα μελέτη του παρόντος ως συμπυκνωμένη εμπειρία και σοφία του παρελθόντος,
Γράφει:
«Ο Τάκης είχε εδραιωθεί στο επιστημονικό στερέωμα σε Ελλάδα κι Ευρώπη. Αυτός και η ομάδα του αναλάμβαναν μεγαλεπήβολα πρότζεκτ, σχεδίαζαν στάδια, ουρανοξύστες, μέχρι και νησιά.»
Ο Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης βλέπει από ψηλά και παρουσιάζει με σαρκαστική διάθεση μία άλλη Ελλάδα. Μια ιστορία ιστοριών η δική του που εξελίσσεται σε χρόνο ρευστό για το τι είναι μέλλον και τι παρελθόν. Μια Συμμορία που μπορεί κανείς να ανακαλύψει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες του πλανήτη μας.
Ο συγγραφέας της Συμμορίας είναι μέρος της περιθωριακής ελίτ αυτής που κατανοεί τις αλλαγές· την ελληνική ιδιοτυπία. Το έργο του είναι να ψάχνει στις αβύσσους που ανοίγονται κάτω από τα ρητά και τις μερικές αλήθειες τους.
Είναι ένας συγγραφέας, αλλιώτικος, αταξινόμητος που επιχειρεί δοκίμιο μυθιστορηματικό.
……………………………………………………………
Ο Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Έζησε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και για δέκα χρόνια από τα δεκαεννιά του, έζησε στην νότια Ιταλία (Reggio Calabria) όπου τελειοποίησε τις μαγειρικές του ικανότητες στις μακαρονάδες. Τα τελευταία 11 χρόνια βρέθηκε στην Κύπρο, ερωτεύτηκε και έκανε οικογένεια.
Έχει εκδώσει 2 ποιητικές συλλογές στην Κύπρο (Άρα είχε δίκιο ο Μπωντλαίρ, εκδ. Αρμίδα, 2012 – Α – στερητικό, εκδ. Αρμίδα, 2016) και μία στην Ιταλία (Anima, Ta.Ti edizioni, 2012). Έχει μεταφράσει το έργο του Edmondo De Amicis Gli Effetti Psicologici del Vino, 1891 στα Ελληνικά, το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Αρμίδα το 2013. Έχει δημοσιεύσει άρθρα του σε περιοδικά σε Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρο. Ποιήματα και πεζά του έχουν δημοσιευτεί σε Ιταλία, Ελλάδα, Αγγλία και Κύπρο.
Διαχειρίζεται το μπλογκ ποίησης Λόγος και Τέχνη (http://logoskaitexni.blogspot.com/) και την ιστοσελίδα CultureCy (www.culturecy.com ) και έχει τη ραδιοφωνική εκπομπή «Κυτταρίνη κι άλλες ουσίες» (https://www.facebook.com/kyttarinikiallesousies/) στο MYCYradio.
Ρώμη, 8 Δεκεμβρίου 2019
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
