Η χαρά μου είναι διπλή γιατί στην καλλιτεχνική διεύθυνση της κρατικής μας σκηνής είναι, πλέον, δύο πρόσωπα ξεχωριστά που αγαπούν από τα μέσα το Εθνικό Θέατρο: ο Δημήτρης Λιγνάδης στη θέση του διευθυντή και η Έρι Κύργια στη θέση της αναπληρώτριας διευθύντριας, που διαδέχονται τον Στάθη Λιβαθηνό και τον Θοδωρή Αμπαζή, αντίστοιχα. Πιστεύω ότι είναι οι σωστές επιλογές για την πολύπαθη καλλιτεχνική διεύθυνση του μεγαλύτερου θεατρικού οργανισμού της χώρας.
Ο Λιγνάδης, γόνος του Εθνικού Θεάτρου, με στέρεη παιδεία, πτυχιούχος της Φιλοσοφικής, δάσκαλος στη Δραματική Σχολή του Εθνικού, πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης με κύρος σε πετυχημένες παραγωγές του. Λάτρης του αρχαίου δράματος, πιστός της παράδοσης αλλά και τολμηρός καλλιτέχνης, ανοιχτός σε καινοτομίες. Είναι ένας σεμνός πνευματικός άνθρωπος χαμηλών τόνων που δεν προκαλεί με αλαζονικές δηλώσεις και ούτε επιδιώκει τον εντυπωσιασμό μέσα από τα ΜΜΕ. Από την άλλη η Έρι Κύργια, θεατρολόγος με ειδικές μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, διακεκριμένη δραματολόγος και μεταφράστρια. Ένα πλάσμα ιδιαιτέρου ήθους, τελειομανής και χαμηλών τόνων, μια ερευνήτρια με διάθεση διαρκούς πειραματισμού. Πρόσωπο κλειδί γιατί διαθέτει μεγάλη πολύχρονη εμπειρία στο Εθνικό όπου έχει υπηρετήσει σε κρίσιμες θέσεις από την εποχή του Χουβαρδά, αλλά γνωρίζει πολύ καλά και τον χώρο του ελεύθερου θεάτρου με πολλές σημαντικές συνεργασίες. Γνωρίζει καλά τα δυνατά σημεία του Εθνικού αλλά και τα τρωτά του. Άρα, μπορεί να συμβάλει στη θεραπεία σημαντικών δυσλειτουργιών του.
Πιστεύω ότι αυτή είναι η στιγμή και για την απαρχή μιας στενής συνεργασίας μεταξύ του Εθνικού Θεάτρου και του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεν είναι δυνατόν μέσα στην Αθήνα να υπάρχουν αυτοί οι δύο οργανισμοί και να μην έχουν μια σταθερή και μόνιμη σχέση με αμοιβαία οφέλη: οι νέοι φοιτητές να μυηθούν στην τέχνη του θεάτρου μέσα από τις δομές και τις λειτουργίες του Εθνικού και το πρώτο θέατρο της χώρας να έχει κοντά του ένα επιστημονικό δυναμικό που μπορεί να επικουρήσει το έργο του σε όλα τα επίπεδα.
Μιλώντας, προσωπικά, έζησα το Εθνικό, σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης της χώρας, για έναν χρόνο (2015-16) ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, όταν με τίμησε με την επιλογή του ο υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης, με τον εξαιρετικό Θανάση Παπαγεωργίου στην προεδρία. Μαζί ο Κυριάκος Κατζουράκης και η Αμαλία Μουτούση. Όλοι άμισθοι για να βοηθήσουμε την πατρίδα. Οι εμπειρίες πολλές, συνήθως συγκρουσιακές μεταξύ καλλιτεχνικής διεύθυνσης και ΔΣ, συχνά τραυματικές, πάντοτε όμως διδακτικές. Παραιτήθηκα λίγο μετά τη λογοκρισία της «Ισορροπίας του Nash» για να μπορέσω να διαφυλάξω την αξιοπρέπεια και την ελευθερία μου. Μου φάνηκε αδιανόητο πώς μπορεί μια σκηνή που ονομάζεται Πειραματική να κατεβάζει μια παράσταση.
Αυτό που πίστευα και πιστεύω είναι το αυτονόητο. To Eθνικό Θέατρο, ένας πλουσίως επιχορηγούμενος θεσμός από την πολιτεία, δεν είναι κλειστό κλαμπ, και πρέπει να ανήκει σε όλους τους Έλληνες, όχι σε όσους βρίσκονται στην ηγεσία του και στην παρέα τους. Το Εθνικό δεν είναι ιδιωτικό θέατρο ενός βασιλιά που χρειάζεται την επίβλεψη μιας ομάδας ελεγκτών, όπως είναι το εκάστοτε Διοικητικό Συμβούλιο. Αυτό, βέβαια, για να ισχύσει σημαίνει επιλογές με αξιοκρατικές διαδικασίες και διαφάνεια από την ταξιθεσία, το τεχνικό προσωπικό και τη διοίκηση έως την πρόσληψη ηθοποιών και τα έντυπα, προκηρύξεις, ουσιαστικές ακροάσεις καλλιτεχνών, δημόσιες προσκλήσεις και ενίσχυση του ήδη υπάρχοντος δυναμικού ώστε το θέατρο να μπορεί να ανταποκριθεί από τα μέσα σε όλα τα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει. Και φυσικά απαιτείται ένα νέο νομικό πλαίσιο και ένας εσωτερικός κανονισμός που να δεσμεύει, να θέτει όρια και φραγμούς στις παντοδυναμίες διαφόρων τύπων ηγεσιών, ώστε ο κάθε σχεδιασμός να ελέγχεται αποτελεσματικά από το Διοικητικό Συμβούλιο (που έχει την οικονομική ευθύνη του θεάτρου), του οποίου ο ρόλος δεν θα είναι διακοσμητικός αλλά οφείλει να είναι ουσιαστικός.
Σίγουρα το Εθνικό Θέατρο μπορεί να γίνει ένα λαϊκό θέατρο αλλά και μαζί η έκφραση της σκηνικής πρωτοπορίας. Μάλιστα, το ρεπερτόριό του και οι παραστάσεις του θα μπορούσαν να γίνουν πρότυπο για τα υπόλοιπα θέατρα της χώρας. Στη σημερινή συγκυρία, το Εθνικό Θέατρο οφείλει να θυμάται πάντοτε την αποστολή του στον συγκεκριμένο τόπο, που λέγεται Ελλάδα. Μια αποστολή και ένα πνευματικό χρέος με πολλαπλό προσανατολισμό που είναι πέρα από πρόσωπα που έρχονται και παρέρχονται.
Δημήτρη Λιγνάδη και Έρι Κύργια πολλές και ειλικρινείς ευχές για καλή επιτυχία στο έργο σας.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
