Θραύσματα από το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη «Ψαλμός και Ψηφιδωτό για μιαν Άνοιξη στην Αθήνα» .
Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Τα Ετεροθαλή και φέρει χρονολογική ένδειξη 1939, όμως η συλλογή τυπώθηκε το 1974, και η δεύτερη αυτή χρονολογία προσδίδει ένα επιπλέον νόημα στην Άνοιξη, στην Αθήνα, στην Ελλάδα. Από την άλλη, πάλι, την κυριολεκτική, αυτές οι μέρες που είναι ηλιόλουστες, ενώ στην επαρχία χιονίζει, καθιστούν την πόλη μας εκείνο που έλεγε ο Κωστής Παλαμάς και το αθηναϊκό τραγούδι: «Πρωί και λιοπερίχυτη και λιόκαλ’ είναι η μέρα/ κ’ η Αθήνα ζαφειρόπετρα στης γης το δαχτυλίδι./ Το φως παντού, κι όλο το φως, κι όλα το φως τα δείχνει» (Η Φλογέρα του βασιλιά). Ωστόσο, πλατιά στη συνείδηση του αθηναϊκού λαού παίζει και η «Αθήνα διαμαντόπετρα στης γης το δαχτυλίδι», εξίσου ωραία και πολυτιμοτέρα, σαν να αστράφτει της Αθηνάς το δόρυ από την Ακρόπολη.
«Η προσωπικότητα ενός ανθρώπου διαμορφώνεται, πιστεύω, από το περιβάλλον του. Από τα πρόσωπα και τα γεγονότα που διαδραματίσανε κάποιο ρόλο τη ζωή του. Απ’ αυτή την άποψη –αλλά και από πλήθος άλλες– μπορώ να πω ότι είμαι ένας βέρος Αθηναίος που αγαπάει την πόλη του, όπως αγαπάει κανείς την ερωμένη του, θέλω να πω με τα προτερήματά της και τα ελαττώματά της».
Έτσι είπε ο Οδυσσέας Ελύτης και σ’ αυτήν είχε ήδη αφιερώσει το θαυμάσιο «Ψηφιδωτό» του, από το οποίο αποσπώ ψηφίδες για την περίσταση:
Στ’ ανοιχτά χαρτιά και στα βιβλία/ Κιόλας φυσούσε χλιαρό αεράκι… Στη γωνιά του δρόμου με τις Καρυάτιδες /Στρίβοντας …
Στ’ άδεια οικόπεδα η μασιά του ήλιου εσκάλιζε/ Την τσουκνίδα και το σαλιγκαρόχορτο…
Χάιτε η ριξιά να βρει το ταίρι της/ Κι η τζαμαρία το θαρραλέο λιθάρι της!
Άνοιξη κεφαλή Διός και πέλαγος
Κάποιος απ’ τ’ ανοιχτό παράθυρο έριχνε / Λόγια που σπούσαν σαν αμύγδαλα… Κι άλλα κρυμμένα πίσω απ’ τον φεγγίτη…
Τα τρεμάμενα σπάρτα μεσ’ στους κάμπους…
Στ’ ανοιχτά χαρτιά και στα βιβλία
Μια κηλίδα Μωβ Πήγαιν’ Ερχότανε
Τα χυμένα νερά τα γυμνωμένα μέλη Λάμπανε πίσω απ’ το παντζούρι
Άνοιξη άνοιξη σαλπάροντας/ Άνοιξη άνοιξη σημαιοστόλιστη/ Ανοιξη “αντίο αντίο παιδιά”
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Μπορεί να ακουστεί παράλληλα και το τραγούδι αυτό.]
Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.
