Η πρωτοβουλία του περιοδικού Φρέαρ να ζητήσει από ανθρώπους που ασχολούνται με τη λογοτεχνία να επιλέξουν τα βιβλία που τους άρεσαν είναι ευφυής, σεμνή, σωστή δεοντολογικά. Προφανώς, διότι γνωρίζει ότι κάθε εχέφρων δεν αποδέχεται τον ορισμό «αυτό είναι όμορφο» για ένα έργο τέχνης, όταν υπάρχει το «αυτό μου αρέσει».
Στοιχειώδης προσέγγιση της αισθητικής, προϋποθέτει ότι κάθε άνθρωπος θεωρεί κάτι ωραίο, κρίνοντας με βάση την γνώση (και κυρίως τη διαχείρισή της), την καλλιέργεια, τα βιώματά του, δηλαδή με ό,τι φέρει ως όλον ως προσωπικότητα. Άρα η κρίση, για έργα λογοτεχνίας εν προκειμένω, είναι απολύτως προσωπική, αλλά και δηλωτική του όλου που φέρει ο κρίνων.
Διαβάζουμε κάθε Δεκέμβριο λίστες με τα 100, 50 ή 30 καλύτερα βιβλία (μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, ποιημάτων). Αρκετές λίστες δε, έχουν και δείγματα γραφής των προτεινομένων βιβλίων, αποσπάσματα που συχνά προσβάλλουν τους επιλέγοντες, αλλά και τη νοημοσύνη μας. Όσοι έχουμε διαβάσει πολλά από αυτά τα βιβλία μένουμε με την απορία, όχι μόνον για την ποιοτική στάθμη των επιλογών, αλλά και της τόλμης ‒για να μη χρησιμοποιήσω άλλη λέξη‒ όσων προσυπογράφουν την υπαγόρευση προς τους αναγνώστες του τι είναι ωραίο. Ίσως ξεχνούν οι επαΐοντες αυτοί ότι ο χρόνος κρίνει τα πάντα: έργα, ανθρώπους, συμπεριφορές.
Η επιλογή που έκανε το Φρέαρ στηρίζεται προφανώς στην αντίληψη του «αυτό μου αρέσει» η οποία εκφράζει ρεαλισμό και κυρίως την σπάνια στους καιρούς μας ταπεινότητα. Σε αντίθεση με την υπερφίαλη έκφραση «αυτό είναι όμορφο», η οποία εκφράζει οίηση και ευτελή εστετισμό.
Αφού συγχαρώ το Φρέαρ για τη σεμνή επιλογή του, κλείνω, λέγοντας πως όσο περνούν τα χρόνια, υιοθετώ την πρόταξη σε κάθε σκέψη μου των λέξεων: Νομίζω, Ίσως, Πιθανόν. Κι αφήνω τους άλλους της… χειραγώγησης να υποδεικνύουν σε μας τους αγράμματους και αμαθείς τι είναι ωραίο, καλό και αγαθό…
Εύχομαι καλή χρονιά και καλές αναγνώσεις, με μοναδικό κριτήριο το τι μας αρέσει
ΥΓ. Αφορμή για αυτό το σημείωμα, μου έδωσε το σχόλιο του φίλου Νίκου Δαββέτα, όπου αναφέρει ότι: Η ιστορία της λογοτεχνίας δεν γράφεται με λίστες… (τα είκοσι καλύτερα πεζά, τα δέκα καλύτερα ποιητικά του 2016 κλπ). Αν ρίξετε μια ματιά στις λίστες με τα «καλύτερα» ή τα «αριστουργήματα», του 1996, του 2002, του 2007, του 2015, θα φρίξετε με τις επιλογές. Κι εμείς ακόμα του σιναφιού, ελάχιστα θυμόμαστε. Δικαιοσύνη;
