frear

Ο Κώστας Βραχνός επιλέγει 5 βιβλία που διάβασε το 2013

 

Από τα φετινά αναγνώσματα που με πιο πολύ παρηγόρησαν ομαδοποιώ και ξεχωρίζω 5 βιβλία 5 αυτοκτόνων. Λοιπόν:

1. Θα έχετε δει ίσως έναν χοντρό, γκριζομπλέ τόμο της Εστίας με μια ζωγραφιά του Ακριθάκη που γράφει με παχιά, ωχρά γράμματα Γραπτά Γιώργου Β. Μακρή (1923-1968). Τελευταίως, μάλιστα, είναι σε προσφορά. Το ονοματεπώνυμο στους περισσότερους σίγουρα δεν λέει τίποτα, όπως δεν έλεγε και στον γράφοντα. Εκεί μέσα, όμως, κείται μία απ’ τις πλέον πρωτότυπες, πρωτοποριακές και συναρπαστικές μορφές των δεκαετιών ’40, ’50 και ’60. Ποιητής, αφηγηματογράφος, μεταφραστής, μα, πάνω απ’ όλα, υπήρξε απαράμιλλος αναγνώστης και γνώστης, αβυσσαλέος στοχαστής, μαγνήτης και μέντωρ νέων και πρεσβύτερων. Φίλος -μεταξύ άλλων- του Ε.Χ. Γονατά, ο οποίος επιμελήθηκε και την έκδοση (εγγύηση ποιότητος).

2. Το βιβλίο φέρει τον σχεδόν παραπλανητικό τίτλο Η στιγμή της ελευθερίας (μετ. Δημοσθ. Κούρτοβικ, εκδόσεις Άγρωστις, Αθήνα, 1992). Ο δε συγγραφέας του ονομάζεται Jens Ingvald Bjørneboe (Γενς Μπιέρνεμπο, 1920-1976) και είναι Νορβηγός. Αποκάλυψη! Και με την έννοια της ανέλπιστης ανακάλυψης ενός συγγραφέα μο-να-δι-κού πάθους, βάθους και τάλαντου, και μ’ αυτήν του οριακού, εσχατολογικού περιεχομένου. Το οπισθόφυλλο το περιγράφει δίκαια: «…ένα συγκλονιστικό, ημιαυτοβιογραφικό χρονικό της ανθρώπινης θηριωδίας και του παραλόγου της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά και μια άγρια ποιητική ομολογία αγάπης για τη ζωή, με όλη της την τραχύτητα».

3. Ο ευπρεπής τίτλος του επ’ ουδενί παραπέμπει στο σκανδαλιστικό περιεχόμενό του: Πολιτιστική Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (μετ. Δημοσθ. Κούρτοβικ, πάλι!, εκδόσεις Τόπος, Αθήνα, 2013). Βέβαια, γνωρίζοντας ποιος ήταν ο Εβραίος της Βιέννης Egon Friedell (Έγκον Φρίντελ, 1878-1938), ή μάλλον η «περίπτωση Φρίντελ», πώς έζησε, τι έγραψε και πώς πέθανε, δεν εκπλησσόμεθα. Απολαυστικότατο ανάγνωσμα, υποχρεωτικό για κάθε φιλαλήθη Έλληνα.

4. Με το θεατρικό (ανεβαίνει στο σανίδι αυτό το έργο;) Μεταφυσική του μοσχαριού με τα δύο κεφάλια (μετ. Κούλας Αντωνιάδη, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα, 1977), του Πολωνού Stanislaw Ignacy Witkiewicz, άλλως Witkacy (Στάνισλαβ Ιγκνάσι Βίτκιεβιτς-Βιτκάσι, 1885-1939), δημιουργού επίσης της τρομερής Αδηφαγίας (μετ. Αλεξ. Καλοφωλιάς, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2007), παίρνουμε απλώς μια μικρή γεύση από μία εκ των πλέον ακραίων και απύθμενων προσωπικοτήτων όλων των εποχών και όλων των τόπων. Γραμμένο το 1921, προλαβαίνει και αγκαλιάζει τους Artaud, Beckett και Ionesco. Όπως ο Friedell, που αυτοκτόνησε 3 μέρες μετά την προσάρτηση (16/03/38) της Αυστρίας στο Γ’ Ράιχ, ο Witkacy αφαίρεσε τη ζωή του μία μέρα μετά την εισβολή των σοβιετικών στρατευμάτων στην Πολωνία (17/09/39).

5. Για τους λάτρεις του είδους, τα Ημερολόγια (Diarios, nueva edición de Ana Becciú, Lumen, Barcelona, 2013) της Αργεντινο-εβραίας ποιήτριας Alejandra Pizarnik (προφέρεται Αλεχάντρα Πισαρνίκ, 1936-1972) αποτελούν ένα εξαίσιο δώρο. Σε 1.100 σελίδες η δύσκολη φίλη του Julio Cortázar καταγράφει τη ζοφερή της διαδρομή ώς το από νωρίς ποθούμενο πρόωρο τέλος. Σπάνια, διαβάζει κανείς κάτι τόσο ειλικρινές και στενάχωρο. Όμως, άραγε εκεί ακριβώς δεν έγκειται το μυστικό της τέχνης της γραφής (και της τέχνης, εν γένει), στο πώς το άλγος του συγγραφέα μετουσιώνεται σε τέρψη του αναγνώστη;

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη