Για την Πρώτη Μέρα του Νίκου Α. Καββαδία
Όσοι έχουν καταταγεί γνωρίζουν τον ιλιγγιώδη ρυθμό που ακολουθούν τα πράγματα την πρώτη εκείνη μέρα. Γι’ αυτό και το κυρίαρχο στοιχείο στο απροσδιόριστης τελικά έκτασης αφήγημα, αφού η έννοια αυτή καθίσταται σχετική, είναι ο ρυθμός, για την ακρίβεια η ταχύτητα των πραγμάτων. Μοιάζει σαν το ποτάμι που παρασέρνει έναν άνθρωπο, ο οποίος, προτού πνιγεί καταφέρνει κάθε τόσο να βγάζει το κεφάλι και να παίρνει κάποιες ψευτοανάσες, προτού ο στρόβιλος τον ρουφήξει στον βυθό. Έτσι μοιάζει ο ήρωας της σύνθεσης τούτης. Κυριολεκτικά πρόκειται περί περιγραφικού καλπασμού. Η μόνη στιγμή γαλήνης είναι η εναρκτήρια, η εισαγωγική, μια σκηνή ευδίας, όπου ο ήρωας, ανυποψίαστος, ανίδεος, οριζοντιωμένος ως βρέφος στο στέρνο της γενέτειρας θάλασσας προσδέχεται το φως, βυζαίνει τα ουράνια. Όμως σαν μια θαλασσοταραχή η κατάταξη θα τον παρασύρει, γκριζάροντας την ευδία, μετατρέποντας σε τσιμέντο τα νερά που τον λίκνιζαν, κουρελιάζοντας παρελθόν και μέλλον. Δεν γνωρίζω αν ο δημιουργός ενδιέτριψε στη θεωρία της σχετικότητας, πάντως διαστέλλοντας αφηγηματικά τον χρόνο απέδειξε ότι αυτός είναι σχετικός εις ότι αφορά τη διάρκειά του, αφού η σκηνή της ευδίας κρατά λίγο σε σχέση μ’ εκείνη της κατάταξης στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή, δείχνοντας ότι μια μέρα μπορεί να είναι η περίληψη ολόκληρης ζωής, αλλά κι ότι η λογοτεχνία μας μπορεί να ευτυχήσει μέσα σ’ ένα αφηγηματικό κατοστάρι που κρατά όσο το βάσταγμα μιας πνοής. Ο συγγραφέας καταφέρνει να δώσει την αίσθηση της ασφυξίας που γεννά ο στρατώνας, τον βιασμό της προσωπικότητας που επιφέρει η μύηση στη ζωή του, την καταβαράθρωση της ύπαρξης που φέρνει η ανυπαρξία, η αδυνατότητα μιας άλλης υπαρξιακής επιλογής. Με το βιβλίο του Καββαδία έπεσαν οι τοίχοι κι ο εφιάλτης γίνεται υπόθεση πανανθρώπινη, καθώς σε συνθήκες ειρήνης αποδεικνύεται ότι ο πόλεμος καλά κρατεί. Θερίζοντας πάντα τον ανθό, σκοτεινιάζοντας τη γη. Ο Νίκος Α. Καββαδίας μοιάζει να έρχεται από το μέλλον, και γυρίζει πίσω για να μας συναντήσει, να μας διδάξει και να μας παραδειγματίσει, ως δημιουργούς, και πάνω απ’ όλα ως ανθρώπους.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία: Νatela Grigalashvili. Δείτε τα περιεχόμενα του δεύτερου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]
