frear

Το φωσφορούχο σώμα της ποίησης – της Χλόης Κουτσουμπέλη

Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, Φιλιά στο κενό, εκδ. Μελάνι, Αθήνα 2020.

Υπάρχουν ποιήματα που εκρήγνυνται στο τέλος της ζωής τους και παράγουν φωτεινά σημάδια στο χαρτί. Ποιήματα σούπερ νόβα, αστερισμοί ολόκληροι, σχηματίζουν τον γαλαξία αυτής της συλλογής της Μαργαρίτας Παπαγεωργίου, που έχει τίτλο Φιλιά στο κενό. Υπάρχουν υπερκαινοφανείς μήνες αστέρες γράφει η Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, σώματα που εκλύουν φώσφορο, θετικές πρωτεΐνες στα αποτυπώματα των δακτύλων και φιλιά πολλά που αιωρούνται μετέωρα σε ένα κενό αέρος, καταδικασμένα για πάντα σε μία τροχιά γύρω από το πουθενά.

Η ποιητική γραφή της Μαργαρίτας Παπαγεωργίου όπως έχει εκφραστεί και στις τρεις συλλογές της έχει την ιδιομορφία να παντρεύει την ποίηση με την Επιστήμη, (τα Μαθηματικά, την Αστροφυσική, την Βιοχημεία, την Βιοφυσική, την Κβαντομηχανική σε όλο το φιλοσοφικό και ψυχολογικό τους βάθος).

Δεν πρόκειται όμως για ένα απλό δανεισμό λέξεων από την τεράστια και αχανή αποθήκη της Επιστήμης που η ποιήτρια απλώς χρησιμοποιεί συνδυαστικά με τις λυρικές λέξεις της Ποίησης. Ένα πλατύ, αναγεννησιακό πνεύμα διατρέχει τις συλλογές της, γιατί η ποιήτρια γνωρίζει πως η ποίηση και η επιστήμη είναι εκφάνσεις του γοητευτικού Απείρου, ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν ταμπέλες και διαχωριστικές λουρίδες κυκλοφορίας αφού όλα συνδέονται μεταξύ τους και αποτελούν μία Ποίηση, ή μία Επιστήμη, αυτή του ανθρώπινου πνεύματος. Η ψυχή για τη Μαργαρίτα Παπαγεωργίου μπορεί να ζυγίζει είκοσι ένα γραμμάρια στο επιστημονικό εργαστήρι, αλλά η ποιητική της έννοια είναι δυνατόν να αποδοθεί με είκοσι μία λέξεις.

Ναι ένα ερωτικό σώμα που εκλύει φώσφορο είναι εξόχως ποιητικό. Ναι, φιλιά που αιωρούνται περιστροφικά σε ένα κενό αέρος συγκινούν με την ομορφιά τους. Γιατί αυτό είναι το χαρακτηριστικό της καλής ποίησης, να επισημαίνει και να διακρίνει την ομορφιά στον Κόσμο, τον υλικό και τον άυλο.

Έτσι το σώμα της ποίησης ακτινοβολεί, γιατί φωτίζεται από την ενέργεια, τη διαύγεια, τον ερωτισμό και το πάθος της ποιήτριας.

Η συλλογή αυτή είναι αμιγώς ερωτική με διάρκεια παλμών και στενό φασματικό εύρος.

Μετατοπίσεις χρωμάτων συμβαίνουν συνέχεια, από το βαθύ κόκκινο του πάθους έως το κυανό της κινίνης, όμως το χρώμα που υπερτερεί είναι αυτό της νοσταλγίας.

Ο πιο σκληρός νόστος, γράφει η ποιήτρια, είναι ο νόστος του εαυτού.

Η συλλογή αυτή κολυμπάει σε ένα κενό. Είναι το κενό που αναφέρεται στον τίτλο της, αλλά και αυτό που μέσα αιωρούνται όλοι οι στίχοι της. Είναι τα απλωμένα χέρια των λέξεων που προσπαθούν μάταια να αγγίξουν η μία την άλλη. Αν κενό όμως είναι η απουσία ύλης, στη συγκεκριμένη περίπτωση το κενό της συλλογής αυτής είναι γεμάτο από συμπαγή, συμπυκνωμένη ποιητική ύλη και μάλιστα σε γνήσια και ατόφια μορφή. Γιατί η συλλογή διακατέχεται από μία απουσία, μία ερωτική διάψευση, μία ανικανοποίητη λαχτάρα, αφού στις ανθρώπινες σχέσεις ένα και ένα δεν κάνουν δύο, αλλά συχνά μηδέν. Η συλλογή λοιπόν είναι πλασμένη από την κυρίαρχη συστατική ύλη της ποιητικής κοσμογονίας, την διανυσματική απόσταση ανάμεσα στο θα και στο αν, ανάμεσα στο πότε και το ποτέ. Έτσι ο τρισδιάστατος χώρος των ποιημάτων καλύπτεται από την ανάσα και τον πόθο να, που όμως δεν πραγματώνεται. Εκεί που σε χάνω διαρκώς/εκεί θα με συναντήσεις γράφει η ποιήτρια στο ποίημα «Το κενό που κοχλάζει».

ΡΕΥΣΤΟ ΦΩΣ

Αν το βλέμμα σου ανακλαστεί
στο βλέμμα μου
στις λέξεις που σου γράφω
ίσως θα πάψω να πονάω
καθώς θα πλησιάζεις

Συμβαίνει κάποτε αναπάντεχα ο ήλιος
στην αποβάθρα ενός λιμανιού
ή στο κατάστρωμα πλοίου παραπλέοντος
να ζεστάνει γλυκά το απομεσήμερό σου
ρίχνοντας πίσω τις γραμμικές σκιές

Καθώς χρυσίζει η θάλασσα τον ορίζοντα
σου χαρίζεται η ελπίδα κάποιας αναμονής

Τα ποιητικά φιλιά συντελούνται πάντα στο κενό, γι αυτό παραμένουν τέλεια μέσα στην ανεκπλήρωτη, αμόλυντη ομορφιά τους, διαχρονικά και άθικτα από τη ρευστή προσωρινότητα των πραγματικών.

Ξύπνησα από την καλοκαιρινή βροχή/είχε τη γεύση του φιλιού που δεν δώσαμε, γράφει η ποιήτρια στο ποίημα «Καλοκαιρινή βροχή».

Στη συλλογή αυτή η ποιήτρια προχωράει λίγο περισσότερο τον συγκερασμό ποίησης και ανατομίας, μέσα από τη συγχώνευση αναδύεται η ποίηση.

Από το ποίημα «Eξορία»:

Το σώμα μου δεν θέλει να μιλάει πια/Το έχει πιάσει το παράπονο/Ό,τι και να λέει/Κανείς δεν το ακούει:/ότι δεν είναι σώμα/είναι καρδιά,/μια καρδιά από δέρμα

Σ’ αυτή τη συλλογή λοιπόν το μετάπλασμα, αυτό το νέο σώμα είναι καθαρά ποιητικό, τόσο που ακόμα και η καρδιά μπορεί να είναι από δέρμα, αφού στην ποίηση όλα επιτρέπονται.

Το σώμα, οι ουλές, τα τραύματα για την ποιήτρια είναι και το θαύμα.
Βρες το αδειανό σου/ γράφει/ Και μέσα εκεί/Θα δεις την αγκαλιά του κόσμου

Και έτσι μέσα από τις φωτοσκιάσεις και τις αντανακλάσεις στους ανύπαρκτους καθρέφτες, μέσα από τη φλόγα που δεν έχει ίσκιο, η ποιήτρια με ακρίβεια γεομέτρη εκτελεί μία πλήρη περιστροφή τριακοσίων εξήντα μοιρών και περικλείει όλη τη συλλογή σε έναν τέλειο κύκλο.

Μία πραγματικά όμορφη και βαθιά ποιητική συλλογή που συγκινεί με την ειλικρίνεια και την αμεσότητά της, την λυρική και φιλοσοφική της διάσταση και την φωτεινή της λύπη.

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Ζωγραφική: Αlessandro Τofanelli. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη