frear

Η μουσική των πουλιών – του Μιχάλη Μακρόπουλου

Υπάρχει ένα βίντεο όπου ο Ολιβιέ Μεσιάν βαδίζει στο δάσος, μ’ ένα μολύβι στο χέρι, και μ’ άγραφα πεντάγραμμα, που τα γεμίζει με μουσική πουλιών. Μέσα στο δάσος, ο Μεσιάν περπατά κι αναπνέει έτσι, ώστε να είναι όλος μια χορδή που συντονίζεται με τα κελαηδήματα γύρω του, για να τα μεταγράψει σ’ ατονική μουσική. Τρίλιες και κροταλίσματα κάνουν την ψυχή του να πάλλεται, και το χέρι του είναι ένας ψυχικός παλμογράφος που η ακίδα του, το μολύβι, γράφει νότες στο γραμμωτό χαρτί. Παιγμένη έπειτα στο πιάνο, τούτη η μουσική δεν είναι μελωδική πλέον· είναι αναπάντεχη, σαν κρυφή γλώσσα που σου μιλά στην παρυφή της συνείδησης. Μια γλώσσα που δεν αποκρυπτογραφείται κι ούτε συνηθίζεται· ένα μάθημα, πως τίποτα δεν είναι ούτε δεδομένο ούτε απλό, στον ήχο ενός πουλιού – τον ίδιον εκείνο που θα άκουγε τον 7ο π.Χ. αιώνα στη Σπάρτη ο ποιητής Αλκμάν, όταν έγραφε στη «Γλώσσα των πουλιών»:

Τους στίχους και τη μουσική αυτήν ο Αλκμάνας
βρήκε ταιριάζοντας
σε γλώσσα ανθρώπινη το λάλημα της πέρδικας.

Μα κι όλων των πετούμενων
εγώ τη μουσική τους ξέρω κλίμακα.

«Εδώ ακούγεται η λυρική ομολογία για τη μουσική του πως κατάγεται από τα πουλιά», γράφει στους Χορικολυρικούς ο Γιάννης Δάλλας (στον οποίον ανήκει επίσης η τόσο όμορφη μετάφραση των στίχων)· «ένας λόγος που δεν μένει μεταφορικός στην επιφάνεια, μα στο βάθος κυριολεκτεί υπονοώντας πως η μελωδία στον Αλκμάνα είναι φυσική και συνεπώς δεν έχει ακόμη σχέση με την έντεχνη αρμονία».

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Η φωτογραφία είναι του συγγραφέα.]

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη