Ο Πολυμένης ταξιδεύει σε τόπους, που την ελλειπτική περιγραφή τους δίνει σε τούτα τα ποιήματα («στα βάθη της ακινησίας κοχλάζει το θείο», για τις ιαματικές πηγές στο Πλατύστομο• «Εδώ κάτω, στο κούφωμα του χρόνου / δημιουργίες αέναες από χιλιάδες φεγγαρόφωτα / απολιθώματα φιλιών / Αλεπότρυπα και Βλυχάδα», για τα σπήλαια Διρού• «Η λίμνη γεμίζει από πέλαγος, πηγές τεκτονικές, ρυάκια βρόχινα… Η θάλασσα τόσο κοντά στα πεύκα / ώρες ώρες μπαίνει μέσα, τα τυλίγει / κατάρτια τα υψώνει», για τη λίμνη Καϊάφα).
Κι έπειτα ανακαλεί τούτους τους τόπους. Μπορεί κιόλας να τους ανακαλεί κι όσο ακόμη βρίσκεται εκεί, γιατί τούτη η διπλή όραση είναι δυνατή, κι είναι μάλιστα αυτό που γεννά την ποίηση – το να βλέπεις κάτι, και την ίδια στιγμή τούτο το κάτι να ’ναι ήδη μνήμη και να το βλέπεις μέσα σου.
«Η λίμνη ίδια με τη μνήμη / η λεία της επιφάνεια διπλές / αφηγείται τις παραστάσεις», γράφει ο Πολυμένης στο «Προοίμιο», στο τρίπτυχό του για τη λίμνη Καϊάφα.
Και τούτη η ανάκληση των τόπων είν’ ένα δεύτερο ταξίδι, ψυχικό. Δυο ταξίδια: ένα εξωτερικό του σώματος, ένα εσωτερικό της μνήμης, και την ιδέα τούτου του διπλού ταξιδιού κλείνει το ποίημα «Οι φίλοι εκείνοι» − μια επίσκεψη στον πρώην Ανατολικό Αερολιμένα Αθηνών. Γιατί εδώ το ταξίδι είν’ υποτίθεται ένα χειροπιαστό γεγονός, ένα εισιτήριο, αποσκευές, κάρτα επιβίβασης, αναμονή μέχρι την ώρα της πτήσης, το άσωστο πηγαινέλα των ταξιδιωτών, ένας καφές για να περάσει η ώρα. Το ταξίδι εδώ είν’ όλα τούτα, μια τελετουργία. Ήταν. Μα ο Ανατολικός Αερολιμένας δε χρησιμοποιείται πλέον.
«Μάρμαρα στρωμένα σιωπή / χωρίς αφίξεις πια, χωρίς αναμονές. / Από τα φατνώματα της οροφής / καταρρέουν τόσες πτήσεις».
Το ταξίδι είναι πια μόνον εσωτερικό, και βαθύτερο, ένα ουσιαστικό ταξίδι πλέον, τώρα που ’χει απαλλαγεί απ’ την έννοια του ταξιδιού σαν μετακίνησης, μονάχα, από ’να μέρος σ’ ένα άλλο, για λόγους επαγγελματικούς, ή αναψυχής, ή όποιους άλλους.
Ο έρημος Ανατολικός Αερολιμένας είναι τώρα ένας αληθινός τόπος αφίξεων κι αναχωρήσεων − όπως η ερήμωση δικαιώνει στη μνήμη τους ερειπωμένους ξενώνες, καταλύματα του εντός ταξιδευτή, στο νησάκι, στην Καϊάφα, όπου «λαθρολουόμενοι… θεραπεύονται στην έξω πλευρά των αισθήσεων».
«…χαλάσματα από ξενώνες: Αρρήνη, Γεράνιο, Ολύμπια. Τα παρατημένα κτίρια δικαιώνονται• φυσική προέκταση του τόπου».
Ο Πέτρος Πολυμένης έχει χωρίσει σε τέσσερεις ενότητες τη συλλογή του: δρόμος, λατρεία, αγορά, κατοικία. Στ’ αριστοτελικό «Περί όντων και υδάτων», παίζοντας με τα δύο «π» στ’ όνομά του, γράφει:
«Δύσκολη μία σταθερή γραμμή. / Μέχρι και το αρχικό μου γράμμα, το Πι / άλλοτε το φτιάχνω με κύμα στην κορυφή / χιώτικο ταξιδιάρικο τραγουδιστό / και άλλοτε ορθογώνιο, σα μανιάτικο πύργο. / Στον ορίζοντά μου σημεία τέσσερα / ψάχνω / δρόμο λατρεία αγορά κατοικία».
Οπτικοποιημένες αφηγήσεις δέκα ποιημάτων, σ’ ένα DVD, συνοδεύουν τούτη τη συλλογή, όχι σαν απλό πλουμίδι, σαν στόλισμα, μα υπάρχοντας αυτόνομες, πλαταίνοντας τις λέξεις, συμπληρώνοντάς τες μ’ ένα τρίτο, οπτικοακουστικό ταξίδι στη λίμνη Καϊάφα της μνήμης, στα σπήλαια Διρού της ξεμπροστιασμένης ψυχής, στον έρημο Ανατολικό Αερολιμένα των φίλων που χάθηκαν.
«Στο δάπεδο, μονάχα βαλίτσες σκόρπιες».
[Πρώτη δημοσίευση. Φωτογραφία: Yuval Yairi.]
