Η Μαρί Έβανς είναι γνωστή αφροαμερικανή ποιήτρια, με το έργο της να έχει εμφανιστεί σε περισσότερες από εκατό ανθολογίες. Το 1984, επιμελήθηκε ένα από τα πρώτα βιβλία που ήταν αφιερωμένα στο έργο των μαύρων γυναικών συγγραφέων. Μια γιγάντια μορφή στην εκπαίδευση και την ποίηση, η Έβανς είναι πιο γνωστή για το ποίημά της “Είμαι μια μαύρη γυναίκα” (I Am a Black Woman). Γεννημένη στο Τολέδο του Οχάιο, ήταν μόλις δέκα ετών όταν η μητέρα της πέθανε, και στη συνέχεια ενθαρρύνθηκε στο γράψιμο απ’ τον πατέρα της, όπως θυμάται στο δοκίμιό της, “My Father’s Passage” (1984). Παρακολούθησε τα τοπικά δημόσια σχολεία πριν πάει στο Πανεπιστήμιο του Τολέδο, όπου ειδικεύτηκε στο σχέδιο μόδας το 1939, αν και δεν αποφοίτησε ποτέ. Ξεκίνησε παραδίνοντας μαθήματα στα αμερικανικά πανεπιστήμια αρχίζοντας με το Indiana University-Purdue, όπου έδωσε μαθήματα αφροαμερικανικής λογοτεχνίας. Ακόμα δίδαξε στα Πανεπιστήμια Κορνέλ, Νορθουέστερν, το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις, και το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Όλμπανι. Προχώρησε σε παραγωγές τηλεόρασης το 1968-1973, έγραψε και σκηνοθέτησε το τηλεοπτικό πρόγραμμα “The Black Experience” για την τηλεόραση στην Ινδιανάπολη. Έγραψε ποίηση, διηγήματα, παιδικά βιβλία, και θεατρικά κείμενα. Μεταξύ των πολλών της ποιητικών βιβλίων, περιλαμβάνονται τα A Dark and Splendid Mass (1992), Nightstar: 1973-1978 (1981), I Am a Black Woman (1970), και το Where Is All the Music (1968). Είναι επίσης η εκδότρια του βιβλίου Black Women Writers (1950–1980): A Critical Evaluation (1984).
Ο μεγάλος αντίκτυπος των κειμένων της Έβανς στην Αφρική αποτυπώθηκε το 1997, όταν η κυβέρνηση της Ουγκάντα εξέδωσε αναμνηστικό γραμματόσημο προς τιμήν της. Σήμερα είναι διαζευγμένη, έχει δύο γιους και κατοικεί στην Ινδιανάπολη.
Είμαι μια μαύρη γυναίκα
Είμαι μια μαύρη γυναίκα
η μουσική του τραγουδιού μου
κάποιο γλυκό παίξιμο των δακρύων
είναι γραμμένο σ’ ένα μικρό κλειδί
και εγώ
μπορεί να ακουστώ βουίζοντας μέσα στη νύχτα
Μπορεί να ακουστώ
βουίζοντας
μέσ’ στη νύχτα
Είδα το ταίρι μου να πηδάει ουρλιάζοντας στη θάλασσα
Κι’ εγώ / μ’ αυτά τα χέρια / να χουφτώνουν την ανάσα ζωής
Απ’ το γένος μου μέσ’ στα καλάμια
Έχασα το κρεμασμένο κορμί του Νατ σε μια βροχή δακρύων
κι άκουσα τον γιο μου να ουρλιάζει όλο το δρόμο απ’ το Άντζιο
αφού για Ειρήνη ποτέ δεν ήξερε …
Έμαθα το Ντα Νανγκ και το λόφο Πορκ Τσοπ
Με οδύνη
Τώρα τα ρουθούνια μου, ξέρουν το αέριο
Κι’ αυτά τα δάχτυλα σκανδάλες
ψάχνουν την απαλότητα στα γένια του πολεμιστή μου
Είμαι μια μαύρη γυναίκα
ψηλή σαν κυπαρίσσι
δυνατή
πέρα από κάθε αμφιβολία ακόμα
αψηφώντας τον τόπο
και το χρόνο
και την περίσταση
που επιτίθεμαι
αδιαπέραστη
άφθαρτη
Κοίτα
με και
πάρε δύναμη
H επαναστάτρια
Όταν
πεθάνω
είμαι σίγουρη
Θα έχω μια
Μεγάλη Κηδεία …
Της περιέργειας
οι ζητιάνοι …
θα έρχονται να δουν
αν
είμαι πραγματικά
Νεκρή …
ή απλώς
προσπαθώ να δημιουργήσω
Φασαρία …
Κι οι γριές γυναίκες συγκεντρώθηκαν (Οι τραγουδίστριες των γκόσπελ)
Κι’ γριές γυναίκες συγκεντρώθηκαν
και τραγούδησαν τους ύμνους Του
στέκοντας
αποφασιστικά μαζί
σαν λοχίες εφοδίων που
έχουν δει
τα πάντα
κι’ εξακολουθούν να είναι
Τακτικός στρατός: Ήταν
σκληρός και
όχι μελωδικός και
αν και τρέξαμε
ο ήχος του
έμεινε στ’ αυτιά μας. . .
Ποιος μπορεί να γεννηθεί μαύρος;
Ποιος
μπορεί να γεννηθεί μαύρος
και να μην
τραγουδά
αυτό το θαύμα
τη χαρά
την
πρόκληση
Και / να έρθει μαζί
σε μια μελλοντική συντροφικότητα
που δονείται με τις πυρκαγιές της αγνής γνώσης
τυλίγεται με δύναμη
κι’ ακούγεται με ήχο πάνω απ’ τον ήχο πάνω απ’ τον ήχο
να εκρήγνυται / στο μεγαλείο της ενότητάς μας
στο μελλοντικό μας σμίξιμο
σε μια μελλοντική συντροφικότητα
Ποιος
μπορεί να γεννηθεί
μαύρος
και να μην εξαγνιστεί!
Που πήγες;
Που πήγες
με τη σιγουριά σου
να περπατάει μαζί με
το διεστραμμένο σου γέλιο
γιατί με άφησες
όταν πήρες το γέλιο σου
κι’ έφυγες
ξέρεις πως
μαζί σου
έφυγε ο ήλιος
όλο το φως
και κάτι λίγα αστέρια
που υπήρχαν;
που πήγες
με τη σιγουριά σου
να περπατάει με
το διεστραμμένο σου γέλιο
το νοίκι
στη μια τσέπη και
την καρδιά μου
στην άλλη…
