ΠΕΝΤΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ 2013
*Κωνσταντίνος Ασώπιος, Τα Σούτσεια, φιλολογική επιμέλεια: Λάμπρος Βαρελάς, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα 2013.
Ανατυπώνονται δύο κείμενα – σταθμοί στην ιστορία του γλωσσικού ζητήματος, δυσεύρετα και δυσπρόσιτα στον αναγνώστη έως την παρούσα έκδοση : Η Νέα σχολή του γραφομένου λόγου (1853) του Παναγιώτη Σούτσου και Τα Σούτσεια (1853), το κείμενο-απάντηση στον Σούτσο του Κωνσταντίνου Ασώπιου. Στη μεστή εισαγωγή του Λάμπρου Βαρελά, τα δύο κείμενα καταδεικνύονται όχι απλώς ως μνημεία της γλωσσικής διαμάχης αλλά και ως πεδία αναχώνευσης και προβολής των ιδεολογικοπολιτικών συγκρούσεων του δεκάτου ενάτου αιώνα.
*Αλέξανδρος Βαναργιώτης, Η θεωρία των χαρταετών, Παράξενες Μέρες, Αθήνα 2013.
Πρόκειται για το δεύτερο πεζογραφικό βιβλίο του συγγραφέα. Τα αφηγήματα θεμελιώνονται σε γλώσσα απλή και καλοδουλεμένη, απόρροια της στέρεας φιλολογικής σκευής του δημιουργού. Βιωματικός ρεαλισμός, δραματοποιημένος αφηγητής, σποραδικό μπόλιασμα της γραφής με ποικίλους συνειρμούς και ονειρογενή στοιχεία, ύφος κουβεντιαστό, που εκδιώκει κάθε ίχνος λογοτεχνικής πόζας. Συγκινησιακώς δραστικά αφηγήματα μικρής φόρμας, τα οποία συνεχίζουν το δρόμο, που πρώτος χάραξε, ο Γιώργος Ιωάννου.
*Βικτωρία Καπλάνη, Σημείο φυγής, Γαβριηλίδης, Αθήνα 2013.
Ενδιαφέρον πείραμα στο πρώτο μέρος του βιβλίου («Φωτο-παίγνια»), όπου ο ποιητικός λόγος συνομιλεί με φωτογραφίες του Λάζαρου Ιωαννίδη. Στο ομότιτλο με το βιβλίο δεύτερο μέρος, οι εναλλασσόμενες νεωτερικής στόφας φωνές συγκλίνουν στο πεδίο της υπαρξιακής αναζήτησης και αποδίδουν ποιητικώς αναπλασμένους τους θεματικούς άξονες, πάνω στους οποίους οικοδομήθηκαν και οι προγενέστερες συνεισφορές της ποιήτριας: έρωτας, χρόνος, θάνατος, υπαρξιακός παλμός που εκκινεί έμφυλος και απολήγει πανανθρώπινος.
*Σάκης Σερέφας, Γιάννης Μαρία Χένριξ, Ίκαρος, Αθήνα 2013.
Ευφυές και λεπταίσθητο ποιητικό σύνθεμα ενός δημιουργού που καλλιεργεί και άλλα είδη γραφής (μυθοπλαστικό αφήγημα, δοκίμιο, θέατρο). Όλα τα ποιήματα αναπλάθουν με ευαισθησία και συγκινησιακή στιβαρότητα βίαιους και ξαφνικούς θανάτους ανθρώπων κυρίως παιδικής και νεαρής ηλικίας, που συνέβησαν στη Θεσσαλονίκη. Πραγματολογική διακρίβωση, συναισθηματική διαύγεια και ποιητικός ρυθμός συλλειτουργούν, ώστε να ανορθωθεί η ανθρώπινη τραγικότητα ως γεύση θανάτου.
*Τσβετάν Τοντορόφ, Η λογοτεχνία σε κίνδυνο, μτφρ.: Χρύσα Βαγενά, εισαγωγή: Νάσος Βαγενάς, Πόλις, Αθήνα 2013.
Ο Τσβετάν Τοντορόφ, γνωστός πολιτικός φιλόσοφος, είναι και ένας σημαντικός θεωρητικός και κριτικός της λογοτεχνίας. Εδώ υπερασπίζεται με τεκμηριωμένη οξυδέρκεια και υφολογική ελκυστικότητα τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα των λογοτεχνικών σπουδών, υπογραμμίζοντας ότι στο επίκεντρό τους δεν πρέπει να τίθεται η παντοκρατορία της θεωρίας αλλά η ανθρώπινη κατάσταση. Στον μεταμοντέρνο πολτό ενός άνευρου anything goes, στον πομπωδώς διατυπωμένο «θάνατο του συγγραφέα» και στη θεοποίηση της λογοτεχνικής θεωρίας αντιτάσσει τη λελογισμένη χρήση της τελευταίας, ώστε να γίνεται σαφής ο σκοπός της διδασκαλίας της λογοτεχνίας: «να συμπεριλάβουμε τα [λογοτεχνικά] έργα στον μεγάλο διάλογο μεταξύ των ανθρώπων, που έχει αρχίσει από κτίσεως κόσμου και στον οποίο συμμετέχει ο καθένας μας, όσο μικρός και αν είναι» (σ. 108).
[Ο Δημήτρης Κόκορης είναι φιλόλογος, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ.]
