Στή Μνήμη τοῦ Γιατροῦ
Δημήτρη Γ. Ὡραιόπουλου
Πρῶτα θά προσπαθήσω νά ξεκαθαρίσω κατά συνοπτικό τρόπο τίς ἔννοιες πού συνθέτουν τόν τίτλο.
1) Ἐδῶ καί πολλά χρόνια συνάντησα τόν «ὅρο» κέντρο στόν ἱδρυτή τῆς Λογοθεραπείας Βίκτωρα Φράνκλ. Τόν δανείστηκα ὡς πρώτη νοηματική βάση ἤ νοηματικό πλαίσιο στίς σκέψεις πού θά μοιραστῶ μαζί σας. Ἀπό τόν Φράνκλ θά σᾶς διαβάσω ἀμέσως μερικές κατατοπιστικές γραμμές:
«Τό νά εἶναι κανείς ἀνθρώπινος (δηλαδή νά διαθέτει τίς ποιότητες πού συνιστοῦν ἕναν ἄνθρωπο ὡς ὄντως ἄνθρωπο) σημαίνει νά εἶναι ὑπεύθυνος γιά τήν δική του ὕπαρξη. Τό νά εἶσαι ἀνθρώπινος σημαίνει ἐξατομικευμένη ὕπαρξη . Ἡ ἐξατομικευμένη ὕπαρξη συγκεντρώνεται πάντοτε γύρω ἀπό ἕναν πυρήνα κι αὐτός ὁ πυρήνας εἶναι (…) τό Πνευματικό Προσωπικό Κέντρο. (…) Ὁ πνευματικός πυρήνας καί μόνο ὁ πνευματικός πυρήνας ἐγγυᾶται καί συνιστᾶ ἑνότητα καί ὁλότητα στόν ἄνθρωπο. Ὁλότητα σ’ αὐτήν τήν περίπτωση σημαίνει ἐνσωμάτωση τῶν σωματικῶν, ψυχικῶν, καί πνευματικῶν ἀπόψεων».
Στόν τίτλο πάντως περιέχονται οἱ λέξεις «Ζωντανό Κέντρο» (κι ὄχι μόνο κέντρο) μέ κεφαλαῖα τά ἀρχικά. Σ’ αὐτό θά ἀναφερθῶ στή συνέχεια.
2) Ἀναφορικά μέ τήν ἔννοια τῆς «κοινότητας»: Νομίζω πώς ἄν ἀναλογιστοῦμε τό σύνολο τοῦ Καβαφικοῦ ἔργου θά ἔχουμε ἀμέσως μιά εἰκόνα τῆς κοινότητας καί μάλιστα τῆς ἐξόχως πολυφωνικῆς. Ὁ Καβάφης εἶχε ἰσχυρή αἴσθηση τῆς ἐν πόλει κοινότητας, τήν ἔβλεπε καί τήν ἀπέδωσε ὡς κάτι χαμένο, ὡς ἕναν θίασο σκιῶν. Ἡ Ἀλεξάνδρεια πού χάνει καί ἀποχαιρετᾶ εἶναι ἤδη σκιώδης. Ἄλλωστε τά περισσότερα τῶν ποιημάτων εἶναι ἐπιγραφικά χαράγματα ἤ ἀκριβέστερα: ἀναπτύξεις ἐπιγραφικῶν χαραγμάτων σέ ἐπιτύμβιες στῆλες. Ἡ κοινότητα εἶχε μετοικήσει σέ νεκροταφεῖο ἤ καλύτερα εἶχε μετατραπεῖ σέ νεκροταφεῖο. Τό ἄν μέλημα τοῦ ποιητῆ ἦταν νά τήν ἀναστηλώσει διά τῆς ποιήσεως καί πῶς τό κατάφερε δέν εἶναι τό θέμα μας, γιά νά μᾶς ἀπασχολήσει.
Ἀλλά βέβαια πρέπει νά θυμίσω ὅτι γιά τούς Χριστιανούς τό νεκροταφεῖο εἶναι Κοιμητήριο γιατί μποροῦμε νά ἐλπίζουμε καί γιατί ἔχουμε κάθε λόγο νά πιστεύουμε στήν Ἔγερση τῶν κεκοιμημένων, ἀφοῦ ὁ Χριστός καί σύγκεφαλαιώνει καί ἀνακεφαλαιώνει ὅλες τίς ἀνθρώπινες κοινότητες, τήν οἰκουμένη, κάθε τί ἀπωλεσμένο, ὄντας «τά πάντα ἐν πᾶσι».
3) Στόν τίτλο ὑπάρχει ἐπίσης ἡ λέξη «κίνηση» καί ἐναλλακτικά μέσα στό κείμενο θά ἀκούσετε τή λέξη «στροφή». Δέν θά πῶ κάτι περισσότερο, ἐλπίζω πώς στή συνέχεια θά φανεῖ/ἐξηγηθεῖ τό νόημα .
4) Τέλος θά προείπω πώς: μέ τήν ἀπώλεια ἑνός πολιτισμοῦ πού θά μποροῦσε νά ὀνομασθεῖ «πολιτισμός τῶν ἀγρῶν» καί τήν συνακόλουθη ἀπώλεια τῆς κοινότητας, ἔσπασαν καί οἱ περισσότεροι συλλογικοί κώδικες τῆς γλώσσας τῶν συμβόλων. Τό γεγονός πώς καίριες γλωσσικές μεταφορές ἔπαψαν νά εἶναι αὐθόρμητα κατανοητές ὡς πρός τό ποῦ ἀναφέρονται, εἶχε σάν συνέπεια τήν ἀπώλεια Νοήματος.
Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του περιοδικού (Φρέαρ, τχ. 1).
Το ζωγραφικό έργο είναι του Χρήστου Μποκόρου.
