The immigrant (2013)
James Gray
Το Κάποτε στη Νέα Υόρκη του Τζέημς Γκρέι είναι μια ταινία πληθωρική και φιλόδοξη. Η νοσταλγία του σκηνοθέτη που επιστρέφει σε ιστορίες των παιδικών του χρόνων, στη μετανάστευση και την Αμερική του ΄20, σε καμπαρέ και πορνεία, στο Έλις Άιλαντ, σε μουσικά θεάματα, μίμους, βαριετέ και ταχυδακτυλουργικά σόου (που ο κόσμος με αφέλεια και ελπίδα δέχεται ως απόλυτη αλήθεια), είναι διάχυτη σε κάθε πλάνο. Ενώ το θέμα, η είσοδος μιας Καθολικής Πολωνής μετανάστριας στη Νέα Υόρκη, στον κόσμο της πορνείας, προκειμένου να στηρίξει την αδελφή της και η καταγραφή της σχέσης της με τον άνδρα που την εκδίδει ειναι ωμό, το παρελθόν για τον Γκρέι είναι εξιδανικευμένο και γεννάει ασφάλεια και θαλπωρή. Είναι ένας τόπος οικείος. Ο Γκρέι, μέσα από την Οδύσσεια της Μαριόν Κοτιγιάρ, θυμάται το ταξίδι της οικογένειας του —Εβραίων της Ουκρανίας— στο Έλις Άιλαντ. Πέρα απ’ τη νοσταλγία για την παιδική ηλικία που μπορεί να διακρίνει ο προσεκτικός θεατής, υπάρχει ακόμα άλλη μια μεγάλη νοσταλγία, αυτή για το σινεμά του Λεόνε και του Κόπολα. Η φωτογραφία, σε γήινα χρώματα, κίτρινο και καφέ, δείχνει να παραπέμπει κατευθείαν στο σύμπαν μαφιόζικων έργων, στις μεθυστικές σκηνές του Νονού 2 και του Κάποτε στην Αμερική.
Το κύριο μειονέκτημα ωστόσω του έργου, πέρα από ένα ιδιαίτερα κακογραμμένο σενάριο, που θα μπορούσε να συγχωρεθεί σ’ ένα πιο αυθεντικό πλαίσιο, είναι ακριβώς η φιλοδοξία του. Σε αντίθεση με τα κλασικά έργα που ανέφερα προηγουμένως, η αφήγηση βρίσκεται εδώ πιο κοντά στο μελόδραμα παρά στο έπος. Και καθώς τα πάντα δίνονται σε μεγάλη κλίμακα, χωρίς ίχνος ούτε ρεαλισμού, ούτε υπαινγμού ή πιο ποιητικής διάθεσης (εκτός κι αν θεωρήσει κανείς σχόλιο τη χρήση τετριμμένων συμβόλων, όπως το άγαλμα της Ελευθερίας στο πρώτο πλάνο της ταινίας), η ταινία εκθέτει για πρώτη φορά τον —σε κάθε περίπτωση όχι τυχαίο— σκηνοθέτη της Μικρής Οδησσού. Η αφέλεια των καταστάσεων, των διαλόγων και των ηρώων ειναι δύσκολο να αντισταθμιστεί από την αγάπη του Γκρέι για την ιστορία που αφηγείται και την τρυφερότητα με την οποία διαχειρίζεται σκηνές, όπως η πρώτη νύχτα εκπόρνευσης της Μαριόν από έναν παρθένο, που οδηγήθηκε στο πορνείο από τον πατέρα του, απρόθυμο για έρωτα, όσο κι εκείνη.
