Μετάφραση: Δημήτρης Αγγελής
Ξέρω ότι θα πεθάνω χωρίς να έχω διαβάσει πολλά βιβλία που θα μου είχαν σώσει τη ζωή. Θα παραμείνουν χαμένα, θαμμένα, κρυμμένα, στο χάος της δικής μου βιβλιοθήκης ή άλλων βιβλιοθηκών. Εκατοντάδες εξαιρετικά βιβλία δεν θα διαβαστούν ποτέ από εξαιρετικούς ανθρώπους. Γι’ αυτό χαμογελώ όταν οι συντάκτες περιοδικών, εφημερίδων ή βιβλίων μού ζητούν αδημοσίευτα κείμενα. Συλλογίζομαι ότι ο Θερβάντες είναι ένας αδημοσίευτος συγγραφέας για το 90% των Ισπανών. Ολόκληρη η ιστορία της λογοτεχνίας παραμένει αδημοσίευτη για εκατομμύρια κι εκατομμύρια ανθρώπους που δεν διαβάζουν. Για εκατομμύρια ανθρώπους το «μπορώ να γράψω τους πιο λυπημένους στίχους απόψε» θα μπορούσε να είναι ένας στίχος που γράφτηκε αυτή τη στιγμή.
Έχω πολλά μυθιστορήματα του Γκαλντός [Benito Pérez Galdós] να διαβάσω. Δεν έχω διαβάσει όλο τον Ντοστογιέφσκι. Μου λείπουν σελίδες επί σελίδων του Ντίκενς. Ξεχνώ τις τραγωδίες του Σαίξπηρ που διάβασα όταν ήμουν 20 χρόνων. Ξεχνώ ό,τι διάβασα και θυμάμαι τις ράχες των ελάχιστα ιδωμένων βιβλίων που δεν θα διαβάσω ποτέ.
Δεν υπάρχει μελαγχολία σ’ αυτό. Υπάρχει γοητεία. Μπορώ να φανταστώ την ηθική ευχαρίστηση και τον εντυπωσιασμό που θα μου προκαλούσαν εκείνα τα εξαιρετικά βιβλία που δεν θα γνωρίσω, γιατί η ζωή μου είναι θνητή.
Δεν θα μπορέσω ποτέ να ξαναδιαβάσω τον Κάφκα, γιατί αν τον ξαναδιαβάσω θα μείνουν αδιάβαστα τα τελευταία μυθιστορήματα του Άλβαρο Ενρίγκε [Álvaro Enrigue] ή της Ροσέγια Παστορίνο [Rosella Pastorino] ή του Κάρλος Θανόν [Carlos Zanón], που είναι τώρα μπροστά μου, στο τραπέζι μου, και μου ζητούν να τα διαβάσω και θέλω να το κάνω.
Θα πεθάνω χωρίς να γνωρίζω τη μεγάλη ρωσική λογοτεχνία του Μεσαίωνα. Γιατί δεν θα μάθω ποτέ ρωσικά. Θα πεθάνω χωρίς να ξέρω πώς ακούγονταν οι στίχοι του Ομήρου πριν από δύο χιλιάδες πεντακόσια χρόνια. Θα πεθάνω χωρίς να ξέρω τι σκέφτονταν για τον θάνατο χιλιάδες και χιλιάδες χαρακτήρες μυθιστορημάτων που μιλούν για θάνατο και που δεν θα έχω χρόνο να διαβάσω γιατί ο θάνατος θα μ’ εμποδίσει να το κάνω.
Επιπλέον, ένας χειμωνιάτικος ήλιος λάμπει στον δρόμο, είναι Φεβρουάριος. Η Μαδρίτη είναι μια πόλη γεμάτη ζωή. Κανένας άνθρωπος, άνω των πενήντα, δεν μπορεί να αφιερώνει ολόκληρες μέρες στο διάβασμα. Ο ίδιος ο Δον Κιχώτης, στα πενήντα του, σταμάτησε να διαβάζει και επέλεξε να ζήσει. Κλείνω κι εγώ τα βιβλία, όπως έκανε ο Δον Κιχώτης, και σηκώνομαι απ’ το τραπέζι και βγαίνω στον δρόμο. Κι ανακαλύπτω τότε την ομορφιά της ζωής. Κι εκνευρίζομαι πολύ, γιατί όλα είναι παράφορα έντονα: οι άνθρωποι, οι δρόμοι, τα δέντρα, τα σπίτια, οι φωτεινοί σηματοδότες, τα σύννεφα, τα μαγαζιά.
Και μετά επιστρέφω στο σπίτι μου. Και δεν θέλω να χαθεί τίποτα. Κι ανοίγω τον υπολογιστή. Και γράφω, όπως έγραψαν εκατοντάδες άνθρωποι πριν από μένα, με την ίδια πρόθεση, να μη σβήσει η ομορφιά της ζωής.
Είμαστε μια αλυσίδα ερωτευμένων φαντασμάτων. Ας γιορτάσουμε τις σελίδες που έγραψαν άνδρες και γυναίκες στην υπηρεσία και καθ’ υπαγόρευση της ζωής και που δεν θα διαβάσουμε ποτέ. Το να μη διαβάσεις ποτέ αυτές τις σελίδες είναι επίσης ομορφιά. Αχ, η λογοτεχνία και ο θάνατος, δύο μεγάλες μπαλαρίνες μες στο σκοτάδι.
⸙⸙⸙
[Το κείμενο του Manuel Vilas δημοσιεύτηκε στην El país (12.2.2019). Ο τίτλος αναφέρεται σε μπαλαρίνες γιατί στα ισπανικά τόσο η λογοτεχνία όσο και ο θάνατος είναι γένους θηλυκού. Πρώτη δημοσίευση της μετάφρασης στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία: ©Chris Harrison. Δείτε τα περιεχόμενα του δωδέκατου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]
