frear

Γλώσσα, ποίηση, πολιτική – του Αναστάσιου Θεοφιλογιαννάκου

Η Έλσα Μοράντε έγραφε στο δοκίμιό της με τίτλο «Υπέρ ή κατά της ατομικής βόμβας», το οποίο ανέγνωσε για πρώτη φορά το 1965 στο πλαίσιο μιας διάλεξης στο Τορίνο, ότι ο ποιητής έχει νοοτροπία αντίθετη από εκείνη του ανθρώπου των γραμμάτων και συγκεκριμένα «ποιητής είναι εκείνος που έχει στην καρδιά του όλα τα πράγματα, εκτός από τη λογοτεχνία». Προσωπικά θα έλεγα ότι ποιητής δεν είναι τίποτα άλλα παρά ο άνθρωπος που μιλά αληθινά. Εκείνος που έχει στην καρδιά του όλα τα πράγματα, που τα αφουγκράζεται στο στήθος του και οι λέξεις του συνδέονται με αυτά και βγαίνουν από τα χείλη του μόνες τους, σαν από πηγή ομορφιάς αστείρευτης.

Αναφερόμενος στο νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και τη τεκνοθεσία που ψηφίστηκε, αντιλαμβάνομαι ένα σημαντικό πρόβλημα γλώσσας, που έχει ουσιαστικά πολιτικό χαρακτήρα. Όπως εύστοχα έχει επισημανθεί, υπάρχει εδώ μια φανταστική κατασκευή δικαίου, ένα πλάσμα δικαίου, χωρίς σύνδεση του νόμου με το φυσικό δίκαιο. Στρεβλώνεται η πραγματική έννοια των λέξεων «γάμος» και «οικογένεια», όπως τη γνωρίζουμε από την πρώτη αρχή της ύπαρξής μας, καθότι είμαστε προϊόν μιας σχέσης ανδρόγυνης είτε το θέλουμε είτε όχι. Η έννοια της μάνας πώς είναι δυνατόν να διαχωρίζεται από αυτήν που μας γεννά; Το έμβρυο αφουγκράζεται την καρδιά της και όταν γεννιέται το ακουμπούν στο στήθος της και ησυχάζει. Η εμπειρία της εγκυμοσύνης και του τοκετού και του ερχομού παιδιού στον κόσμο είναι και για τους δύο γονείς συγκλονιστική. Και ας είναι ενδεχομένως οι ίδιοι κατώτερης ηθικής ποιότητας από κάποιους ομοφυλόφιλους. Γιατί δεν αμφιβάλλω ότι αρκετοί ομοφυλόφιλοι είναι ηθικά ανώτεροι από πολλούς βιολογικούς γονείς –δυστυχώς πρέπει να διευκρινίζουμε την έννοια «βιολογικός γονέας», που ολοένα και περισσότερο απαξιώνεται.

Τολμούμε να το μαρτυρούμε ακόμα και να το επαναλαμβάνουμε: Η ομορφιά της δημιουργίας είναι συγκλονιστική και υπερβαίνει τους νόμους που κατασκευάζουμε. Το πρόβλημα δεν είναι η ομοφυλόφιλη συμβίωση. Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα ονομάζεται «γάμος» και «οικογένεια» κάτι που από τη φύση του δεν είναι. Ακόμα και τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια που υιοθετούν παιδιά τα εντάσσουν σε μια τάξη που είναι εξαρχής χαραγμένη στην ψυχή τους, ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα. Γιατί αυτή φέρει την καταγωγική σφραγίδα όλων μας, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι είμαστε το αποτέλεσμα μιας σχέσης ανδρόγυνου και αυτό είναι άρρητα όμορφο, έχει μια ομορφιά θείας καταγωγής (με την έννοια ότι δεν έχει καθοριστεί ούτε από εμένα ούτε από εσένα, αλλά αυτή η ίδια με έχει καθορίσει, έχω προέλθει από μια ανδρόγυνη σχέση και έχω βρεθεί ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα).

Ο νόμος αυτός είναι το εκκωφαντικό σημείο ότι χάνεται η σύνδεση του ανθρώπου με τη δημιουργία, η ομορφιά της γλώσσας που συνδέει με την πραγματικότητα, η αληθινή ποίηση με την οποία ο άνθρωπος κατεργάζεται μέσα στην καρδιά του όλα τα πράγματα και τα φυλάσσει ως παράδεισο, οδηγούμενος με απορία και έκσταση πέρα και έξω από αυτά. Χάνεται η γλώσσα και δημιουργείται μια άλλη ψεύτικη, κενή, με σχήματα δικαίου και διατάξεις.

Είναι βέβαιο ότι ο δρόμος αυτός οδηγεί σε ένα απολυταρχικό και απρόσωπο σύστημα και θα εντάξει ακόμα και τα έμβρυά μας στην ψυχρή προστασία των ηθικά και οικονομικά ανώτερων ανθρώπων. Ο ίδιος ο Παζολίνι, αριστερός και ομοφυλόφιλος, έβλεπε τον άκρατο σεξουαλικό δικαιωματισμό να οδηγεί στην απόλυτο ολοκληρωτισμό του καταναλωτισμού. Αλλά και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος και άλλοι που πέρασαν και έφυγαν, δεν νομίζω ότι ποτέ θα συνταυτίζονταν με το σκεπτικό του ψηφισθέντος νόμου. Αλλά εκείνοι οι άνθρωποι είχαν μια ιστορία, μια πατρίδα, μια γλώσσα, έναν κοινό λόγο που μας δώρισαν και μοιράστηκαν μαζί μας.

⸙⸙⸙

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Ζωγραφική: ©Sam Szafran. Δείτε τα περιεχόμενα του ενδέκατου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη