Χλόη Κουτσουμπέλη, Η Γυμνή Μοναξιά του Ποιητή Όμικρον, Πόλις, Αθήνα 2021.
Η νέα ποιητική συλλογή της Χλόης Κουτσουμπέλη είναι μια εξομολογητική, σκηνική σχεδόν αφήγηση στην οποία η Χλόη συνομιλεί με την ίδια την ποιητική.
H κόρη Φρασίκλεια, το γλυπτό που κοσμεί σήμερα το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ήταν ένα επιτάφιο «σήμα», ένα στολίδι αρχαϊκού τάφου (6ος αι. π.Χ). Το ένα σανδάλι της κόρης λύθηκε μέσα στους αιώνες και τα μαλλιά της γεμάτα από αρχαία σκόνη γίνονται ο εναρκτήριος αφηγηματικός λόγος της συλλογής. Το άγαλμα ήδη από την πρώτη σελίδα του βιβλίου επαναπροσδιορίζει την ίδια του την ταυτότητα:
[…] Στα πόδια μου φόρεσε σανδάλια. Το ένα από αυτά λύθηκε μέσα στους αιώνες. Τα μαλλιά μου χύνονται στους ώμους. Κουβαλούν αρχαία σκόνη και μικρούς μεταξοσκώληκες. Το λουλούδι που κρατώ στο χέρι είναι το αληθινό κορμί μου. Δεν με λένε Φρασίκλεια. Το δικό μου όνομα είναι Απαραβίαστη.
Το αρχαίο γλυπτό που ακόμη αναπνέει κρατά στο χέρι μπροστά στο στήθος κλειστό ακόμη, τον ανθό ενός λωτού. Κλειστός ανθός που διασώζει στοιχεία ζωογόνα και δημιουργικά. Πράγματι η ποίηση, ένας ανθός πνευματικότητας κι αυτή, Άχρονη, Αέναη, Άτοπη, Ανήσυχη, Απειλητική Απαραβίαστη ρωτά, φιλτράρει, συγκινεί τον αναγνώστη.
Με απέριττη αισθητική και βαθειά επίγνωση η Κουτσουμπέλη συνθέτει ένα ποιητικό σύμπαν, στο οποίο ο αναγνώστης σχεδόν αγγίζει με τις αισθήσεις του το παλίμψηστο της ποιητικής σύνθεσης.
Κυρίαρχη θεματική της συλλογής η λέξη και η ποίηση, η αναζήτηση της ψυχικής και διανοητικής συγκίνησης. Η Γυναίκα και η γυναικεία γραφή ταξιδεύουν με το λυμένο σανδάλι μέσα στους αιώνες, ενώ παράλληλα ο ποιητής Όμικρον (σαν σημείο ορισμού μηδέν, σαν σημείο εκκίνησης και προορισμού, σαν κυκλική κίνηση ενός τροχού ισορροπίας) μιλά για την ίδια του την ποιητική και την τυφλή, γυμνή γραφή.
[…]/-Ποιες λέξεις προτιμάτε;/-Τις καλά ψημένες. Αλλιώς στέλνω πίσω το πιάτο./[…]
/-Τι φοβάστε περισσότερο από όλα;/-Το ερωτηματικό./(«Με τον ποιητή Όμικρον», σελ. 44).
Η ομιλούσα Τέχνη διατρέχει το σώμα της συλλογής μέσα από τον πρωτοπρόσωπο λόγο των ποιητών, των ζωγράφων, των πεζογράφων, των ηρώων των παιδικών παραμυθιών και μυθιστορημάτων.
[…]Μη διστάσετε ποτέ να δηλώσετε αυτό που είστε./Παραδεχτείτε τη φτώχια, την πνευματική σας ένδεια,/ τη σύφιλη, ποτέ όμως ότι είστε ποιητής./Θα υποφέρετε αιώνια./ («Οι πέντε συμβουλές του Κώστα Καρυωτάκη», σελ. 21).
Παράλληλα, o έρωτας, η προδοσία, οι σχέσεις αίματος, η μνήμη είναι κάποια από τα κομμάτια αυτού του λογοτεχνικά βιωμένου κόσμου. Μέσα σε ένα σύμπαν που ο χωροχρόνος ρέει στις φλέβες των σωμάτων οι άνθρωποι συναντιούνται στις γραμμές των στίχων, επιβάτες μιας κοινής μοίρας και διαδρομής.
[…]/Σε όλες τις εποχές δε βρέθηκε ποτέ χώρος για μας./Μα ποιοι άνθρωποι άραγε ποτέ τους συναντιούνται;/Άλλωστε κάπως πρέπει να δικαιολογεί την ύπαρξή της και η ποίηση./Η μόνη γη που οι ψυχές συμπίπτουν./(«Η μόνη γη», σελ. 47)
Η δυναμική λογοτεχνική τεχνοτροπία της Κουτσουμπέλη εκφράζεται μέσω της ροής του ελεύθερου στίχου, μέσα από τη ροή της συνείδησης και του ονείρου, μέσα από ποιήματα-μικρόκοσμους που αναπαριστώνται με εικόνες ευκρινείς και επιλεγμένα επίθετα, γλώσσα κυριολεκτική, αφοπλιστικά ειλικρινή και ταυτόχρονα αμφίσημη, βαθιά συγκινησιακή ως προς τη διανοητική και συναισθηματική πρόσληψή της, μέσα από αντιθέσεις και λεπτές παραδοξότητες. Με αυτόν τον τρόπο οι εντάσεις του ποιήματος βρίσκονται με τρόπο αρμονικό σε μια εξόχως ευαίσθητη κίνηση τροχού ισορροπίας.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία: Franco Fontana. Δείτε τα περιεχόμενα του δεύτερου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]
