«Μέ τές ἐκτεταμένες ἐπικράτειες,
μέ τήν ποικίλη δρᾶσι τῶν στοχαστικῶν προσαρμογῶν.»
(Στά 200 π.Χ., Κ. Π. Καβάφης)
Δέν ὑπῆρξα ποτέ πολίτης αὐτῆς τῆς πόλης,
ἄν και αὐτή ἐξακολουθητικά κοντά της μέ καλοῦσε…
Πόλη τῆς μνήμης, τῆς αἴσθησης, τῆς ἐκλεπτυσμένης συγκίνησης,
τῆς φαρμακερῆς καί ἡδυπαθοῦς ὡραιότητας
πού ἀτένιζε ὁλάκερο τόν κόσμο μέ βεβαιότητα
φωτίζοντας μέσα στόν χρόνο καί ἄλλες πόλεις
μέ τό φέγγος τῆς καλλιεργημένης γνώσης.
Πῶς νά σέ ξεχάσει, πῶς νά σέ ἀγνοήσει κανείς Ἀλεξάνδρεια;
Νά μιλήσουμε γιά τό ἦθος τῆς ἀρχαιότητας
ἀλλά καί γιά τήν ἐξάντληση καί παρακμή της,
τοῦτο θά ἦταν ἀνώφελο ἤ ὁλωσδιόλου περιττό.
Ὅμως εἶναι ὄμορφο νά σέ σκέφτεται, νά σέ φαντάζεται κανείς,
κι’ ἄς μήν σέ ἐπισκέφτηκε ποτέ του.
Δόξες ἀλλοτινές ἑνός πανανθρώπινου ἑλληνισμοῦ…
Εἰκόνες μνημείων: τά Ἀνάκτορα, τό Μουσεῖο, ἡ Βιβλιοθήκη,
τό Σεράπειο.
Καυχιέται γιά σέ ἡ Μεσόγειος, οἱ θεοί σέ στεφανώνουν.
Θέατρα καί ἀγορές ὅπου κάποτε χτυποῦσε ζωηρά
ἡ ἀκούραστη καρδιά τῆς καθημερινότητας,
ὅπου οἱ πιό ἀταίριαχτοι τρόποι καί συνήθειες
γίνονταν ἀβίαστα ἕνα.
Στά παζάρια, στούς πάγκους τῶν πραματευτῶν
πολύχρωμα ὑφάσματα, μπακίρια καί ἀρώματα.
Alexandria ad Aegyptum ἤ Ἰσκανταρίγια.
Πόσοι σέ ἔζησαν καί σέ δόξασαν…
Πόσοι σέ ἀγάπησαν καί σέ τίμησαν,
ἔστω καί ὡς ἁπλοί περαστικοί…
Ἀπό τόν Εὐκλείδη, τήν Ὑπατία, τόν Κλήμη
ὥς τόν Καβάφη, τόν Οὐγκαρέττι καί τόν Ντάρρελ,
ἕνα λεπτό ὑφάδι πού παντρεύει τό χθές μέ τό σήμερα,
μιά ἄρση τῶν δύσκολων ἀντιθέσεων…
Ὄχι δέν ὑπῆρξα ποτέ δικός σου, δέν σέ γνώρισα ποτέ,
δέν ἀνάσανα ποτέ τόν ἀέρα σου καί τή σκόνη τῶν δρόμων,
δέν κοίταξα ποτέ τούς ἀνθρώπους σου στά μάτια.
Ἀλλά πολλές φορές θαλασσινά φεγγάρια
καί ἔκλαμπροι ἥλιοι τοῦ ὀνειρικοῦ θέρους
μέ φέρνουν νοητά, ἔστω γιά λίγο, κοντά σου.
Καί τότε ζωντανεύεις μέσα στό νοῦ
σάν πρόσωπο ἀψεγάδιαστο νέας γυναίκας.
Σέ φιλῶ, σοῦ μιλῶ, σ’ ἀγκαλιάζω
καθώς ἐσύ μοῦ ἀνοίγεις δρόμο διάπλατο
γιά ὁδοιπορία ἀέναη πρός τό Κάλλος καί τόν Λόγο.
Κι’ εἶσαι κάτι πιότερο ἀπό συμπάθεια.
Εἶσαι ὁ πλούσιος ἐκεῖνος ἔρωτας
πού ξέρει νά συνδιαλέγεται ξανά καί ξανά
μέ τίς ὕψιστες ἰδέες καί τίς ἄφθαρτες ἀλήθειες.
ἔρχομαι ἀνάλαφρα σάν κῦμα, σάν πνοή,
ἔρχομαι σάν ἀκούραστος ταξιδευτής κοντά σου
γιά νά σέ περπατήσω σπιθαμή πρός σπιθαμή.
Κι’ εἶσαι ἐσύ πάντα κλέος ἀβασίλευτο.
Άλλά πρέπει πρῶτα κανείς νά κερδίσει τόν ἑαυτό του
γιά νά μπορέσει νά σέ ἐγκολπωθεῖ καί καταλάβει.
Ὄχι, διόλου δέν πέθαναν οἱ θεοί.
Ἀλεξάνδρεια, Άλεξάνδρεια…
Πικρή Ἑλλάδα, γλυκιά Ἑλλάδα…
Ἑλλάδα…,
διαρκή παιδεμέ τοῦ ἀπόλυτου κάλλους,
τῆς κατακτημένης ἐμπειρίας καί κατορθωμένης γνώσης…
Ἑλλάδα γλώσσα μνήμη, γλώσσα τραγούδι καί στοχασμός,
γλώσσα ὄνειρο καί ὀδύσσειο ταξίδι
στά ἄστεα τοῦ πολυποίκιλου καί θαυμαστοῦ κόσμου.
Κάτω ἀπό τόν ἴσκιο τῶν ἀγαλμάτων
διδαχτήκαμε τήν ἀξιοσύνη τῆς ἐνάρετης πάλης
καί τῆς διάρκειας τοῦ καθολικοῦ Λόγου.
Ἀλεξάνδρεια δέξου με,
ἔστω κι’ ἄν εἶμαι ἕνας βάρβαρος…
[Πρώτη δημοσίευση του Μιχάλη Γρίζου.]
