Στο πλαίσιο του προγράμματος «Creative Europe» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το «Καταφύγιο του Οδυσσέα» προσφέρει από πέρσι τη δυνατότητα σε νέους συγγραφείς να γνωρίσουν την εμπειρία της διαμονής σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μετά από μια επιτυχημένη πρώτη χρονιά, το πρόγραμμα φέτος γνώρισε εξαιρετική ανταπόκριση, μια που μέσα σε έναν μόλις μήνα, και παρά το αυστηρό πλαίσιο προϋποθέσεων, κατατέθηκαν 18 αιτήσεις συγγραφέων, ποιητών και μεταφραστών υψηλής ποιότητας. Η ανταπόκριση αυτή μας χαροποίησε ιδιαίτερα, συγχρόνως όμως κατέστησε εξαιρετικά δύσκολη την τελική μας επιλογή.
Την κριτική επιτροπή για το πρόγραμμα αποτέλεσαν οι: Δημήτρης Αγγελής (ποιητής, διευθυντής του περιοδικού Φρέαρ και πρόεδρος του Κύκλου Ποιητών), Θάνος Γώγος (ποιητής και εκδότης της Θράκας) και Γιάννης Μπασκόζος (δημοσιογράφος, συγγραφέας και εκδότης του Αναγνώστη).
Μετά από μια περίοδο αξιολόγησης και διαβούλευσης, αποφασίστηκε ομόφωνα και αφού ελήφθησαν υπόψη κριτήρια αισθητικά, ηλικιακά αλλά και οι δηλώσεις συμμετοχής των υποψηφίων, ότι στο «Καταφύγιο του Οδυσσέα 2020» θα συμμετάσχουν οι εξής λογοτέχνες:
- Δημήτρης Καρακίτσος
(Διαμονή: Μιλιέτ, Κροατία – Λάρισα, Ελλάδα)
Ο Δημήτρης Καρακίτσος γεννήθηκε στον Βόλο το 1979. Σπούδασε Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων στη Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ Λάρισας. Ζει και εργάζεται στον Βόλο ως επιμελητής λογοτεχνικών κειμένων. Έχει εργαστεί σε ξενοδοχεία ως υπάλληλος υποδοχής και στο Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης του Δήμου Βόλου. Επίσης έχει εργαστεί ως επιμελητής σε τοπική εφημερίδα. Δημοσιεύει σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά. Το 2018, το βιβλίο του Ιστορίες του Βαρθολομαίου Ολίβιε ήταν στη μικρή λίστα για το βραβείο διηγήματος του περιοδικού Αναγνώστης.
- Μαριλένα Παπαϊωάννου
(Μιλιέτ, Κροατία – Ουαλία)
Γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα, όπου και µεγάλωσε. Σπούδασε Μοριακή Βιολογία και Γενετική στην Αλεξανδρούπολη και πραγµατοποίησε τη διδακτορική της διατριβή στη Γενεύη. Στη συνέχεια εργάστηκε ως ερευνήτρια στη Νέα Υόρκη, µέχρι που επέστρεψε στην Ελλάδα το 2013. Έκτοτε επιµελείται και µεταφράζει συγγράµµατα βιολογίας, βιβλία εκλαϊκευµένης επιστήµης, καθώς και πρωτότυπα επιστηµονικά άρθρα.
Το 2013 εκδόθηκε το πρώτο της µυθιστόρηµα, το Νικήτας Δέλτα, από τις εκδόσεις «Βιβλιοπωλείον της Εστίας». Το βιβλίο ήταν υποψήφιο στα Κρατικά Βραβεία και στα Βραβεία του Αναγνώστη 2014 στην κατηγορία «Πρωτοεµφανιζόµενοι στην πεζογραφία». Ήταν επίσης υποψήφιο για το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη Κλεψύδρα/ Έναστρον 2014 του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα, το οποίο και απέσπασε, από κοινού µε τον Γιάννη Αστερή.
Το 2016 εκδόθηκε το δεύτερο βιβλίο της, µια νουβέλα µε τίτλο Κατεβαίνει ο Καµουζάς στους φούρνους (εκδ. «Βιβλιοπωλείον της Εστίας»). Ήταν υποψήφιο στα Βραβεία του Αναγνώστη 2017 στην κατηγορία «Νουβέλα-Διήγηµα», αλλά και για το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη 2017 του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα.
Το τρίτο της βιβλίο, ένα µυθιστόρηµα µε τίτλο Τον νου σου στον Μελή, αναζητά προς το παρόν εκδοτική στέγη. Παράλληλα συλλέγει υλικό για το επόµενο έργο της. Γράφει στο περιοδικό Yusra µικρά άρθρα, στα οποία εξηγεί βασικά βιολογικά φαινόµενα υπό το πρίσµα της καθηµερινής ζωής.
- Θωμάς Τσαλαπάτης
Μιλιέτ, Κροατία – Λιουμπλιάνα, Σλοβενία)
Ο Θωμάς Τσαλαπάτης γεννήθηκε το 1984 στην Αθήνα. Σπούδασε στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Το 2011 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Το ξημέρωμα είναι σφαγή Κύριε Κρακ (εκδ. Εκάτη), η οποία βραβεύτηκε µε το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα (2012). Το 2015 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική του συλλογή Άλµπα (εκδ. Εκάτη). Το 2017 η Άλµπα κυκλοφόρησε στα γαλλικά από τις Editions Desmos σε μετάφραση της Nicole Chaperon. Το 2018 βραβεύτηκε για την ποιητική ενότητα «Περιστατικά» (Circostanze) με το πρώτο βραβείο για την κατηγορία της ποίησης του Premio InediTO – Colline di Torino. Την ίδια χρονιά Το ξημέρωμα είναι σφαγή Κύριε Κρακ κυκλοφόρησε στην Ιταλία από τον εκδοτικό οίκο Editore XY.IT σε μετάφραση Viviana Sebastio.
Το 2016 έγραψε τα κείμενα για την παράσταση Ανκόρ, η οποία ανέβηκε την ίδια χρονιά σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου στο θέατρο Άττις. Τα κείμενα για την παράσταση εκδόθηκαν το 2017 από τις εκδόσεις «Μωβ Σκίουρος» με τον τίτλο Πνιγμός. To 2018 το θεατρικό του κείμενο Η Μόνικα Βίτι δεν θυμάται πια ανέβηκε για πρώτη φορά σε μορφή αναλογίου στο Maison de la Poésie στο Παρίσι σε σκηνοθεσία Laurence Campet και μετάφραση της Clio Mavroeidakos. Η Μόνικα Βίτι δεν θυμάται πια ανέβηκε στην Αθήνα το 2019 σε σκηνοθεσία Νικόλ Δημητρακοπούλου, ενώ το κείμενο της παράστασης εκδόθηκε σε βιβλίο από τον εκδοτικό οίκο «Μωβ Σκίουρος» την ίδια χρονιά.
Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ιταλικά, τα ισπανικά και τα αραβικά κι έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αρθρογραφεί, στην Εφημερίδα των Συντακτών, στην εφημερίδα Εποχή και σε άλλα έντυπα και διαδικτυακά περιοδικά. Το σύνολο των κειμένων του βρίσκεται στο ιστολόγιο Groucho Marxism στη διεύθυνση: http://tsalapatis.blogspot.gr
Ως αναπληρωματικοί τους ορίστηκαν οι συγγραφείς:
Ιάκωβος Ανυφαντάκης, Βάσια Τζανακάρη, Μιράντα Βατικιώτη
***
Το «Καταφύγιο του Οδυσσέα» έχει ως σκοπό την οικοδόμηση ενός δικτύου ανταλλαγής λογοτεχνικών διαμονών σε όλη την Ευρώπη και σχεδιάστηκε πρωτίστως για νέους συγγραφείς πεζογραφίας ή/και ποίησης και μεταφραστές λογοτεχνίας. Επικεφαλής του προγράμματος είναι ο κροατικός εκδοτικός και λογοτεχνικός οργανισμός Sandorf που διαχειρίζεται το πρόγραμμα από κοινού με τη Θράκα στη Λάρισα, τη Literature Across Frontiers στην Ουαλία, την Krokodil στο Βελιγράδι της Σερβίας και την Εταιρεία Σλοβένων Συγγραφέων στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας.
Το πρόγραμμα λογοτεχνικών διαμονών περιλαμβάνει ως προορισμούς το νησί Mljet (Κροατία), τη Λιουμπλιάνα (Σλοβενία), τη Λάρισα (Ελλάδα), το Βελιγράδι (Σερβία) και διάφορες τοποθεσίες της Ουαλίας, και επικεντρώνεται στη διεύρυνση του κοινού και τη διεθνική κινητικότητα για αναδυόμενους συγγραφείς. Θα επιτρέψει στους νέους λογοτέχνες και μεταφραστές να εργαστούν και να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους και το έργο τους σε δύο διαφορετικά κοινωνικά και πολιτιστικά πλαίσια. Οι διαμονές αυτές προσφέρουν νέες ευκαιρίες και δυνατότητες επαφής με άλλους συγγραφείς, μεταφραστές, συντάκτες, εκδότες ή και εκπροσώπους διαφόρων λογοτεχνικών οργανώσεων από την Κροατία, τη Σλοβενία, τη Σερβία, την Ουαλία και την Ελλάδα. Οι διαμονές θα συνοδεύονται από ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων που θα απευθύνεται σε συγκεκριμένες τοπικές ομάδες.
Το θέμα του πρώτου έτους του πρότζεκτ «Καταφύγιο του Οδυσσέα 2», που αφορά όλους τους συμμετέχοντες που έχουν επιλεγεί, είναι η «Βιβλιοθήκη» ‒τόσο ως φυσικός χώρος όσο και ως εικονική βάση δεδομένων με σημαντικά και συναφή δεδομένα για κάθε κοινωνικό, πολιτιστικό ή καλλιτεχνικό πλαίσιο. Εμπνευσμένοι από τη δημιουργία της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Ποίησης που συνδέεται με την διαμονή στο Mljet ως μέρος του πρότζεκτ, οι φιλοξενούμενοι που επιλέχθηκαν θα κληθούν να αναλογιστούν πάνω στη σημασία της βιβλιοθήκης ως ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα ειρήνης και αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των ανθρώπων, συνεισφέροντας ένα ποίημα, ένα δοκίμιο, μια καταχώρηση ιστολογίου ή μια μετάφραση σχετική με το θέμα, επιπλέον του κάθε νέου έργου που θα γράψουν κατά τη διάρκεια της διαμονής τους.
Το λογότυπο του έργου –ένα γαϊδουράκι που κουβαλάει ένα βιβλίο‒ αναφέρεται στο «προτιμώμενο μέσο μεταφοράς» του μικροσκοπικού κροατικού νησιού Mljet απ’ όπου ξεκίνησε το έργο.
