Ήταν η πρώτη μου χρονιά. Ψαρωμένος πρωτοδιόριστος φιλόλογος σε λύκειο της επαρχίας. Και μου το ’χε πει ο Αποστόλης: «Ό,τι και να κάνεις, μην αναλάβεις τις γιορτές. Είναι το μεγαλύτερο αγγούρι!». Και τις ανέλαβα. Μπορούσα να κάνω κι αλλιώς; Τα πράγματα ήταν δρομολογημένα κι εγώ δεν γλίτωνα το χώσιμο: Ο νέος κάνει ό,τι ο παλιός σιχαίνεται. Με το καλημέρα σας κιόλας ξεκίνησα να ετοιμάζω τη γιορτή του σχολείου για την 28η Οκτωβρίου. Και ήταν αυξημένες οι απαιτήσεις∙ θα είχαμε και «επισήμους». Δυο-τρεις κοινοτάρχες και παρατρεχάμενους, τον επίσκοπο και κάτι βουλευτάδες της περιοχής –η διεύθυνση χρειαζόταν διακαώς δωρεές για την αποπεράτωση της νέας αίθουσας εκδηλώσεων. Όπως και νάχει, βρήκα τα ποιήματα, η μουσικός ανέλαβε τα τραγούδια για τη χορωδία –ο έφεδρος ανθυπολοχαγός που κοιμάται μες στο χιόνι, τ’ Αργυρόκαστρο και τέτοια– έγραψα την ομιλία, έφτασε η ώρα να σχεδιάσω και να εκτυπώσω το πρόγραμμα. Ηθελημένα βουτηγμένος στην παγίδα κάθε ψάρακα, την πρωτοβουλία, αποφάσισα να μη χρησιμοποιήσω τον «Αέρα!» του Αλεξανδράκη για εξώφυλλο. Ούτως ή άλλως, έβρισκα πάντα πολύ άσχημα τα πρόσωπα των στρατιωτών σε αυτόν τον πίνακα, πολύ –πώς να το πω– επιθετικά. Βρίσκω λοιπόν μια φωτογραφία από τη Μάχη της Κρήτης, με έναν μαχητή ψηλό, με κάτι γένια πλούσια και λεβέντικα και σαρίκι στo κεφάλι να κραδαίνει το ντουφέκι του προς τον ουρανό και στο άλλο χέρι να κρατάει μια κατσούνα. Ήταν, πράγματι, πολύ ωραία φωτογραφία. Το ’41 η Μάχη της Κρήτης –προβληματίστηκα, όντως– αλλά την αντίσταση δεν γιορτάζουμε ουσιαστικά; Την αντίσταση στον φασισμό, τον ναζισμό και σε ό,τι καταπατά την ελευθερία μας∙ έτσι δεν είναι; Την αγωνιστικότητα του έθνους! Μια χαρά θα είμαστε, συλλογίζομαι, κάποια άλλη εικόνα ας προτάξουμε για αλλαγή επιτέλους, και φτιάχνω στον υπολογιστή το πρόγραμμα: «Σχολική γιορτή για την 28η Οκτωβρίου 1940» με κεφαλαία γράμματα και τον Κρητικό στο εξώφυλλο. Και εκτυπώνω την προηγούμενη ημέρα της γιορτής ίσα με καμια πεντακοσαριά προγράμματα. Φτάνει η μέρα, φοράω τα καλά μου -είπαμε, θα είχαμε και επισήμους- μπαίνω στο σχολείο, βλέπω στον προθάλαμο το πρόγραμμα: ο «Αέρας» στο εξώφυλλο σε στοίβες και ο λεβέντης μαχητής μου πουθενά. Ποιος διάολος… Πάω κατευθείαν στο γραφείο της υπεύθυνης για τις γιορτές βοηθού διευθύντριας. Καρέ μαλλιά και γυαλιά, μπλε σκούρο ταγιέρ και λευκό πουκάμισο: τυπική φιλόλογος. Αυτό τι είναι; την ρωτάω. Πρόγραμμα, μου λέει. Ναι, προφανώς, λέω, αλλά εγώ δεν το έκανα έτσι. Ναι, προφανώς, απαντά σκυμμένη στα χαρτιά της, σας πρόδωσε μάλλον η απειρία σας∙ στη φωτογραφία που βάλατε απεικονίζεται ο Άρης Βελουχιώτης. Ο ποιος; γουρλώνω τα μάτια μου. Ο Άρης Βελουχιώτης, ξαναλέει αργά, τονίζοντας τις συλλαβές. Ποιος Άρης Βελουχιώτης, απαντάω σαστισμένος, από τη Μάχη της Κρήτης είναι η φωτογραφία, το γράφω και εδώ, να, πάω να της δείξω το πίσω μέρος του εξωφύλλου, τι να της δείξω, η παραπομπή είχε ήδη φύγει. Εγώ βλέπω τον Βελουχιώτη, λέει –κοιτάζοντάς με τώρα με βλέμμα αυστηρό, λες και είμαι τίποτα μαθητής της– και θα έχουμε και επισήμους, αυτός έχει κάτι γένια να, ο Βελουχιώτης είναι! Ναι, με σαρίκι και κατσούνα! απαντάω, ανεβάζοντας πια τον τόνο της φωνής μου. Κρατούσε ο Βελουχιώτης κατσούνα; Φορούσε σαρίκι; εκνευρίζομαι. Την υποσημείωση για τη φωτογραφία δεν την είδατε; Εγώ βλέπω τον Άρη Βελουχιώτη, για αυτό και το άλλαξα –επιμένει με ψυχραιμία και τον ενοχλητικό αέρα του παλιού– και άλλαξα και τον τίτλο στο εξώφυλλο. Προτιμώ το «Σχολική εορτή για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940» παρά το σκέτο «Σχολική γιορτή για την 28η Οκτωβρίου 1940». Εθνική επέτειος είναι, δεν είναι ό,τι κι ό,τι∙ γιατί δεν το γράψατε; ρωτά χωρίς να περιμένει απάντηση, περίπου θριαμβευτικά. Ξανακοιτάζω απογοητευμένος το εξώφυλλο έτοιμος να παραδεχθώ ήττα, αλλά αντί αυτού βλέπω τα κεφαλαία γράμματα και πανηγυρικά αγάλλομαι. Διότι η εκδίκηση είναι ένας από μηχανής θέος, η Νέμεσις που φτάνει, εκστασιάζομαι. Και αυτό τι σημαίνει; σπρώχνω το εξώφυλλο μπροστά της, περίπου θριαμβευτικά. «Σχολική εορτή για την εθνική επαιτεία της 28ης Οκτωβρίου 1940». Το βλέπει, κοκκινίζει, μένει ακίνητη, σαν αγγούρι. Μα πώς; ψελλίζει. Ε, προφανώς, απαντάω, σας πρόδωσε ο κορρέκτορας. Και θα έχουμε και επισήμους…
25.10.19
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
