Χάρις χάριν γαρ εστίν η τίκτουσ’ αεί.
Χάρη είναι εκείνη που γεννά πάντα μιαν άλλη χάρη.
Αίας / Σοφοκλής
Ανεβήκαμε μάλλον απρόθυμα και διστακτικά στην σκηνή. Κανένα σκηνικό. Μόνο σειρές καρέκλες για το κοινό πάνω στη σκηνή. Πολλοί από εμάς ίσως να μην είχαν δει ποτέ την πλατεία ενός θεάτρου, ίσως μόνο σε ταινίες που μάταια προσπαθούν να κλέψουν λίγη από την ακατάλυτη λάμψη του, λίγη από τη μυστηριώδη μαγεία του. Τα στοιχισμένα καθίσματα ακίνητοι στρατιώτες ντυμένοι με το χαρακτηριστικό κόκκινο βελούδο που απόψε θα ξεκουράζονταν απαλλαγμένα από το βάρος των κορμιών κι από το στριφογύρισμά τους γύρω από τις μάταιες σκέψεις, την ανία της ημέρας και τη σκόνη της πόλης. Όμως οι πραγματικοί στρατιώτες θα ήμασταν εμείς. Το κοινό θα ήταν ο στρατός, οι θεατές, οι πολίτες που θα θαύμαζαν το μεγαλείο ενός πραγματικού Έλληνα, θα επιθυμούσαν και θα ζητωκραύγαζαν και στο τέλος θα θρηνούσαν σπαραχτικά τον σπουδαιότερο πολεμιστή και ήρωα τραγικό μετά τον Αχιλλέα : τον Αίαντα.
«Ο χρόνος, ο μακρός και αναρίθμητος,
φανερώνει όλα όσα δεν εφανερώθηκαν
και αφού φανερωθούν τα κρύβει».
Στα πρώτα αυτά λόγια, το κοινό καθηλώνεται κι ακολουθεί. Μπροστά του η αρχαιότερη από τις σωζόμενες τραγωδίες του Σοφοκλή πότε απλωμένη με μαύρη μπογιά σε λευκό καμβά με μαεστρία από τον Απόστολο Χαντζαρά, πότε φωτισμένη περίτεχνα, πότε ζωσμένη από μουσική εξαίσια κάποιου «μυστικού θιάσου». Πανταχού παρόν το βλέμμα του σκηνοθέτη, χορογραφεί, φωτίζει, εστιάζει. Ο Γιώργος Νανούρης.
Η πλοκή λίγο ως πολύ γνωστή, το ύψος του λόγου αξεπέραστο, πώς να τολμήσεις να αναμετρηθείς; Πώς να σταθείς απέναντι στην απόλυτη Τέχνη; Ε λοιπόν, τα καθίσματα που κανονικά βρίσκεται το κοινό δεν θα έπρεπε να είναι άδεια. Θα έπρεπε να είναι γεμάτα από ηθοποιούς και σκηνοθέτες που είμαι βέβαιος θα μάθαιναν απόψε πολλά. Διότι ένας ηθοποιούς κι ένας σκηνοθέτης μας έδειξαν πως γίνεται κάποιος να σταθεί με σθένος και αυταπάρνηση μπροστά στο δέος των μεγάλων τραγικών. Χωρίς δειλία, φόβο ή υποταγή, αλλά με πίστη, θάρρος κι αγάπη. Πίστη στην ανθρώπινη διάνοια και αντοχή, θάρρος στη μάχη της αρετής, κι αγάπη για την αλήθεια της ζωής και του έρωτα.
Απόψε η πλατεία του θεάτρου ήταν άδεια. Και το κοινό σαστισμένο, σε σειρές πάνω στη σκηνή. Κι όμως αν κάποιος πρόσεχε καλά, στο βάθος θα παρατηρούσε μια σκιά να στέκει ακίνητη, με τα σκοτεινά χέρια της σταυρωμένα στο στήθος και τα μάτια παγωμένα κι αχόρταγα. Ο μοναδικός θεατής στην πλατεία ήταν ο φοβερός στην όψη και μέγιστος στην τέχνη Αιμίλιος Βεάκης. Κι άλλοτε χαιρόταν και χειροκροτούσε χαμογελαστά σαν μικρό παιδί κι άλλοτε θύμωνε με τον εαυτό του, την μοίρα και τους θεούς, που δεν έπαιξε ποτέ τον Αίαντα, που δεν πρόλαβε να αναμετρηθεί, στο αιώνιο πεδίο της τέχνης με αυτόν τον νέο ηθοποιό: τον Μιχάλη Σαράντη.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]
