frear

Μια ανάγνωση του βιβλίου του Ερίκ Βυιγιάρ «Ημερήσια διάταξη» – γράφει η Αρχοντούλα Διαβάτη

Η άνοδος του εθνικοσοσιαλισμού στην Ημερήσια διάταξη

Ερίκ Βυιγιάρ, Ημερήσια διάταξη, μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2018.

«Εικοσιτέσσερις σαύρες που σηκώνονται στα πίσω πόδια τους και στέκονται ευθυτενείς», –ΚΡΟΥΠ, ΜΠΑΓΕΡ, ΖΗΜΕΝΣ, ΑΓΚΦΑ, ΟΠΕΛ– «….Είναι εδώ μαζί μας, ανάμεσά μας. Είναι τα αυτοκίνητά μας, τα πλυντήριά μας, τα απορρυπαντικά μας, τα ξυπνητήρια μας, η ασφάλεια του σπιτιού μας, η μπαταρία του ρολογιού μας. Είναι εδώ, παντού, με τη μορφή διαφόρων πραγμάτων. Η καθημερινότητά μας είναι δική τους. Μας γιατρεύουν, μας ντύνουν, μας φωτίζουν, μας μεταφέρουν στους δρόμους του κόσμου, μας νανουρίζουν», έτσι μας συστήνει ο Ερίκ Βυιγιάρ στο αφήγημά του την οικονομική ελίτ της Γερμανίας, τους μεγαλοβιομήχανους-εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου, που προσέρχονται στις 20 Φεβρουαρίου 1933 στο Μέγαρο της Βουλής, στη Σύσκεψη με τον Χίτλερ και υποχρεώνονται να στηρίξουν οικονομικά τον εθνικοσοσιαλισμό και συγκεκριμένα την εκλογική εκστρατεία του ναζιστικού κόμματος. Είναι οι ίδιοι, διαχειριστές στις εταιρείες τους που θα αναζητήσουν αργότερα φτηνά εργατικά χέρια στα στρατόπεδα του Μαουτχάουζεν και του Νταχάου και μετά τον πόλεμο θα τρενάρουν για χρόνια τις διαπραγματεύσεις για τις αποζημιώσεις των Εβραίων. Πάντως υπογραμμίζεται ότι ο Αυστριακός δικτατορίσκος Κουρτ φον Σούσνικ, μετά τον πόλεμο, «αυτός που είπε όχι σε όλες τις πολιτικές ελευθερίες», κλήθηκε να διδάξει πολιτικές επιστήμες στις ΗΠΑ.

Ένα άλλο επεισόδιο του βιβλίου είναι το Άνσλους, η προσάρτηση της Αυστρίας στο Τρίτο Ράιχ στις 12 Μαρτίου 1938, μια αληθινή φάρσα, όταν οι κάτοικοι περιμένουν ενθουσιασμένοι τον κατακτητή και ο στρατός αργοπορεί από μηχανολογικά προβλήματα. Οι σύμμαχοι ολιγωρούν, ο ναζισμός ανεβαίνει.

Το αφήγημα έχει λογοτεχνικότητα συναρπαστική, καθώς με τη φαντασία σκηνοθετούνται σκηνές και στάσεις που θα μπορούσαν να έχουν λάβει χώρα στο παρασκήνιο, στον ιστορικό χρόνο και χώρο, ενσαρκωμένες από τα πρόσωπα που εικονίζονταν σε φωτογραφίες της εποχής. Ενσυναίσθηση, ιστορική γνώση, διαίσθηση και φαντασία , με εργαλεία την ειρωνεία και το σαρκασμό, τη μετωνυμία και τη μεταφορά, αποδίδουν με δραματικότητα τη θερμοκρασία της εποχής, τη γελοιότητα και την κοινοτοπία του κακού: ένα πυκνό αριστούργημα.

Θεσσαλονίκη, Μάιος 2019

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη