1. Κυριάκος Σταμέλος, Ο δήμιος, εκδ. Γαβριηλίδης, 2016.
Δεν είναι εύκολο οι ποιητές να μιλούν για τον εαυτό τους, για τη ζωή τους. Όχι ότι είναι εύκολο για τους πεζογράφους, απλώς οι δεύτεροι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν σε τόσο μεγάλη έκταση το θέμα της πύκνωσης. Ο Κυριάκος Σταμέλος γράφει ένα έμμετρο εκτενές αυτοβιογραφικό ποίημα που φέρει τον τίτλο Ο Δήμιος και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Σαρκαστικός, αυτοσαρκαστικός, καυστικός, αλλά και απολαυστικός, παρουσιάζεται αλλιώς, δίνει το πορτρέτο του ίδιου του του εαυτού, την ιστορία της δικής του ζωής. Από το ποίημα δεν απουσιάζει το χιούμορ. Αντίθετα, αυτό είναι καίριο και διεισδυτικό και κερδίζει τον αναγνώστη, ειδικά εκεί όπου συνδυάζεται με μια αιχμηρή ειρωνεία. Ρέοντες στίχοι, παιχνιδιάρικοι, καλοζυγισμένοι, δίνει την αίσθηση ότι ο ποιητής έχει προσέξει ιδιαίτερα την ποιητική οικονομία.
Κάνει, θα λέγαμε, έναν απολογισμό ζωής («Πάντως, αγάπησα, τα όσα κι αν είδα,/το δίκαιο, το άδικο, την ηλιακτίδα […]»)
Μια ζωή που δεν τον εκφράζει, το χρώμα του έρωτα, η ποίηση, οι θεωρίες παντός τύπου, αυτά και πολλά άλλα απασχολούν τον ποιητή, ο οποίος έχει καταφέρει να πάρει τις αποστάσεις του πια και να τα κρίνει σθεναρά και θαρραλέα με παρρησία μοναδική.
2. Χρυσοξένη Προκοπάκη, Μια τυχαία Ιφιγένεια, εκδ. Στίξις, 2017.
Ένα βιβλίο που μας κερδίζει από την αρχή. Με σωστή οικονομία και οργάνωση, με πολλαπλά ευρήματα, ένα μυθιστόρημα καλοσχεδιασμένο, που κινείται σε πολλά επίπεδα, που πραγματεύεται τις διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά και τον χρόνο, την ενοχή, το λάθος, τη μοίρα, την απουσία, τη φθορά, τον φόβο και άλλα παράπλευρα θέματα. Η κεντρική ηρωίδα μάς οδηγεί σε μυστικά σοκάκια, κρυμμένα μυστικά, θίγει βαθιά υπαρξιακά ζητήματα αλλά με τρόπο άμεσο. Η σχέση της με τη γλώσσα, τους ορισμούς και τις ερμηνείες είναι έντονη, όλα αυτά τα στοιχεία ίσως σε μια προσπάθεια ορισμού της ταυτότητας ή έστω μιας ταυτότητας και ενός ήθους που να ταιριάζουν στο πρόσωπο.
3. Έρση Σωτηροπούλου, Μπορείς;, Πατάκης, 2017.
Με μεταμοντέρνα πνοή, αλλά γεμάτο αμεσότητα και αλήθεια, το βιβλίο αυτό σε εξιτάρει, σε προβληματίζει, σε μυεί, σε κάνει να νιώσεις άβολα αφού μπαίνεις σε έναν χώρο αυστηρά ιδιωτικό, αλλά δεν μπορείς να το αφήσεις από το χέρια σου.
4. Λουί Αραγκόν, Αντονέν Αρτώ, Ρομπέρ Ντεσνός, Πωλ Ελυάρ, Φιλίπ Σουπώ, Ρενέ Σαρ, Μικρά ανθολογία γαλλικής υπερπραγματικής ποιήσεως, Μετάφραση- ανθολόγηση: Ζ.Δ. Αϊναλής, εκδ. Βακχικόν, 2017.
Χαίρομαι πάρα πολύ με ανθολογίες που συμπληρώνουν βιβλιογραφικά κενά και έχουν πραγματικά κάτι να δώσουν στον σύγχρονο απαιτητικό αναγνώστη. Ποιήματα σαρκαστικά, σκληρά, αλλοπρόσαλλα πολλές φορές που συνεπάγονται ένα ξέσπασμα του πνεύματος, μια λάμψη που μπορεί να είναι και θανατηφόρα. Ποιήματα που μπορεί να παραληρούν κάποτε ή να σε μεταφέρουν σε κόσμους έξω από το μέτρο ή τη μετριότητα, που σε ενώνουν με το φανταστικό, το εξωπραγματικό ή το παράλογο, φέρνοντάς σε επαφή με μια ανοίκεια πλευρά του κρυμμένου εαυτού σου.
5. Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ, Μετάφραση-Διασκευή: Νίκη Τριανταφυλλίδη, Εκδ. Βακχικόν, 2017.
Η παλιά ηθοποιός της τηλεόρασης και του κινηματογράφου Νίκη Τριανταφυλλίδη έχει διασκευάσει το έργο Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ με δικό της μοναδικό τρόπο μεν αλλά χωρίς να συμβάλλει στο να χαθεί το νόημα του έργου.Και αυτό είναι το σημαντικό σε μια διασκευή!
6. Γιάννης Πετράκης, Τείχη βουνό, Γαβριηλίδης, 2017.
Μέσα στη φανφάρα και τον πλουραλισμό της εποχής, εκείνο που έχουμε ανάγκη είναι η αφαίρεση σε συνδυασμό με μια ουσιαστική θεώρηση του κόσμου. Λιτός και απέριττος ήταν ο Πετράκης και στο δεύτερο βιβλίο του με το οποίο είχα ασχοληθεί και έφερε τον τίτλο Έρημος. Συνεχίζει να είναι αυστηρά πεζολογικός, στοχαστικός, στο τρίτο τούτο ποιητικό βιβλίο με τίτλο «Τείχη βουνό», ακόμα περισσότερο παιγνιώδης και δεόντως ειρωνικός, με βλέμμα οξύ και λοξό. Αναθεωρεί τον κόσμο, τον ανασυνθέτει, χωρίς να λείπει από το ύφος του το στίγμα της αποδοκιμασίας ή, έστω να χαρίζει στον αναγνώστη την αίσθηση μη αποδοχής της υπάρχουσας πραγματικότητας.
7. Δημήτρης Φύσσας, Μουσείο λαογραφίας, Επιστολική νουβέλα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2017.
Μια νουβέλα πολυεπίπεδη που σχολιάζει παράλληλα διάφορα θέματα. Χωρίς βερμπαλισμούς, ο Δημήτρης Φύσσας θίγει την αριστερή ουτοπία, την άνιση ζωή ανάμεσα στην πόλη της Κρίσης και την πλούσια σε αγαθά επαρχία, ζητήματα φεμινισμού, τις σχέσεις και την ψυχολογία αντρών και γυναικών, καθώς και την εμμονή ανθρώπων και κοινωνιών πάνω σε θρησκευτικά ζητήματα.
8. Zbigniew Herbert, Τιμές στον μικρό θεό της ειρωνείας, μτφρ. Χάρης Βλαβιανός, Πατάκης.
Κορυφαία μορφή της σύγχρονης πολωνικής λογοτεχνίας, ο Zbigniew Herbert (1924-1998) αναγνωρίζεται ως ένας από τους πιο σημαντικούς ποιητές του αιώνα μας. Το εν λόγω έργο του γραμμένο σε ελεύθερη μορφή και μοντέρνο στίχο προάγει τις αξίες του ουμανισμού και μέμφεται την ωμή βία που κάθε πόλεμος συνεπάγεται.
Η ποίηση στιβαρή και ακμαία, γεμάτη σαρκασμό και χιούμορ στα σημεία διαδηλώνει κατά του ολοκληρωτισμού, προβληματίζει, αφυπνίζει.
*****
[Όπως κάθε χρόνο, από τα Χριστούγεννα μέχρι και το τέλος των γιορτών δημοσιεύουμε τις λίστες των συνεργατών μας για τα δικά τους αγαπημένα από τη χρονιά που φεύγει: καταγράφονται βιβλία, μουσικές, ταινίες, παραστάσεις, ό,τι μας άρεσε απ’ το έτος που πέρασε. Δεν πρόκειται για λίστες με “τα καλύτερα του 2017” –τα πνευματικά γεγονότα δεν μπορεί να κατατάσσονται με τέτοιο τρόπο–, αλλά γι’ αυτά που κατά την υποκειμενική κρίση των γραφόντων αξίζει ίσως να προσεχτούν περισσότερο.]
Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.
