frear

Η αποστροφή για τις αποστρόφους – του Μιχάλη Μακρόπουλου

Διάβασα πρόσφατα ένα όμορφο βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων της Ελεάννας Βλαστού με τίτλο Εξαφανίσεις – και πράγματι τούτα τα διηγήματα, με την ορθή, καλοδουλεμένη (κι ευγενική, συμπληρώνω) γλώσσα τους, φανέρωναν καταρχάς αγάπη για τη λογοτεχνία. Ωστόσο, σαν κάτι μικρό να μου ’λειπε, και γι’ αυτό το «κάτι» οι Εξαφανίσεις είν’ απλώς ένα παράδειγμα μιας, καταπώς φαίνεται, γενικότερης τάσης και στη λογοτεχνία που γράφεται από Έλληνες και, κυρίως, στη μεταφρασμένη. Το μικρό αυτό «κάτι» (μα ίσως όχι και τόσο μικρό εντέλει) είναι, πολύ απλά, οι απόστροφοι. Στους διαλόγους υπάρχουν μερικές φειδωλά βαλμένες, με δισταγμό, μα στις περιγραφές ούτε γι’ αστείο. «Του είπε», «από το ένα», «από το άλλο», σχεδόν ποτέ «του ’πε», «απ’ το ’να», «απ’ τ’ άλλο». Διαβάζω τώρα ένα μεταφρασμένο μυθιστόρημα, τον Επικίνδυνο οίκτο του Τσβάιχ, σε παλιά, εξαίρετη μετάφραση της Μιμίκας Κρανάκη, και εδώ, με το κριτήριο και το αισθητήριο που ’χε η εποχή της για τη γλώσσα, η μεταφράστρια δε διστάζει, με λόγο στρωτό χωρίς ακροβατισμούς, να μεταφέρει μολαταύτα στο χαρτί όλες τις εκθλίψεις, τις αφαιρέσεις και τις αποκοπές που ’χει από τη φύση του ο προφορικός λόγος. Κουβεντιάζοντας κάποτε αυτό, για τις αποστρόφους, μ’ έναν υπεύθυνο σ’ εκδοτικό οίκο, μου ’χε ανταπαντήσει πως το μυαλό του αναγνώστη βάζει αυτό τις αποστρόφους όπου χρειάζονται κατά την ανάγνωση. Μπορεί, μα το δικό μου μυαλό, όπου συναντά φωνήεν κει που θα ’πρεπε να υπάρχει απόστροφος, σαν να σκοντάφτει σ’ ένα πετραδάκι – και αντίθετα, οι απόστροφοι, φυσικά βαλμένες, διευκολύνουν το βήμα της ανάγνωσης, να ’χει ρυθμό. Κι ούτε ξεχωρίζω, εδώ, τον δοκιμιακό λόγο απ’ τον λογοτεχνικό. Οι απόστροφοι δεν είν’ ούτε ανεπίσημες ούτε «μαλλιαρές». Είν’ απλώς φυσικές.


[Εικαστικό: Ai Wei Wei.]

Σε λίγο καιρό κοντά σας με νέο ηλεκτρονικό τεύχος στο mag.frear.gr

Mag.frear.gr – Τα ηλεκτρονικά μας τεύχη