“Στη Θεωρία του τούνελ, το κριτικό κείμενο στο οποίο ο Κορτάσαρ θεμελιώνει μια θεωρία για το μυθιστόρημα στα μέσα του 20ου αιώνα, μέσω της ανάλυσης τόσο του υπερρεαλισμού όσο και του υπαρξισμού στην ποίηση του 20ου αιώνα, μπορούμε να δούμε τη διπλή αντίληψη του συγγραφέα για το υπερρεαλιστικό κίνημα. Συναντούμε, στη συνέχεια, μια επιδοκιμασία σχετικά με τους σκοπούς της ελευθερίας του δυτικού ανθρώπου, όπως και τη συνείδηση των διαφορετικών στοιχείων τα οποία ο υπερρεαλισμός δεν κατάφερε να παρακάμψει. Κατά κάποιο τρόπο, το κείμενο παρουσιάζει τις δύο μεγάλεις εικασίες που ο ίδιος ο Κορτάσαρ είχε εκθέσει στη σπουδή του Ρεμπώ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Huella του Μπουένος Άιρες το 1941, σχετικά με την αντιπαράθεση ανάμεσα στην ποίηση του Μαλαρμέ και του Ρεμπώ, ότι ενώ, δηλαδή, ο Μαλαρμέ έψαχνε να επικεντρώσει τη ζωτική του εμπειρία στο βιβλίο, ο Ρεμπώ ενέπλεκε, υποχρεωτικά, τη συγχώνευση ανάμεσα στην ποίηση και τη ζωή.
Υπερρεαλισμός είναι πρώτα από όλα σύλληψη του σύμπαντος και όχι ρηματικό σύστημα (ή ρηματικό αντισύστημα· το ρηματικό προσφεύγει πάντα στη μέθοδο, στο όργανο, στο σφυρί για το οποίο έχω μιλήσει.). Υπερρεαλιστής είναι ο άνθρωπος για τον οποίο υπάρχει μια συγκεκριμένη πραγματικότητα, και η αποστολή του είναι να τη βρει. Σχετικά με τα ίχνη του Ρεμπώ, δεν βλέπει άλλο μέσο να επιτύχει την αποκατάσταση της υπερπραγματικότητας, την επανεύρεση της αθωότητας. Λέξη τρομακτική στα χείλη του (σκέφτομαι τον Νταλί, στην τρομερή βασανιστική και καταπιεσμένη του αθωότητα από τη σοφία) γιατί δεν προϋποθέτει καμιά κακογουστιά, ούτε reencuentro με την ανθρώπινη διάσταση χωρίς τις χριστιανικές ή τις ελληνικές ιεραρχίσεις, χωρίς «partes nobles», «ψυχή», «regiones vegetativas». Αθωότητα όταν όλα είναι ή πρέπει να είναι αποδεκτά, όλα είναι ή μπορούν να γίνουν το κλειδί για την πρόσβαση στην πραγματικότητα. [Cortázar, Julio. Obra crítica/1. Edición de Saúl Yurkiévich. Madrid, Alfaguara, 1994, pg. 104.]
Βλέπουμε πως η συνάφεια με την οποία ο Κορτάσαρ θεμελίωσε με τον υπερρεαλισμό ριζώνει σε μεγάλο βαθμό στην αναζήτηση μιας αστικής εικόνας, ενός καινούριου γλωσσικού μηχανισμού (αν και, στο Κουτσό ασκείται κριτική στον τρόπο με τον οποίο οι υπερρεαλιστές δεν μπόρεσαν, κατά μερικούς, να αλλάξουν αληθινά τη γλώσσα μέσω της οποίας σκόπευαν να αλλάξουν την πραγματικότητα).
Ο Davi Argucci Jr, στη σπουδή του Ο παγιδευμένος σκορπιός αναφέρει:
Η καταστροφική ποίηση του Χούλιο Κορτάσαρ, θεμελιώνει από τις πρώτες του σελίδες ότι μια σταθερά στο έργο του Κορτάσαρ είναι αυτή της αναζήτησης.
Αναζήτης, επίσης, που ο Arguzzi αναγνωρίζει στη φιγούρα του λαβύρινθου, όχι ως αστική δομή, όπως εμείς αναλύσαμε, αλλά στον τρόπο της συνάντησης ενός μονοπατιού που επιτρέπει την ανακάλυψη:
Να εισέρχεσαι στον λαβύρινθο, να ανατρέπεις και να αποκαθιστάς το προσχεδιασμένος, στην αναζήτηση του νοήματος μιας σύλληψης που είναι μια συνεχής αναζήτηση. Μια γλώσσα που κυνηγά άλλη γλώσσα που μπερδεύεται σε ένα στροβιλιζόμενο σύμπλεγμα. […] Ο συγγραφέας είναι ένας ικανός και τελειομανής κατασκευαστής, εξαιρετικά προσεκτικός σε σχέση με το ίδιο του το έργο. Παίζει με όλες τις πιθανότητες της γλώσσας, ενώ την ίδια ώρα ειρωνεύεται για την ανεπάρκεια και τα σφάλματα της κριτικής μέχρι τα όρια της αβύσσου. Καταστρέφει τους κωδικούς της ισπανοαμερικάνικης λογοτεχνικής παράδοσης και μαζεύει από το παρελθόν άλλους επιζόντες. Χλευάζει ή χρησιμοποιεί ξένα μοντέλα, πολλές φορές ενσωματόνοντας, στα δικά του, ξένα κείμενα. Παίζει όλη την ώρα. Εκτρέπει την προσοχή μας με χιουμοριστικές αποχωρήσεις και επιτίθεται στην ίδια τη λογοτεχνία με ισοπεδωτικό και παράλογο τρόπο, τη λογοτεχνία που οι ρίζες της ανάγονται στην αβάν-γκαρντ ποίηση. Προτείνει το αποσπασματικό και το χαοτικό, αψηφά την κατανοήση του ίδιου του συνόλου, αλλά καταλήγει να αφήνει σωσίβια ανάμεσα στα μέρη και το σύνολο, σχέσεις δεμένες ανάμεσα στα δομικά στοιχεία, πράγμα που διατηρεί την εσωτερική ένταση του έργου και εγγυάται την αισθητική του επάρκεια. [Argucci Jr, Davi. El alacrán atrapado. La poética de la destrucción en Julio Cortázar.
México, FCE, 2002, pgs. 21-22.]
Αυτή η αναζήτηση, την οποία ο Argucci την αντιλαμβάνεται ως «αναζήτηση του λαβύρινθου», προϋποθέτει αναγκαστικά την αναγνώρηση των διαφόρα στοιχείων που είναι στην ευκαίρια του ανθρώπου που αποφασίσει να την χρησιμοποιήσει. Γι αυτό, κατά τον ίδιο τρόπο, η σημασία της Ποίησης στη διαδικασία της σύνδεσης της οπτικής που επιτρέπει να βγαίνεις από τη επικρατέστερη λογική στη Δύση και που, όπως είδαμε προηγουμένως, ωθεί αυτά τα στοιχεία και επιτρέπει την αναζήτηση ενός νέου ανθρώπινου ορίζοντα μέσω της ποιητική οπτικής.
